فایرفاکس دو یا اینترنت اکسپلورر هفت؟!

از كدام مرورگر اینترنت استفاده كنیم؟ این سؤال از اولین سال‌هایی كه شبكه جهانی اینترنت در دسترس عموم قرار گرفته تاكنون مطرح بوده است. در مدت كمی كه از انتشار فایرفاكس دو و اینترنت اكسپلورر هفت می‌گذرد، این سؤال اهمیت بیشتری پیدا نموده است و حتی جنگ مرورگرها به حوزه كاربران و شركت‌های تجاری نیز كشیده شده است.
این روزها كمتر كسی را می‌بینید كه طرفدار یكی از این دو برنامه نباشد و برای خود دلایل محكمی نیز نداشته باشد و یكی از این دو مرورگر را روی كامپیوتر خود نصب نكرده باشد. شما كدام مرورگر را برتر می‌دانید؟در این مقاله می‌خواهیم هر دو مرورگر را با هم مقایسه كنیم تا ببینیم كدام یك بر دیگری برتری دارد و هر كاربر به چه دلایلی باید به سراغ یكی از این دو مرورگر برود.
● جنگ مرورگرها
در سال‌های اولیه اینترنت مرورگرهای خط فرمان در سیستم‌عامل‌هایی مانند ناول و یونیكس مورد استفاده قرار می‌گرفتند. مرورگر نت‌اسكیپ را می‌توان اولین مرورگر اینترنت با رابط گرافیكی دانست و به مرور در سال‌های بعد مرورگرهای گرافیكی بیشتری پا به عرصه رقابت گذاردند. جنگ مرورگرها اكنون نیز ادامه دارد و اگر مرورگرهایی مانند موزیلا و اپرا را نادیده بگیریم (به علت این‌كه درصد بسیار ناچیزی از بازار مرورگرها را به خود اختصاص داده‌اند) دو مرورگر معروف فایرفاكس و اینترنت‌اكسپلورر مدعیان اصلی این جنگ هستند.
اینترنت اكسپلورر یك مرورگر تجاری است كه همراه با سیستم‌عامل ویندوز ارائه می‌شود و شركت مایكروسافت توسعه‌دهنده آن است. فایرفاكس نیز به بنیاد موزیلا تعلق دارد، ولی به صورت آزادانه توسعه داده می‌شود و در گروه نرم‌افزارهای اپن‌سورس جای می‌گیرد. مایكروسافت از سال ۲۰۰۲ تا كنون كه نسخه هفت را منتشر نمود، تغییرات عمده‌ای را در اینترنت اكسپلورر به وجود نیاورده بود. البته در سال ۲۰۰۴ نسخه جدیدی از این مرورگر منتشر شد، اما با نسخه‌های پیشین تغییرات اساسی نداشت. از طرف دیگر فایرفاكس موفقیت‌های زیادی را با انتشار نسخه یك خود به دست آورده بود و از آن زمان تا كنون هدف اصلی خود را روی نسخه دو متمركز نمود و قصد داشت با ارائه فایرفاكس دو، سهم بیشتری از بازار مرورگرهای اینترنت را به خود اختصاص دهد. اتفاق جالبی كه در این میان رخ داد، ارائه اینترنت‌‌اكسپلورر هفت و فایرفاكس دو با هم در اواخر ماه‌های سال ۲۰۰۶ است.
اینترنت‌‌اكسپلورر در نسخه جدید خود دستخوش تحولات و تغییرات بنیادی زیادی شده است و همانند فایرفاكس اكنون از بروزترین فناوری‌های مطرح برای برنامه‌های مرورگر استفاده می‌كند.
به علاوه، ابزارهای امنیتی‌ای كه به این برنامه افزوده شده است قابلیت‌های امنیتی آن را افزایش داده و المان‌های بصری آن نیز سهولت استفاده را به دنبال آورده است. فایرفاكس دو نیز روال بهبود و قدرتمندی را طی می‌كند.
به همین خاطر و به علت نزدیك شدن ویژگی‌ها و توانمندی‌های این دو مرورگر به یكدیگر، انتخاب یكی از این دو مشكل شده است. سایت‌های گوناگونی در این فاصله اقدام به مقایسه نسخه‌های جدید این دو مرورگر كردند و در شرایط گوناگون و متفاوتی به آزمایش و بررسی آن‌ها پرداختند و نتایج به دست آمده را روی اینترنت قرار دادند. یكی از بهترین بررسی‌های صورت گرفته، مربوط به سایت CNet است. این بررسی طولانی و بسیار دقیق توسط Rafe Needleman ،Peter Butler و Elsa Wenzel از نویسندگان این سایت و متخصصان موضوعات اینترنت و سرویس‌های وب صورت گرفته است.
هریك از این سه نفر به صورت جداگانه فایرفاكس و اینترنت اكسپلورر را در پنج بخش بررسی كرده و با ارائه دلایل خود امتیاز داده‌است. نتیجه امتیازها نشان‌دهنده برتری یك مرورگر بر دیگری است. متن اصلی این بررسی قابل دریافت است. به علت زیاد بودن این بررسی و عدم امكان ترجمه و آوردن آن در این صفحات سعی شده است برای آگاهی خوانندگان خلاصه‌ای از این بررسی در ادامه آورده شود.
● نصب و پیكربندی
اولین بخش مورد بررسی، نصب و پیكربندی اولیه دو مرورگر است. در این بخش در مجموع فایرفاكس دو با كسب سیزده امتیاز از پانزده در برابر پنج امتیاز اینترنت اكسپلورر به برتری رسیده است. نصب اینترنت اكسپلورر نیاز به فعال بودن ویندوز دارد (استفاده از ویندوزهای رجیستر شده توسط شركت مایكروسافت). در غیر این صورت نصب نخواهد شد. به علاوه، باید در هنگام نصب هرگونه نرم‌افزار آنتی‌ویروس، آنتی‌اسپایور و نرم‌افزارهای دیگری از این قبیل غیرفعال شوند. مشكل دیگر اینترنت اكسپلورر در هنگام نصب، مدت زمان زیادی است كه صرف جست‌وجو در سیستم به دنبال یك برنامه مخرب می‌شود. ریستارت كامپیوتر و بستن نرم‌افزارهای فعال و در حال اجرای سیستم و نیاز به گرفتن پشتیبان‌گیری از اطلاعات حیاتی سیستم، از دیگر معایب نصب اینترنت اكسپلورر هستند.
برخلاف تمام این امور، هنگام نصب فایرفاكس فقط احتیاج دارید كه نسخه قدیمی فایرفاكس روی سیستم را ببندید؛ البته ‌اگر در حال اجرا است. حجم فایل نصب فایرفاكس دو در مقابل اینترنت اكسپلورر حدود چهارمگابایت كمتر است و كل زمانی كه طول می‌كشد تا نصب شود، سی ثانیه است، اما در اینترنت اكسپلورر این زمان گاهی به پنج دقیقه می‌رسد.
یكی دیگر از قابلیت‌های فایرفاكس در این بخش، عدم نیاز به پیكربندی و تنظیم موتور جست‌وجوی پیش‌فرض است. در فایرفاكس به صورت خودكار موتور جست‌وجو روی گوگل تنظیم شده است، اما چنین تنظیمی برای اینترنت اكسپلورر صورت نگرفته است و خود كاربر باید به این تنظیمات بپردازد.
هر دو مرورگر در هنگام نصب به نسخه‌های قبلی روی سیستم مراجعه می‌كنند و نوار ابزار، بسته‌های افزودنی و تم‌های نصب شده را می‌گیرند و همراه با نصب به نسخه جدید اضافه می‌كنند. در مجموع نصب فایرفاكس برای كاربران بسیار سریع‌تر، آسان‌تر و دارای دغدغه كمتری است.
● رابط گرافیكی و جامعه فعال
شاید بپرسید كه جامعه فعال برای هر مرورگر چه اهمیتی دارد؟ و آیا می‌تواند ملاك برتری محسوب شود؟ در جواب باید گفت كه بسیاری از قابلیت‌ها و توانمندی‌های نرم‌افزارها مدیون علاقمندان و جامعه طرفداران آن‌ها است. طرفداران هر مرورگر با تست و بررسی، نقاط قوت و ضعف را كشف می‌نمایند و آن‌ها را به توسعه‌دهندگان گزارش می‌كنند.
برنامه‌نویسان نیز دست به كار می‌شوند و با نوشتن انواع توابع كتابخانه‌ای و بسته‌های افزودنی، قابلیت‌های مرورگر را افزایش می‌دهند. بسیاری از تم‌ها و جلوه‌های بصری در مرورگرها مدیون خوش ذوقی و علاقه كاربران است. هر نرم‌افزاری كه دارای یك جامعه فعال روی اینترنت باشد، مطمئناً قدرتمند و پایدار است و یك مسیر مشخص توسعه و پیشرفت را طی می‌كند.
هر دو مرورگر از نظر رابط گرافیكی پیشرفت كرده‌اند و در این میان تغییرات ظاهری اینترنت اكسپلورر در مقایسه با نسخه شش بیشتر است.
در اینترنت اكسپلورر هفت از تب‌ها استفاده شده است و آیكون‌ها و رنگ‌های به كار گرفته شده در آن، طراوات و شادابی را به كاربر هدیه می‌كنند. همچنین امكان نمایش وب سایت‌ها را در حالت تمام صفحه و بدون هیچ المانی از مرورگر دارید. قابلیت دیگر بصری این مرورگر، نمایش همزمان تمام تب‌های گشوده شده در آن است.
بدین معنی كه شما می‌توانید از طریق ابزار سمت راست نوار تب‌ها، تمامی تب‌های گشوده شده را در صفحه ببینید. این قابلیت در فایرفاكس وجود ندارد. به صورت پیش‌فرض نیز خبری از نوار منوها یا برخی نوارهای قدیمی اینترنت اكسپلورر نیست و همین امر برای كاربران تازگی دارد و حس كنجكاوی آن‌ها را برای یافتن گزینه‌های جدید بیشتر می‌كند.اما آنچه كه باعث برتری فایرفاكس در این بخش می‌شود نكته‌ای است كه درباره جامعه فعال هر نرم‌افزار گفتیم. فایرفاكس یك نرم‌افزار اپن‌سورس است. به همین خاطر هر كسی می‌تواند از مكانیزم كاركرد آن سر دربیاورد و نیازمندی‌های خودش را برنامه‌نویسی كند و به آن اضافه نماید. این اتفاق عملا‌ً افتاده است و هزاران ابزار و بسته افزودنی برای فایرفاكس نوشته شده و به صورت رایگان در دسترس است.
به طوری كه می‌گویند برای هر كاری در فایرفاكس یك بسته افزودنی وجود دارد. هزاران تم و جلوه گرافیكی را می‌توان روی فایرفاكس نصب كرد و چهره ظاهری آن را تغییر داد. در حالی كه برای اینترنت اكسپلورر چنین نیست و به علت انحصاری كه شركت مایكروسافت روی آن دارد، هر گونه تغییر یا انتشار بسته افزودنی باید با مجوز و كنترل این شركت باشد. این موضوع فرایند توسعه اینترنت اكسپلورر را كند می‌كند.
وقتی كسی به چیزی علاقه دارد، نمی‌تواند در مقابل آن واكنش نشان ندهد و در نتیجه وادار به فعالیت و ابراز این علاقه می‌شود. طرفداران فایرفاكس این گونه هستند و شما هر روز می‌توانید اطلاعات و مطالب جالبی درباره این مرورگر بیابید و مشاهده كنید. اما اینترنت اكسپلورر در مقایسه با فایرفاكس دارای جنب و جوش پیرامونی كمتری است. در بررسی صورت گرفته توسط سایت CNet فایرفاكس در این بخش پانزده امتیاز و اینترنت اكسپلورر دوازده امتیاز كسب كرده است. سه امتیاز بیشتر فایرفاكس فقط به جامعه اپن‌سورس پیرامون آن تعلق گرفته است.
● تب‌ها
استفاده از تب‌‌ (Tab) به یك قابلیت اجباری در دنیای مرورگرها تبدیل شده است. با پیوستن اینترنت اكسپلورر به مرورگرهایی كه از تب استفاده می‌كنند و می‌توان در یك پنجره ده‌ها وب سایت را گشود و مرور كرد، دیگر مرورگری را نمی‌شناسم كه از این قابلیت استفاده نكند. اما اكنون باید دید كه كدام‌یك از مرورگرها در این زمینه بهتر عمل كرده‌اند. روال گشودن و بستن و مدیریت تب در فایرفاكس و اینترنت اكسپلورر بسیار به هم نزدیك و شبیه است. حتی كلیدهای میانبر این دو مرورگر برای مدیریت تب‌ها یكی است.
این موضوع بررسی این ویژگی را كمی سخت می‌كند. اما پیشنهاد می‌كنیم برای درك تفاوت‌های ویژگی تب در فایرفاكس و اینترنت اكسپلورر به منوهای میانبر هر تب كه با راست‌كلیك روی هر تب قابل مشاهده است، مراجعه كنید. در این منو برای فایرفاكس امكان بستن تب، بستن تب‌ها به طور یكباره، افزودن تب به منوی BookMark و ریستارت هر تب یا تمامی تب‌ها به طور همزمان وجود دارد.
با این حال متأسفانه چنین قابلیت‌هایی در منوی میانبر تب‌های اینترنت‌‌اكسپلورر دیده نمی‌شود. در عوض اینترنت اكسلپورر از یك ویژگی مدیریت و نمایش همزمان تب‌ها استفاده می‌كند كه به صورت پیش‌فرض در فایرفاكس یافت نمی‌شود. اگر می‌خواستیم ویژگی تب‌ها را در اینترنت اكسپلورر با نسخه‌های پیشین فایرفاكس مقایسه كنیم، بدون شك امتیاز بیشتر با مرورگر شركت مایكروسافت بود. اما فایرفاكس چند سالی است كه دارد از تب‌ها استفاده می‌كند و در این زمینه خبره شده است.
ویژگی‌های جدیدی به تب‌ها در فایرفاكس دو افزوده شده است كه نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. برای مثال با هر بار گشودن تب‌های زیادی به صورت خودكار اندازه هر تب كوچك‌تر می‌شود یا شما می‌توانید به كمك ابزار انتهایی سمت راست تب‌ها به سرعت میان تب‌ها جابه‌جا شوید. سایت CNet در مورد ویژگی تب‌ها به فایرفاكس امتیاز سیزده و به اینترنت اكسپلورر امتیاز یازده را می‌دهد. بنابراین برنده نهایی این بخش نیز فایرفاكس است.
● ویژگی‌های جدید
نسخه هفت یك تحول و جهش در اینترنت اكسپلورر است. چون در این نسخه ویژگی‌ها و قابلیت‌های جدید به آن افزوده شده است كه در پشت سر هر كدام از آن‌ها یك فناوری وجود دارد. اما فایرفاكس دو یك نسخه بروزرسانی شده در مقایسه با نسخه ۵‌/‌۱ و ۷‌/‌‌۱ است و كاربران با تغییرات اساسی و خیلی بارز روبه‌رو نیستند. آیا این علت كافی است كه به سراغ ویژگی‌های جدید هر دو مرورگر نرویم؟
RSS مهم‌ترین ویژگی جدید در مرورگر اینترنت اكسپلورر و البته یك ویژگی دائمی و قدیمی فایرفاكس است. قابلیتRSS افزوده شده به اینترنت اكسپلورر موجب می‌شود تازه‌های هر سایت را گزارش‌گیری كرد و آن ها را فهرست‌بندی نمود. این قابلیت كه در نوار تب‌ها وجود دارد، به كاربران كمك می‌كند سایت‌های مورد علاقه را به فهرست سایت‌های RSS اضافه نمایند و در آینده دیگر نیازی به مراجعه به این سایت نداشته باشند.
در مقابل فایرفاكس كه سال‌ها است از RSS استفاده می‌كند، در نسخه جدید امكانات جدیدی را در اختیار كاربران قرار داده است. افزودن گزینه‌های RSS در گوشه سمت راست نوار تب‌ها به كاربران كمك می‌كند به سرعت و آسان‌تر بتوانند سایت‌های مورد نظر خود را به فهرست سایت‌های BookMark اضافه نمایند و سایت‌های RSS را بررسی كنند.
در نسخه هفت اینترنت اكسپلورر قابلیت‌های جدید مدیریت بسته‌های افزودنی، ابزار امنیتی Phishing Filter، ابزار جست‌وجو در موتورهای جست‌وجوی معتبر روی وب، ابزار مدیریت پنجره‌های تبلیغاتی ‌(Pop Up) و ابزار بروزرسانی ویندوز مشاهده می‌شوند. با این شرایط به نظر می‌رسد كه باید در این بخش اینترنت اكسپلورر امتیاز بیشتری به دست آورد اما كارشناسان CNet نظر دیگری دارند و می‌گویند ویژگی‌های جدید در اینترنت اكسپلورر ویژگی‌های جدیدی برای دنیای برنامه‌های مرورگر نیستند بلكه برای مرورگر اینترنت اكسپلورر تازگی دارند. آن‌ها در مجموع معتقدند فایرفاكس دو در این زمینه نیز بهتر عمل كرده است. در این بخش فایرفاكس یازده امتیاز و اینترنت اكسپلورر نه امتیاز كسب كرده است.
● امنیت و كارایی
این بخش مهم‌ترین بخش مسابقه میان فایرفاكس و اینترنت اكسپلورر است. ظاهر گرافیكی یا RSS برای بسیاری از كاربران اهمیت زیادی ندارند، اما سرعت دانلود، سرعت بارگذاری یك سایت، امنیت و مقدار حافظه اشغال شده توسط مرورگر در هنگام كار اهمیت دو چندانی دارند.
در زمینه كارایی سایت CNet اذعان می‌كند سرعت دانلود فایرفاكس بسیار بیشتر از اینترنت اكسپلورر است (بچه‌های تحریریه عصرشبكه نیز چنین عقیده‌ای دارند) و البته حافظه كمتری را نیز اشغال می‌كند (برای اطلاع از میزان حافظه اشغال شده در فایرفاكس و اینترنت اكسپلورر و مقایسه این دو به این نشانی مراجعه كنید).
فایرفاكس یك مرورگر تك كلیكی است. یعنی تمامی كارها در آن با یك كلیك قابل انجام است. به علاوه، انعطاف‌پذیری و سفارشی‌نمودن فایرفاكس در برابر اینترنت اكسپلورر آسان‌تر است و بسته‌های افزودنی زیادی دارد كه كارها را ساده‌تر می‌كنند. گزینه Option در اینترنت اكسپلورر هفت بسیار بهتر شده است و گزینه‌های جدیدی برای مدیریت فایل‌های موقت و زائد، مدیریت كوكی‌ها و فایل‌های تاریخچه در نظر گرفته شده است. همچنین گزینه‌هایی برای مدیریت اكتیواكس‌ (ActiveX) و جاوااسكریپت دیده می‌شود.
از نظر امنیتی نیز اینترنت اكسپلورر هفت بسیار پیشرفت كرده است و خود را تا حد یك مرورگر قابل اطمینان بالا كشانده است. ابزارهای Phishing Filter و Pop-Up Blocker در نسخه جدید اینترنت اكسپلورر به كمك كاربران می‌آیند تا در مقابل مهاجمان دیجیتالی دفاع كنند. همچنین نرم‌افزار Spyware Protect نیز به صورت رایگان از سوی شركت مایكروسافت ارائه شده است تا با نصب روی ویندوز با اینترنت اكسپلورر هفت یكپارچه شده و امكان بررسی و جلوگیری از نصب نرم‌افزارهای جاسوس‌افزار را روی سیستم فراهم كند. اما یك حقیقت تلخ وجود دارد كه قابل صرف نظر كردن نیست.
شركت مایكروسافت به گونه‌ای برنامه‌های كاربردی خود را روی ویندوز پیاده می‌كند كه این نرم‌افزارها با هسته سیستم‌عامل ارتباط مستقیم برقرار می‌كنند. به زبان ساده‌تر، با هسته سیستم‌عامل درگیر می‌شوند. بنابراین كافی است شما بتوانید به درون این نرم‌افزار نفوذ كنید تا به هسته سیستم‌عامل دسترسی بیابید و این یعنی ویران شدن تمام قلعه‌های دفاعی و غیرنفوذ. اما چنین چیزی برای فایرفاكس و كلاً نرم‌افزارهای اپن‌سورس وجود ندارد و به طوری برنامه‌نویسی می‌شوند كه هیچ‌گونه ارتباطی با هسته نداشته باشند، بلكه از طریق رابط‌های كاربری با آن در تعامل هستند.
همچنین عدم انتشار سورس‌كدهای اینترنت اكسپلورر یكی دیگر از معایب این مرورگر است. نتیجه این عمل، ناتوانی در كشف باگ‌ها و شكاف‌های امنیتی پیش از وقوع هر اتفاق و رفع نمودن سریع آن‌ها بدون نیازمندی به مایكروسافت و ارائه وصله برای آن‌ها است. فایرفاكس دو از نظر امنیتی بهبود داده شده و امن‌تر شده است. همچنین باگ‌های نسخه‌های قبلی آن برطرف شده‌اند. در این بخش فایرفاكس دوازده امتیاز و اینترنت اكسپلورر ده امتیاز آورده است. (نشانی مقاله بررسی دو مرورگر از نظر امنیتی)
● فایرفاكس دو یا اینترنت اكسپلورر هفت؟!
با نگاهی به امتیازهای هر بخش و امتیازهای نهایی( فایرفاكس ۶۴ امتیاز و اینترنت اكسپلورر ۴۷ امتیاز از ۷۵ امتیاز) متوجه می‌شویم كه فایرفاكس انتخاب اول سایت CNet است. شاید به نظر بیاید كه بررسی این سایت كمی مغرضانه بوده است و اگر فایرفاكس مرورگر برتر است اما این همه اختلاف میان آن و اینترنت اكسپلورر وجود ندارد. كاربران زیادی چنین فكری را می‌كنند. به همین علت سایت gizmodo در یك ابتكار جالب به مقایسه بررسی‌های معتبر مختلفی كه روی این دو مرورگر انجام شده پرداخته و آن‌ها را با هم مقایسه نموده است. نتیجه این تحقیق را در تصویر زیر مشاهده می‌كنید.
البته با همه این صحبت‌ها، ثابت شده است انتخاب یك برنامه بیشتر به علایق و سلیقه‌های افراد و چگونگی كار با آن‌ها و همچنین عادت‌های فردی به جای دلایل علمی و بررسی‌های منابع آنلاین مختلف برمی‌گردد. در این میان برخی از كاربران نیز اعتقاد دارند كه می‌توان از هر دو این مرورگر استفاده نمود و از قابلیت‌های مختلف آن‌ها در شرایط متفاوت بهره گرفت و قدرت مضاعفی را در وبگردی ایجاد نمود. و البته كاربرانی نیز هستند كه به هر دو این مرورگرها اعتقاد ندارند.

میثاق محمدی‌زاده

منبع : ماهنامه شبکه