دایره بسته دوم خرداد

علی‌رغم حضور قدرتمند اصولگرایان و ثبت‌نام چهره‌های شاخص این جریان برای انتخابات مجلس هشتم، لیست گروه‌های دوم خردادی بسیار ضعیف ارزیابی می‌شود. هنوز دو ماه به انتخابات فرصت باقی مانده است اما اکثر گمانه‌زنی‌ها حکایت از پیروزی اصولگرایان در تهران و شهرستان‌ها می‌کنند. میزان قوت و غنای لیست اصولگرایان به حدی است که پیشاپیش، تفوق آنها بر دوم خردادی‌ها در افکار عمومی مسجل شده است.
در پاتولوژی و آسیب‌شناسی برونداد اضلاع رقابت کشور چنین رفتار ضعیفی از جانب گروه‌های دوم خردادی جای تامل و مداقه بیشتر دارد. هرچند گروه‌های سیاسی با اتخاذ مواضعی در قبال سیاست‌های کشور که پشتیبانی قابل توجهی از آرای عمومی را به همراه دارد، وارد انتخابات می‌شوند اما در انتخاباتی مانند مجلس شورای اسلامی فرایند‌های زیردستی معرفی کارگزاران سیاسی و به تعبیری لیست نهایی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.
پرواضح است که فرایندهای زیردستی گزینش کارگزاران سیاسی که در داخل احزاب و گروه‌های سیاسی کشور کلید می‌خورد پیوند مستقیمی با تالیف منافع و آفرینش سیاست‌ها دارد. مضاف بر اینکه تجربه نشان داده قوت لیست‌های انتخاباتی علی‌الخصوص در تهران تاثیر دوچندانی بر رفتار رای‌دهندگان داشته است.
به نظر می‌رسد ضعف فهرست دوم خردادی‌ها بیش از آنکه متاثر از عوامل محیطی بوده، در انضمام با نقص‌ها و کمبودهای داخلی این جریان شکل گرفته باشد. دایره بسته دوم خرداد در دهه گذشته مجالی برای نخبه‌پروری سیاسی باز نکرده و ریزش‌های این جریان به مراتب بیشتر از رویش‌های سیاسی آن است.گزافه نیست اگر مدعی شویم یک جمع ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفری سکان هدایت ماشین دوم خرداد را طی سالهای گذشته در دست داشته‌اند و چرخش نخبگان بین گروه‌های دوم خردادی به همین جمع چندصد نفری محدود شده است.
ماشین دوم خرداد بیشتر شبیه ماشین‌های مسابقات فرمول یک است که به جای ورود به پیست اتومبیلرانی، وارد شهر شده است. سرعت زیاد و غیرمتعارف سبب شده تا این ماشین نتواند مقابل برخی چراغ‌قرمزها توقف کند و لذا برای بسیاری از شهروندان مزاحمت‌های جدی را پدید آورده است. اما مشکل حساس این ماشین برای رانندگانش این است که مخزن سوخت آن تنها برای یک مسابقه تعبیه شده و به سرعت بنزین آن تمام می‌شود.
واقعیت آن است که ماشین دوم خردادیها بنزین تمام کرده و یارای مسابقه جدیدرا ندارد. این ماشین یا باید از دور مسابقات خارج شود و یا برای تعمیر و بازسازی راهی تعمیرگاه شود. ضعف گروه‌های دوم خردادی برای معرفی چهره‌های جدید و رویش‌های نو موجب ایجاد گرایشاتی مبنی بر فرافکنی شکست احتمالی و فرار به جلو شده است. ثبت‌نام تعدادی از چهره‌های افراطی دوم خردادی که صلاحیت آنها محرز نیست و همچنین در موازات با آن اجرای پروژه زیرسوال بردن سلامت انتخابات و دعوت از ناظرین بین‌المللی در همین راستا قابل تحلیل و تعلیل است.
از سویی این کمبود موجد نوعی نیاز به حمایت خارجی و یا حداقل انکار نکردن این نیاز و عدم استنکاف از حمایت بیگانگان شده است. نوروز سایت رسمی حزب مشارکت با ارائه یک تحلیل صراحتا پذیرفت که حمایت بوش شامل جریان دوم خردادی‌ها بوده و بلافاصله نتیجه گرفت که “البته با این حمایت نباید ما به جاسوسی و وابستگی به بیگانه متهم شویم”! نوروز در ادامه با تکرار مدعای بی‌پایه نهضت آزادی به مزایای نظارت بین‌المللی بر انتخابات اشاره کرده ولی در عین حال مدعی شده است “البته ما نمی‌گوییم الزاما باید خارجی‌ها بر انتخابات ایران نظارت کنند.”
در پایان به نظر می‌رسد با توجه به ضعف‌های غیرقابل انکار گروه‌های دوم خردادی و دایره بسته این جریان، همچنین قوت فزاینده و بلوغ سیاسی اصولگرایان در انداختن طرحی نو در فضای سیاسی کنونی لازم باشد. برای وزن کشی در یک رقابت واقعی جریان دوم خرداد خیلی ضعیف است. تدارک یک نظام رقابت‌آمیز حزبی با تکیه بر آرای عمومی نیازمند تعریف اضلاع جدیدی در فضای سیاسی کشور است. هرچند در این فرایند گروه‌های دوم خردادی نیز می‌توانند ماشین خود را به تعمیرگاه ببرند و ضمن بازسازی و احیای جریان خود با حرف‌ها و چهره‌های جدی‌تری وارد معادله سیاسی کشور شوند.

صالح اسکندری

منبع : روزنامه رسالت