یکشنبهٔ خونین - BLOODY SUNDAY

سال تولید : ۲۰۰۲
کشور تولیدکننده : ایرلند و آمریکا
محصول : مارک ردهد
کارگردان : پل گرین‌گراس
فیلمنامه‌نویس : پل گرین‌گراس
فیلمبردار : ایوان اسراسبرگ
آهنگساز(موسیقی متن) : دامینیک مادوونی
هنرپیشگان : جیمز نسبیت، آلن گیلدی، جرارد کراسان، مری مولدز، کارمل مکالیون، تیم پیگوت اسمیت، نیکلاس فارل، دکلان دادی و سایمن مان
نوع فیلم : رنگی، ۱۰۷ دقیقه


لاندن دری (ایرلند شمالی، ۳۰ ژانویهٔ ۱۹۷۲. ̎ایوان کوپر̎ (نسبیت) نمایندهٔ مجلس، خود را آمادهٔ رهبری تظاهراتی علیه قانون ̎بازداشت موقت̎ می‌کند که قرار است توسط انجمن دفاع از حقوق‌های مدنی ایرلند شمالی در قسمت کاتولیک‌نشین‌ شهر برگزار شود. ̎فورد̎ (پیگوت اسمیت)، ژنرال ارتش بریتانیا به روزنامه‌نگارها یادآوری می‌کند که راه انداختن چنین تظاهراتی، غیرقانونی است. ̎سرتیپ مک‌للان̎ (فارل) عملیاتی را برای بازداشتن ̎اوباش همیشگی̎ این تظاهرات تدارک می‌بیند که توسط یگان چتربازها به رهبری ̎سرهنگ ویلفورد̎ (مان) اجرا خواهد شد. ̎گری داباخی̎ (دادی) نوجوان، که قبلاً به خاطر برهم زدن نظم عمومی دستگیر شده، به خانوادهٔ خود اطمینان می‌دهد که این بار دردسری برای‌شان ایجاد نخواهد کرد. ̎کوپر̎ از ارتش آزادی‌بخش ایرلند تضمین می‌گیرد که آنان خشونت را شروع نخواهند کرد. تظاهرکننده‌ها در مسیر اعلام شده، راهپیمائی می‌کنند ولی گروهی از آنان جدا می‌شوند، به طرف سنگر نظامی‌ها می‌روند و آشوبی آغاز می‌کنند. ̎مک‌للان̎ به سربازها اجازه می‌دهد از ماشین آب‌پاش، گلولهٔ پلاستیکی و گاز اشک‌آور استفاده کنند. در حالی‌که شورش بالا گرفته، صدای شلیک گلوله‌هائی به گوش می‌رسد و تعدادی غیرنظامی مجروح می‌شوند. در حالی‌که ̎کوپر̎ برای تظاهرکننده‌ها سخنرانی می‌کند، چتربازها وارد منطقهٔ کاتولیک‌نشین می‌شوند و با گلوله واقعی به طرف شورشی‌ها تیراندازی می‌کنند. ̎فورد̎ و ̎ویلفورد̎ به رسانه‌ها خبر می‌دهند که سه غیرنظامی کشته شده‌اند ولی در بیمارستان شهر، ̎کوپر̎ پی می‌برد که تعداد تلفات ۱۳ کشته و ۱۴ مجروح است. به چتربازها گفته می‌شود که اگر مورد پرسش قرار گرفتند، اعلام کنند که قربانی‌ها مسلح بوده‌اند. ̎گری̎ که به طرز مهلکی مجروح شده، جلوی یکی از ایست‌های بازرسی متوقف می‌شود و در وارسی، بمب‌هائی نزدش کشف می‌شود. ̎کوپر̎ در کنفرانسی مطبوعاتی به دولت بریتانیا هشدار می‌دهد که آنان با این عمل یک پیروزی تبلیغاتی به ارتش جمهوری‌خواه ایرلند هدیه کرده‌اند.
● پُر واضح است که این بازسازی کشتار تظاهرکنندگان ایرلندی در ژانویهٔ سال ۱۹۷۲ نظر مخالفان و موافقان را برمی‌انگیزد. اما گرین گراس با بهره‌گیری از اسناد و مدارک و فیلم‌های خبری آن سال، و به کارگیری شیوه‌ای مستندگونه در دراماتیزه کردن آن تصاویری که به نمایش درمی‌آیند، قطعاً هم‌دلی و هم‌راهی تماشاگر آنها را برمی‌انگیزند. فیلم‌برداری با دوربین روی دست و حرکات عصبی آن، با نماهای پر از تکان و لرزش، همگی در جهت القاء زنده و واقعی بودن لحظه به لحظهٔ رخدادهای فیلم است. بازی غریزی نسبیت در نقش نمایندهٔ مجلس و رهبر تظاهرکنندگان جای تردیدی باقی نمی‌گذارد که تماشاگر، او را رهبر واقعی آن رخداد باور کند و از یاد ببرد که در حال تماشای یک فیلم سینمائی است. به همین دلیل، یکشنبهٔ خونین به‌عنوان یک درام سینمائی، خوب از کار درآمده و می‌تواند تراژدی واقعی اوایل دههٔ ۱۹۷۰ را ماندگار کند.