استدلال، هماورد خشونت

استدلال زمانی آغاز می‌شود كه كسی چیزی را بیان كند یا به عبارت بهتر «اظهارنظر كند» اما اظهارنظر صرفاً به تنهایی كافی نیست. دیگران هم می‌توانند جواب بدهند، نظر ما را با طرح پرسش‌هایی به چالش بكشند یا یك نظر مقابل نظر ما اتخاذ كنند در غیر این‌صورت اصلاً چیزی انجام نمی‌شود.
گاهی اوقات كه ما با یك ادعا یا نظر مخالفت می‌كنیم یا آن را به پرسش می‌كشیم، صاحب آن نظر ممكن است در دفاع از خود بگوید: «خب، این نظر من است».
گویی كه ما نمی‌دانسته‌ایم كه این نظر اوست، یا بگوید: «واقعاً نظر من این است» كه معنای ضمنی چنین جمله‌ای می‌تواند این باشد كه باید بحث یا مخالفت را كنار بگذاریم.چه چنین پاسخ‌هایی به یك استدلال بدهیم و چه بگوییم «این دیگر چه نظر احمقانه‌ای است؟»‌ یا با ریشخند بگوییم «اوه، عجب، كه این‌طور!» تفاوتی نمی‌كند، همه اینها موجب پایان یافتن استدلال می‌شوند.
بنابراین ممكن است استدلال پیش از آنكه راه به جایی ببرد، در نطفه خفه شود. وقتی این‌طور شود همه ضرر می‌كنند. كسی كه از بحث و نظردهی منطقی فرار می‌كند و حاضر نمی‌شود برای نظر خود مستدل بحث بكند، بخت بازاندیشی به یك عقیده را از دست داده است، فردی كه با عقیده و نظر دیگران بی‌اعتنا یا با عناد روبه‌رو می‌شود این بخت را از دست می‌دهد كه از دیدگاه‌های دیگران چیزی بفهمد یا چیزی یاد بگیرد. در نهایت اگر برهان و استدلال نادیده گرفته شوند یا محكوم به شكست شوند جامعه نیز چنین سرنوشتی خواهد داشت: شكست و عقب‌ماندگی؛ چرا كه كیفیت جامعه به كیفیت گفت‌وگوهای آن وابسته است. مردمی كه نمی‌توانند اختلاف‌نظرها را از طریق بحث و استدلال حل بكنند ناگزیر به زور و خشونت متوسل می‌شوند.
بی‌اعتنایی به استدلال مساوی میدان دادن به خشونت است.
حال چگونه باید به استدلال نزدیك شویم؟ چه رویكردی می‌تواند موجب شود كه نه‌تنها استدلال وارد عمل شود بلكه حتی مورد توجه قرار بگیرد؟ ما باید به اندازه كافی مراقب اعتقادات و آرای خود باشیم، مخصوصاً مراقب آرایی باشیم كه با دیگران در میان می‌گذاریم، این یكی از جنبه‌های عزت نفس است، همچنین باید تلاش كنیم كه اگر عقایدمان زیر سوال رفت بیهوده گرفتار احساسات نشویم و به هر قیمتی از عقایدمان دفاع نكنیم، دیگران می‌توانند برای ما احترام قائل باشند در عین حال كه به طور منطقی با گفته‌هایمان مخالف باشند.
اغلب اوقات مخالفت دیگران می‌تواند كلید جا افتادن دیدگاه خود ما شود. سرانجام اینكه اگر انتظار داریم نقطه‌نظرات و دیدگاه‌های ما به درستی شنیده شده و پاسخ داده شوند، خودمان هم باید به دیگران گوش داده و پاسخ‌هایی بدهیم كه موجب كمك به بحث شوند نه اینكه به پیشبرد بحث آسیب برسانند. با اتخاذ چنین رویكردی استدلال می‌تواند چیزی بشود كه ما خودمان به سوی آن بشتابیم به جای اینكه از آن فرار كنیم. با این كار همه برنده خواهیم بود.

مترجم: محمد میرزاخانی
منبع:
. The Aims of Argument: a brief rhetoric
Timothy W.crusius, Carolyn E.channel. Mayfield publishing company. ۳ rd ed: ۲۰۰۰.

منبع : روزنامه تهران امروز