مزیت رقابتی در سطح بنگاه: مفهوم و تئوری

در چشم انداز قرن ۲۱، بنگاه ها در یک وضعیت رقابتی و پیچیده ی متأثر از عوامل متعدد نظیر جهانی شدن، توسعه ی تکنولوژیکی و سرعت فزاینده ی انتشار تکنولوژی های جدید قرار گرفته اند. در چارچوب این چشم انداز جدید، بنگاه ها برای بقا و پیشرفت خود باید متفاوت از قبل عمل کنند. به ویژه، بنگاه ها باید به دنبال منابع جدید مزیت رقابتی باشند و اشکال جدید رقابت را به کار گیرند که خود نیازمند درک روشن از ماهیت و پویایی های رقابت است. این مقاله تلاش دارد ضمن تبیین مفهوم مزیت رقابتی، به ارائه ی تئوری های مزیت رقابتی بپردازد. مشخصاً، سه تئوری عمده درباره ی مزیت رقابتی وجود دارد: تئوری سازمان صنعتی، تئوری منبع مدار و تئوری شومپترین. روش سازمان صنعتی بر رفتارهای یک صنعت جذاب، دیدگاه منبع مدار روی گروه منابع جذاب و رفتار آن ها، و تئوری شومپترین بر وجود عدم اطمینان و لزوم نوآوری پیوسته به کمک بنگاه متمرکز شده اند. بدین ترتیب، هر یک از این تئوری ها دارای ویژگی ها و شرایط خاص خود هستند. به هر حال، کاستی های تئوری های مزیت رقابتی سبب جهت گیری های جدید شده است، به طوری که در حال حاضر، تئوری های مزیت رقابتی به ترکیب دیدگاه ها و توجه به هر دو عنصر درونی و بیرونی برای موفقیت بنگاه تاکید می کنند. نتایج مقاله ی حاضر برای تمایز میان مفاهیم مزیت نسبی، مطلق و رقابتی، و هم چنین بررسی نظری مزیت رقابتی دارای اهمیت است.

سعید راسخی
المیرا ذبیحی لهرمی

منبع : پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی