شمارش معکوس برای موتور ملی

در اواسط دهه ۷۰ كه چند سالی از واردات خودرو می‌گذشت و خودروهای كره‌ای به تعداد فراوان و با مدل‌های متنوع وارد شده بودنند . این سوال در ذهن افكار عمومی مطرح بود كه چگونه صنعت خودروی كره كه همزمان با ایران كارش را شروع كرده بود حالا دارای مدل‌های متنوعی است اما هنوز پیكان در صنعت خودروی ایران بدون تغییر تولید می‌شود و این باعث شد فشار افكار عمومی بر روی این صنعت سنگینی كند.فشار افكار عمومی كار خودش را كرد مدتی بعد مردم در حاشیه بازی‌های فوتبال جام ملت‌های آسیا ۹۶ شاهد تیزری بودند كه نشان می‌داد، طراحی خودروی ملی آغاز شده است. اما تا پیش از تولید سمند در سال ۸۱ از خودروی ملی خبری نبود در آغاز طرح خودروی ملی چندان مشكل به نظر نمی‌رسید اما پس از شروع طرح عظمت آن كاملا مشخص شد. برای آغاز كار طراحی پلت‌فرم مطرح شد، هرچند در ابتدا این كار غیرممكن به نظر می‌رسید، اما روش پروتن مالزی كه خودروی خود را با طراحی بدنه روی پلت‌فرم میتسوبیشی قرار می‌داد، انتخاب شد. بعد از مدتی مشخص شد حتی طراحی بدنه نیز كار بسیار دشواری است در همین زمان در كشور تایوان شركت “فرست‌اتومیتو” انگلستان طراحی نمونه اولیه خودرویی بر روی شاسی و قوای محركه خودرو پژو ۴۰۵ برای تولید در شركت تایوانی را به پایان رسانده بود، ناگهان شركت تایوانی ورشكست شد و شركت فرست اتومیتو كه برای طراحی خودرو بسیار هزینه كرده بود، این طرح را به شركت‌هایی در ایران، آرژانتین و چین پیشنهاد كرد
این پیشنهاد با اقدامات اولیه برای تولید خودروی ملی همزمان بود و ایران‌خودرو این طرح را با اشتیاق پذیرفت، مركز تحقیقات ایران‌خودرو با جمع‌آوری فارغ‌التحصیلان ممتاز دانشگاه‌های امیركبیر، صنعتی شریف و چند دانشگاه صنعتی دیگر در ایران طراحی خودرو ملی را در كنار مشاوران خارجی شروع كرد. طراحی شركت فرست‌اتومیتو برای ایران معایب فراوانی داشت. این خودرو اتاق نسبتا كوچك و ارگونومی متناسب با افراد كوتاه قد شرق آسیا داشت. كارشناسان مركز تحقیقات ایران خودرو در كناركارشناسان فرست‌اتومیتو و بعضی كارشناسان خارجی ارگونومی و تا حدودی سیستم تعلیق را دوباره طراحی كردند، این طرح را حتی تا امروز شاید بتوان جدی‌ترین طرح كارآموزی كارشناسان داخلی در زمینه طراحی خودرو قلمداد كرد. در طرح سمند مهندسان ایرانی به صورت مشترك با تیم خارجی به بررسی محاسبات مهندسی خودروی سمند پرداختند و طراحی بدنه با گروه فرست‌اتومیتو انگلیسی و با همكاری گروهی از مهندسان آلمانی، اتریشی، كره‌ای و ایرانی آغاز شد. طراحی قالب در كره و داشپورت آن نیز با الهام از خودروهای گروه فولكس‌واگن از سوی تیمی مشترك از مهندسان آلمانی، اتریشی و ایرانی طراحی شد. اما هنوز هم صنعت خودروی ایران در طراحی وحتی ساخت پلات فورم كه شامل موتورر گیربكس شاسی وسیستم تعلیق می شد مشكل داشت سعی شد با طرح ال ۹۰ مشكل نداشتن دانش فنی ساخت حل شود و در این بین كار برای طراحی موتور ملی با یك مشاور قوی به نام مركز تحقیقات موتور آلمان اغاز شد .بر اساس پروژه مشترك مركزتحقیقات موتور ایران خودرو با مركز تحقیقات موتور آلمان، مجموعه خانواده موتور ملی در حال طراحی است كه اولین نسل از این موتورها به انتهای مرحله طراحی رسیده است و به زودی به تولید انبوه خواهد رسید. بر اساس طرح مشترك بین این دو مركز، موتور اول توسط طرف آلمانی طراحی شده و مهندسان ایرانی در این بخش طراحی موتور را می‌آ‎موزند در موتور دوم كه یك موتور ‌١٧٠٠ سی سی توربوشارژ دار است، طراحان ایرانی و آلمانی كار طراحی را به صورت مشترك انجام می‌دهند و در موتور سوم كه یك موتور ‌١٤٠٠ سی سی است، مهندسان ایرانی موتور را طراحی كرده و مهندسان آلمانی نقش نظارتی دارند.
مهندس محمد زالی، مدیر طرح موتور ملی می گوید : دراین مقطع، ساخت قطعات نمونه‌سازی موردنیاز برای ‌٥٥ دستگاه موتور انجام شده و مونتاژ و آزمون موتورها آغاز شده است. همچنین تعداد ‌١٤ دستگاه خودرو جهت نمونه‌سازی و نصب موتور و انجام آزمون‌های لازم آماده خواهد شد. وی ادامه می دهد : از نظر اهداف عملكردی با توجه به آزمون‌های انجام شده بر روی موتور آزمایشگاهی، تمامی اهداف محقق شده است و با توجه به نتایج آزمون نمونه‌های مرحله اول، تغییرات طراحی و محاسبات مهندسی مربوطه انجام خواهد شد.
زالی خاطر نشان می كند : از مهمترین فعالیت‌های حال حاضر گروه طرح موتور ملی، انتخاب نهایی و امضای قرارداد ساخت نمونه‌های مرحله دوم نمونه‌سازی و تولید انبوه است. بنابر این گزارش ‌١٢ درصد از كل تولید این موتور به منظور نصب بر روی خودروهای سمند صادراتی پیش‌بینی شده است. بازار هدف برای این خودروها در ‌٣٠ كشور در مناطق خاورمیانه، آسیای مركزی، منطقه قفقاز، اروپای شرقی و اروپای جنوبی است. گفتنی است موتور ملی با كد EF۷ دارای حجم موتور ‌٧/١ لیتری و تنفس طبیعی، با ‌١٠٠ سی‌سی حجم موتور كمتر نسبت به موتور حال حاضر سمند كه طراحی گروه psa فرانسه است، در حالت كار با بنزین ‌٢٠ درصد و در حالت استفاده از گاز حتی از موتور كنونی سمند بنزین‌سوز توان بیشتری دارد. دستیابی به منحنی گشتاور مطلوب‌تر با حداكثر گشتاور شش درصد بیشتر از موتور كنونی سمند در حالت بنزین‌سوز، از جمله مشخصات این موتور است. همچنین حداكثر افت توان در حالت گاز سوز بودن نسبت به بنزین شش درصد است كه از نظر راننده محسوس نیست، در حالی كه این میزان برای موتورهای موجود ‌١١ تا ‌١٥ درصد گزارش شده است. این موتور همچنین توانایی گذراندن استاندارد یو رو ‌٥ را دارد و می‌تواند به سطح بسیار مطلوب از لحاظ صدا و ارتعاش نسبت به موتورهای موجود دست پیدا كند. مدیر عامل مركز تحقیقات موتور ایران خودرو در این باره گفت: خانواده موتور EF۷ شامل سه محصول اصلی است كه به شرح زیر به خودروهای مختلف تخصیص خواهد یافت:
‌١- موتور ‌٧/١ لیتری تنفس طبیعی ‌٧/١ L.NA بر روی خودروی سمند
‌٢- موتور ‌٧/١ لیتری پرخوران ‌٧/١ L.TC بر روی خودروی سمند و خودروی P۲
‌٣- موتور ‌٤/١ لیتری برای خودروهای كلاس B و C آینده در ایران خودرو
یكی از راهبردهای اصلی این طرح، اطمینان از انتقال دانش فنی به داخل كشور و اطمینان از تكرار پذیری آن در داخل است. برای تحقق این امر تقریبا به طور همزمان طراحی موتور ‌٤/١ لیتری این سامانه در داخل و به دست متخصصان داخلی آغاز شده و توسط مركز تحقیقات موتور آلمان نظارت می‌شود. به گفته مدیران ایران خودرو در زمینه انتقال دانش فنی به سازندگان و تامین كنندگان قطعات داخلی تلاش‌های فراوانی صورت گرفته و ساخت داخل قطعات در آغاز طرح هدف‌گذاری شده كه تا سال ‌٢٠١٠ میلادی به ‌٥٠ درصد خواهد رسید. همچنین بخش ارائه اطلاعات شركت ایپكو نیز اعلام كرده است كه طراحی موتور با پایه سوخت گاز طبیعی دارای حداقل افت توان نسبت به سوخت بنزین بوده و استفاده از فناوری تولید شاتون به روش شكست لیزری
دستیابی به بالاترین حد بازدهی تلمبه روغن درموتورهای هم‌ردیف با استفاده از ایده‌های كاملا جدید،
بكارگیری فناوری سامانه زمان‌بندی متغیر سوپاپ كه نقش بسیار مهمی دردستیابی به گشتاور بیشتر در سرعت‌های پایین و میانه موتور دارد، از نقاط قوت مهم این موتور است. در این موتور تعبیه اجزای خنك كننده روغن، تلمبه روغن و تلمبه آب در یك مجموعه واحد و متراكم كه در موتورهای روز دنیا استفاده می‌شود، دیده شده و استفاده از سامانه‌ای خاص برای جداسازی اجرا كننده روغن از بخارات درون موتور و كاهش چشمگیر مصرف روغن در كنار استفاده از سامانه مدیریت هوشمند موتور (EMS) یكپارچه برای سوخت‌های بنزین و گاز از دیگر خصوصیات این موتور است. حال باید منتظر بود و دید آیا صنعت خودرو می تواند با روشی معقول هم خودرو تولید كند و هم در قافله جهانی صنعت خودرو حضور یابد عاملی كه بیش از همه به اتصال وهمكاری با شركتهای خودروساز درجه یك جهان مهتاج است در این راه باید بدانیم نبیاید چرخ را هم دوباره اختراع كنیم بلكه باید با جذب تكنولوژی آن را كسترش دهیم.
امین آزاد

منبع : مجله گسترش صنعت