نقد برنامه «سفر بخیر»

● سیما در انتظار طرحی نو
برنامه ترکیبی «سفر بخیر» موضوع هایی را دستمایه قرار داده تا از این رهگذر، بر آگاهی های مخاطب پیرامون رعایت مسائل ایمنی، ترافیک و راهنمایی و رانندگی بیفزاید. این مجموعه، قالبی ساده دارد. عمده ترین بخش آن، سخنان مجری و گفتگو با میهمانانی است که در این حوزه صاحب نظرند و فعالیت می کنند. قسمت دیگری به مسابقه اختصاص دارد. در این ارتباط هم، هدف بالا بردن سطح معرفت پیام گیران در زمینه نکاتی است که برشمرده شد.
اهمیت موضوع، از آن رو است که عدم تناسب تولیدات وسایل نقلیه با ظرفیت جاده ها، استاندارد نبودن بخش های قابل توجهی از مسیرهای بین شهری، فشردگی خودروها در برخی از مسیرها، عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، بررسی نکردن وسیله نقلیه قبل از حرکت از نظر ایمنی و نظایر آنها باعث ایجاد زیان های جانی و مالی بسیاری در کشورمان می شود. در وقوع بخشی از چنین حوادثی، اگرچه مدیران و سیاستگذاران در این حوزه دخیل اند، اما از سویی دیگر، عدم توجه نظری و عملی صاحبان وسایل نقلیه به اصول ایمنی و قوانین راهنمایی و رانندگی، فراهم کننده اغلب این گونه ناهنجاری و رفتارهای گاه بسیار خسارت بار و غیرقابل جبران است. تولیداتی نظیر «سفر بخیر» در چنین فضا و موقعیتی با رویکرد اطلاع رسانی و آموزشی می کوشند، گام های روشنگرانه ای بردارند و با آسیب شناسی کاستی هایی که در این ارتباط وجود دارد، امکان رفع آنها را فراهم نمایند. «سفر بخیر» در زمره برنامه هایی است که با هدف فرهنگ سازی در زمینه رانندگی، ترافیک و رعایت مسائل ایمنی تولید می شوند. گسترش و تحقق چنین غایتی، هنگامی امکان پذیر خواهد بود که درباره این شاخه و جلوه از فرهنگ تعریضی مشخص و کاربردی و بهره مند ازحمایت صاحبنظران وجود داشته باشد و تلاش گردد در این گونه تولیدات، به ترویج و استحکام همین معنا و استنباط پرداخته شود.
تامل در علل حوادث و آسیب هایی که در محدوده رانندگی ایجاد می شود. نمایانگر آن است که غالب حوادث مرگبار و منجر به زیان های مالی و جسمی، نه به علت عدم آگاهی رانندگان بلکه به جهت غفلت و یا عدم توجه به دانسته هایشان ازمسائل ایمنی و راهنمایی و رانندگی است.
به نظر می آید این برنامه در رویکرد محتوایی خود ضروری است با بهره گیری از اصل یادآوری به هشدار در ارتباط با نتایج دهشتناک غفلت از توجه به اصول ایمنی و راهنمایی و رانندگی پرداخته، همواره ایشان را در این مسائل هوشیار نگاه دارد. اگر بپذیریم اکثر حوادث غیرمترقبه و زیانباری که در عرصه راهنمایی و رانندگی ایجاد می شوند، ریشه در غفلت و عمل نکردن به اصول آنها دارد، در آن صورت برنامه ناگزیر خواهد شد به جای رویکرد اطلاعاتی - آموزشی، به جنبه های تبلیغی و ارشادی مضامین تمایل بیشتری نشان دهد. بیان موضوع و محتوا در این محدوده الزاماتی خواهد داشت.
به عنوان مثال در چنین شرایطی، مطلوب تر خواهد بود در کنار دعوت از مسئولان راهنمایی و رانندگی، وزارت راه، بیمه یا مقاماتی نظیر دادستانی کل کشور و نظایر آنها، از کارشناسان و خبرگانی استفاده شود که می توانند به بازکاوی دلایل و چیستی غفلت برخی رانندگان ازجهت روانی بپردازند و کوشش بیشتر خود را به روشن سازی این حوزه معطوف کنند.
«سفر بخیر» ساختاری معمولی دارد و در این ارتباط، علاوه بر گفتگو، عمده ترین قسمت دیگر آن اجرای مسابقه است.
مسابقه با وجود آن که به طرح مسائل و مضامین خاص می پردازد، از نظر تقسیم بندی هایی که برای این قالب بیان شده، در طبقه عام قرار می گیرد. این قسمت، با همه تلاشی که از خود نشان می دهد تا از جنبه های مختلف، از شیوه اجرا گرفته تا نحوه طراحی سوالات، مقدار و ارائه جوایز و برقرار کردن ارتباط با بینندگان به صورتی مستقیم، جذاب نشان دهد، به علت عدم تنوع و بهره مند نبودن از نوآوری و کلیشه ای به نظر می آیند. طراحی صحنه نیز از نظر مضمون، تناسب عمیقی با موضوع ندارد، همچنان که از جهت پرداخت هنری نمی توان آن را خلاقانه و تاثیرگذار دانست.
اهمیت و قابلیت موضوع ایجاب می کند «سفر بخیر» از جهت ساختاری، طرحی نو دراندازد.

افشین کوزه گر

منبع : روزنامه کیهان