سونامی قیمت‌ها در بازار خودرو

طی هفته های اخیر قیمت خودرو در بازار ایران به شدت بالا رفته و این افزایش در برخی خودروهای ساخت داخل تا ۲ میلیون تومان نیز گزارش شده است.
با این حال برخی مسئولان صنعتی، این افزایش قیمت‌ها را کتمان می‌کنند. خودرو‌سازان نیز هرگونه افزایش قیمت در تولیدات داخلی خود را انکار کرده و نابسامانی قیمت‌ها را ناشی از افزایش قیمت‌های حاشیه بازار قلمداد می‌کنند.
از سوی دیگر بسیاری از دست‌اندرکاران بازار خودرو افزایش قیمت‌ها را ناشی از کاهش عرضه و افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی قیمت خودروهای تولیدی از سوی خودرو‌سازان داخلی می‌دانند.
نگاهی کلی به بازار خودرو نشانگر افزایش قیمت برخی خودروها و تداوم روند افزایشی قیمت برخی دیگر از خودروهای ساخت داخل است.
بازار خودرو برای چندمین بار طی چند ماه گذشته زلزله‌ای را تجربه‌کرده است؛ زلزله‌ای که معمولاً سالی یکبار می آمد اما حالا هر چند ماه یکبار تکرار می‌شود تا خریداران را سردرگم‌تر و دلال‌ها را شادتر کند.
بر اساس همین سریال دنباله دار، قیمت خودروهای وارداتی به‌طور متوسط طی یک‌ماه اخیر۲ میلیون تومان و قیمت خودروهای داخلی از۳۰۰هزار تا ۲ میلیون تومان افزایش یافته است. در این میان تصمیم‌گیری‌های دولتمردان در نوسان قیمت خودرو نقش مهمی داشته است.
● بازار خودروهای داخلی
بازار خودروهای داخلی همچنان مالامال از خودروهایی است که اغلب فناوری سال های قبل را یدک می‌ کشند، اما شماره‌گذاری نشدن خودروهای بنزین‌سوز سبب شده تا باز هم بازار این خودروها که بعضا تاریخ گذشته هستند نیز داغ شود.
این روند باعث شده تا حتی این نوع خودروها نیز افزایش قیمت حداقل ۳۰۰ هزار تومانی را شاهد باشند.
در این آشفته بازار قیمت پژو۴۰۵ از ۱۲ به ۱۳ میلیون تومان رسیده و فعالان بازار، اصلی‌ترین دلیل این افزایش را مشکلات شماره‌گذاری خودروهای بنزین‌سوز می‌دانند. این روند باعث شده تا کاهش عرضه، افزایش تقاضا برای این خودرو را به‌دنبال داشته باشد.
اما نوع گازسوز همین خودرو حدود ۴۰۰ هزار تومان ارزان‌تر شده است. شاید علت این امر آن است که تعداد خودروهای گازسوز افزایش پیدا کرده و تشنگی اولیه برای این خودروها که پس از سهمیه‌بندی بنزین بازار را فراگرفته بود، اکنون فروکش کرده است.
با این روند و گذشت زمان، به مرور ایراد خودروهایی که با کمترین دانش فقط گازسوز شده‌اند (به قول یکی از مهندسان تنها در حالت گاز، روشن هستند)، بیشتر مشخص شده است.
گرچه تولید خودروهای گاز سوز افزایش یافته اما در زمینه گاز‌رسانی به این خودروها امکانات لازم فراهم نیست. بر اساس گزارش‌ها، اکنون حدود ۴۱۵هزار خودرو در ایران گاز سوز شده‌اند اما برای این تعداد خودرو تنها ۳۰۰ جایگاه سوخت‌گیری گاز وجود دارد و عملیات ساخت ۱۰۰ جایگاه سوخت نیز در دست اجراست.
البته به‌طور دقیق مشخص نیست این جایگاه‌ها چه وقت به بهره برداری می‌رسند. به‌همین دلیل بیشتر پمپ‌های گاز با صف های طولانی روبه‌رو هستند. این عوامل سبب شده ذائقه مشتریان که خودروهای بالای۱۰ میلیون تومانی می‌خرند، تغییر کند.
با این روند اکنون سمند گازسوز ۵۰۰ هزار تومان کاهش قیمت داشته و به قیمت ۱۳ میلیون و ۸۰۰هزار تومان به فروش می‌رسد.
این در حالی است که قیمت مدل بنزین سوز این خودرو افزایش یافته و به ۱۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسیده است که می‌توان این افزایش را ناشی از مشکلات شماره‌گذاری خودروهای بنزینی دانست.
این روند، پراید را هم در امان نگذاشته و قیمت این خودرو از ۷میلیون و ۱۰۰هزار تومان به ۷میلیون و ۵۰۰هزار تومان رسیده است. البته قیمت پراید گازسوز هنوز بالا بوده و ۸میلیون و۴۵۰ هزار تومان است.
زانتیا دیگر محصول سایپا نیز افزایش بیش از یک میلیون تومانی قیمت را تجربه کرده و به ۲۷میلیون و ۵۰۰هزار تومان رسیده است. البته دلیل این گرانی، بنزین یا گاز نبوده بلکه کاهش مجدد عرضه این محصول به بازار به‌دلیل نقش تحریم قطعات در این امر مؤثر بوده است.
همچنین عرضه کیاریو نیز به‌دلیل مشکلات تامین قطعه کم شده است. این امر موجب شده تا قیمت این خودرو از ۱۲ میلیون و ۵۰۰هزار به ۱۳ میلیون تومان افزایش یابد. این امر موجب شده تا قیمت هیوندای ورنا و فولکس‌‌گل در بازار نیز به ۱۷ و ۱۶ میلیون و۲۵۰ هزار تومان افزایش یابد.
خودروهای گران قیمت‌ ایران‌خودرو ماجرای دیگری دارند. افزایش قیمت این خودروها به‌دلیل ممنوعیت پلاک‌گذاری خودروهای بنزین‌‌سوز و کاهش عرضه، افزایش قیمت در بازار را شاهد بوده‌اند، به نحوی که اکنون پارس بنزین‌سوز از ۱۶ میلیون به ۱۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش یافته و نوع دوگانه‌سوز این خودرو از ۱۸ میلیون تومان به ۱۷میلیون و ۹۰۰ هزار تومان رسیده است.
پژو ۲۰۶ تیپ ۲ نیز افزایش ۵۰۰ هزار تومانی قیمت را تجربه کرده و با قیمت ۱۳ میلیون و۱۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
● تداوم گرانی خودروهای وارداتی
در چند هفته اخیر قیمت خودروهای وارداتی نیز افزایش یافته که این افزایش بیشتر به‌دلیل افزایش عوارض دریافت‌شده از خودروهای وارداتی بوده است.اکنون بی. ام. و۳۲۰ سال ۲۰۰۸ به قیمت۶۶ میلیون تومان و مرسدس ‌بنز۲۰۰سی(با موتور ۲۰۰۰تا ۳۵۰۰سی‌سی) از ۷۷ تا ۱۳۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است.
همچنین تویو تاکمری ساده دنده‌ای به قیمت ۳۸میلیون تومان و نوع موسوم به سفارش آمریکا (اکس. ال. ای) به قیمت ۵۲ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود.
مرسدس‌ بنز۱۶۵ سی. ال. اس نیز تا قیمت ۱۶۷ میلیون تومان و تویوتا کرولا اتاق جدید مدل ۲۰۰۸ (با حجم موتور ۱۸۰۰ سی‌سی) از ۳۸تا ۴۲ میلیون تومان قیمت دارد. قیمت‌های مذکور تنها بخشی از قیمت خودروهای وارداتی موجود در بازار تهران است که با افزایش عوارض، قیمت آن بین ۲ تا ۳ میلیون تومان افزایش یافته است.
البته با نگاه کلی می‌توان دریافت که قیمت بیشتر خودروهای وارداتی در بازار ایران بیش از ۲ برابر نرخ جهانی خود افزایش یافته است.
● چه کسی خودرو را گران می‌کند؟
به گفته برخی کارشناسان، خودروهای ایرانی گران‌تر از بیشتر کشورهای دنیاست. این گرانی به حدی است که در خودروهای لوکس بیش از ۲ برابر قیمت جهانی آن است.
وقتی بی.ام.و سری ۳ با قیمت ۳۰ میلیون تومان، بیش از ۶۰ میلیون تومان به فروش می‌رود یا حتی پراید محصول سال ۱۹۸۰ شرکت فورد، به اندازه خودروهای مدرن کلاس کوچک در جهان قیمت دارد، پرسش‌هایی در زمینه علت این افزایش قیمت‌ها مطرح می‌شود.
این چرایی با تکرار روند افزایش قیمت خودرو در چند ماه اخیر، تشدید هم می شود. بر این اساس، برخی خودرو‌سازان و برخی دیگر دلال‌ها را عامل اصلی نابسامانی قیمت‌ها قلمداد می‌کنند.
اما، برخی دیگر تصمیمات غلط اقتصادی را در این گرانی و تشدید هر روزه آن دخیل می‌دانند. با این حال علی‌اکبر محرابیان، وزیر صنایع و معادن گفته است: «ممکن است برخی از خودرو‌ها به دلایل خاصی افزایش قیمت داشته باشند اما تاکنون هیچ‌گونه افزایش قیمت عمومی نداشته‌ایم و خودرو‌ها با همان قیمت سال گذشته ارائه می‌شوند.
به هر حال برخی از عوامل غیرقابل کنترل باعث افزایش قیمت برخی خودرو‌ها شده که شاید یکی از دلایل آن بحث سهمیه‌بندی بنزین و دلیل دیگر گازسوز شدن خودرو‌ها باشد».
آیا به راستی قیمت خودرو توسط خودرو‌سازان گران نشده است؟ برخی فعالان بازار خودرو در این زمینه نظر دیگری دارند.
عباس نادی، تحلیلگر بازار خودرو در این باره می‌گوید: متأسفانه دلال‌ها دیگر خصوصی نیستند و دولتی شده اند، ایران خودرو هر یکشنبه قیمت‌های جدیدی را اعلام می‌کند.
برای مثال این شرکت طی یک ماه اخیر قیمت پژو۲۰۶ را ۴۰۰ هزار تومان افزایش داده. اما سایپا به گونه دیگری محصولات خود را گران کرده‌است.
این حرف که قیمت توسط شرکت‌های خودروسازی افزایش نیافته، درست نیست؛ چراکه قیمت پراید توسط سایپا، از ۷ میلیون و۱۰۰ به ۷میلیون و۲۳۰ هزار تومان رسیده و قیمت این خودرو در بازار به مراتب بیشتر از این رقم است.
در این باره داود میر‌خانی رشتی، دبیر پیشین انجمن خودرو سازان نیز می‌گوید: عوارض زیادی از خودروهای داخلی گرفته می شود اما این عوارض و تعرفه های اخذ شده از قطعات وارداتی، در هنگام صادرات بخشیده می شود.
گران بودن خودروهای ایرانی علاوه بر تعرفه‌ها و عوارض گرفته شده، دلیل دیگری نیز دارد که آن نامساعد بودن بستر تولید در ایران و کاهش بسیار شدید پرداخت تسهیلات بانکی و وام به تولید‌کنندگان است.
اکنون یک میلیون تومان از افزایش قیمت برخی خودروهای ایران خودرو به‌دلیل نزول پرداخت تسهیلات بانکی است.
علت افزایش قیمت های اخیر، گازسوز شدن خودروها و ممنوعیت تولید خودروهای بنزین سوز بوده است. اما ساز و کار‌های استاندارد بازارهای جهان، در ایران روند معکوسی دارد، به گونه‌ای که همه انتظار داشتند با سهمیه بندی شدن بنزین قیمت خودروهای پر مصرف کاهش یابد اما چون از این خودروها تعرفه بیشتری گرفته می شود، قیمت‌ آن افزایش داشته است.
با این وجود، میرخانی عرضه کم خودرو توسط خودرو سازان برای تسلط بربازار در برخی مواقع را رد نکرده و می‌گوید: گفته می شود پراید ۷ میلیون تومانی، ۳ میلیون تومان تمام می شود که این امر درست نیست. البته نمی توان منکر سود بالای خودرو‌سازان برای تولید خودروهای قدیمی مثل پراید شد.

منبع : روزنامه همشهری