افزایش صد درصدی قیمت ساز در ایران

قیمت گیتار الحمرا از ۱۸۰ هزار تومان در بهترین حالت به ۲۶۰ هزار تومان رسیده است. می بینید؟ فقط قیمت تخم مرغ و گوشت و مرغ بالا نرفته است. نگاهی به دور و بر خودتان بیندازید و به قیمت کالایی که از پارسال تا حالا چند صفر به سمت راستش اضافه شده، دقیق تر نگاه کنید. سازهایی مثل پیانو و گیتار وسیله های لوکسی نیست که فقط از ما بهتران به سراغش بروند. آدم های بخت برگشته ای هم هستند که هدفی جز رفتن در راه موسیقی ندارند و از شانس بد به سازهایی علاقه مندند که در ایران ساخته نمی شود. سازی که تولید داخلی ندارد و به ناچار از خارج وارد کشور می شود. حالا قیمت سازی مثل پیانو از سال گذشته تا حالا دست کم دو برابر شده است.
چون گمرک ایران بهار سال گذشته تصمیم گرفته که تعرفه ورود ساز را که پیش از آن ۱۰ درصد بود، ۹۰ درصد افزایش دهد و به رقم رند ۱۰۰ درصد برساند که بالطبع نتیجه اش چند برابر شدن قیمت ساز در بازار داخلی است. دلیل افزایش تعرفه گمرک کالا، حمایت از تولیدکننده داخلی ذکر شده است اما گناه موسیقی که بعضی از سازهایش در ایران ساخته نمی شود، چیست؟ آیا چنین تصمیمی باید شامل حال این بخش از واردات هم باشد و با چند برابر افزایش قیمت کاذب به دست مصرف کننده برسد؟ یا اینکه مردم باید سرگرمی و هنر دیگری را جایگزین موسیقی کنند؟
احمد اصفهانی مدیر شرکت کاوایی که یکی از واردکنندگان ساز است، می گوید؛ «کسانی که از این تصمیم متضرر می شوند مردم هستند. قدرت خرید آنها کم می شود و طبعاً انگیزه یادگیری موسیقی و فعالیت در این زمینه کاهش پیدا می کند. در صورتی که مسوولان باید برای کالای فرهنگی تخفیف قائل شوند و زمینه های رونق هنر را فراهم کنند.»
در ارکستر سمفونیک تهران سازهای کهنه هنوز جای خود را به سازهای جدید نداده اند. بودجه ای که قرار بود صرف این امر شود هنوز هزینه نشده است و این ارکستر فعالیتش را که در طول سال البته بسیار ناچیز است با همین سازهای کهنه ادامه می دهد. ارکستری که دولتی است و با هزینه و بودجه دولت اداره می شود.
دیگرانی که پشتوانه ای جز انگیزه خود ندارند و می خواهند موسیقی کلاسیک یاد بگیرند چاره ای جز خرید سازهای دست دوم و از رده خارج ندارند. سازهایی که دیگر عمر خود را کرده اند و دیگر صدایی که کوک باشد از آنها برنمی خیزد.
حالا موسیقی کم کم به هنری لوکس و از سر سیری تبدیل می شود و تقاضای قشر متوسط جامعه هر روز کمتر و کمتر. تاثیر این مساله فقط کاهش فروش ساز نیست. شرکت های واردکننده ساز که با آگهی های تبلیغاتی خود یکی از منابع اصلی نشریات تخصصی موسیقی به حساب می آیند در چند ماه گذشته این آگهی ها را یا کاهش داده یا حذف کرده اند. بنابراین حیات اقتصادی نشریات تخصصی با خطر جدی مواجه شده است.
نشریه فرهنگ و آهنگ که یک سال از انتشار آن می گذرد توقفی شش ماهه در انتشار آخرین شماره اش داشته و به گفته بهرنگ تنکابنی سردبیر نشریه، دلیل عمده آن کاهش آگهی شرکت های واردکننده و فروشنده ساز بوده است؛ «پشتوانه و منبع درآمد یک رسانه خصوصی، آگهی هایی است که در آن به چاپ می رسد و برای یک نشریه موسیقی آگهی های گران تر، متعلق به شرکت های واردکننده ساز است که بخشی از هزینه های تولید نشریه را جبران می کند. شاید دلیل وقفه شش ماهه فرهنگ و آهنگ هم جدا از دیگر مسائل، وضعیت نابسامان آگهی ها باشد و این خطری است که به طور جدی ما را تهدید می کند.»
مهم نیست که چه ضرر و زیانی متوجه شرکت ها می شود و مهم نیست که آنها راه های دیگری را برای واردات ساز غیر از راه های قانونی در پیش می گیرند. این تصمیم بر پیکر موسیقی ایران ضربه می زند. تقاضا برای خرید ساز کم می شود (همه که نباید موسیقی ایرانی را انتخاب کنند و ساز ایرانی بزنند)، نشریات با مخاطرات اقتصادی روبه رو خواهند شد و اجراهای موسیقی اسپانسر جدی که به برگزاری کنسرت ها کمک کنند، نخواهند داشت.
پیام سپاسی مدیر داخلی شرکت آوای سبز پارسیان می گوید؛ «قدرت خرید مردم از سال گذشته تا الان کاهش زیادی پیدا کرده و این قضیه باعث می شود ما هزینه های جانبی مثل تبلیغات و اسپانسر شدن را کمتر کنیم. چون هیچ ثباتی در کار ما وجود ندارد و ترجیح می دهیم به جای واردات ساز فعالیت مان را روی ورود لوازم صوتی متمرکز کنیم.»
آیا هدف از افزایش تعرفه ورود سازها محدود کردن موسیقی با روشی غیرمستقیم است؟ حذف کردن موسیقی از زندگی مردم و انگ تجملی و غیرمصرفی بودن به آن زدن؟ سعید فتحعلی خانی مدیر شرکت آریا کمان دوز یکی دیگر از شرکت های واردکننده ساز می گوید؛ «آقایان می گویند سازهای موسیقی جنسی است که در سبد خرید خانوار نیست و بنابراین هر قیمتی روی آن می توان گذاشت. در صورتی که از صبح تا شب خوراک مردم موسیقی است و نمی توان آن را نادیده گرفت.»
این چیزها تاثیر خود را در طولانی مدت خواهد گذاشت و به گفته تنکابنی زنجیره ای که در آن آخر از همه نوبت به باتجربه ها و باسابقه ترها می رسد. باسابقه ترهایی مثل مهدی ستایشگر که سال ها است مجله هنر موسیقی را منتشر می کند. ستایشگر معتقد است که گران شدن ساز در طولانی مدت تاثیر خود را خواهد گذاشت و بخش های مهمی از موسیقی را فلج خواهد کرد؛ «شاید گران شدن ساز تصمیمی است که دولت هدفی غیر از حمایت از مصرف کننده داخلی دارد.
این کار باعث می شود چند ماه دیگر نشریاتی که از نظر پشتوانه مالی ضعیف تر هستند تعطیل شوند و نشریات دیگر راهی جدید برای درآمدزایی پیدا کنند.» فعالیت دیگر گمرک ایران ارزش گذاری روی کالاهای وارداتی و تعیین قیمت تازه برای آنها است. فاکتور خرید پذیرفته نیست و کارشناسان گمرک خود قیمتی را که خریدار برای خرید کالا پرداخته تعیین می کند.
پیام سپاسی می گوید؛ «مثلاً سازی که ۳۰ دلار می خریم ممکن است در گمرک ۶۰ دلار ارزش گذاری شود و فاکتور هایی که ما از فروشنده گرفته ایم پذیرفته نیست و به میزان ۶۰ دلار قیمت گمرک کالا تعیین می شود.» فتحعلی خانی هم اضافه می کند که «این رویه از سال های گذشته در گمرک وجود داشته است. ملاک کارشناس گمرک بازار کالا است.»
شرکت های واردکننده کم کم واردات لوازم صوتی را جایگزین واردات سازهایی مثل پیانو، گیتار، کیبورد یا دیگر سازهای کوبه ای می کنند.

منبع : هنر و موسیقی