الیزابت - ELIZABETH

سال تولید : ۱۹۹۸
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : آلیسن اوئن، اریک فلنر و تیم بوان
کارگردان : شکهار کاپور
فیلمنامه‌نویس : مایکل هرست
فیلمبردار : رمی ادفارسین
آهنگساز(موسیقی متن) : دیوید هرشفلدر
هنرپیشگان : کیت بلانچیت، جفری راش، جوزف فاینز، کریستوفر اکلستن، ریچارد آتن‌بارو، فانی آردان، ونسان کاسل، کتی برک، جرج ییاسومی و ترنس ریگبی
نوع فیلم : رنگی، ۱۲۴ دقیقه


سال ۱۵۵۴. ̎ملکه مری اول̎ (برک) سعی دارد کاتولیسیم را به‌عنوان تنها مذهب انگلستان احیا کند. از آن‌جا که وارثی ندارد، با توطئه‌چینی، مانع به سلطنت رسیدن ̎الیزابت̎ (بلانچیت)، خواهر ناتنی پروتستانش است ولی تلاش‌ها و زدوبندهایش به ثمر نمی‌رسند. با مرگ ̎مری̎، در نوامبر سال ۱۵۵۸، ̎الیزابت̎، ملکهٔ انگلستان اعلام می‌شود. ̎الیزابت̎ با شور و شوق شاهد بازگشت ̎لُرد رابرت دادلی̎ (فاینز) ـ محبوب دوران کودکی‌اش ـ از تبعید است. ̎سر ویلیام سسیل̎ (آتن بارو)، مشاور دربار به ملکه هشدار می‌دهد مسائل خصوصی‌ را کنار بگذارد و در عوض به حل و فصل مشکلات عدیدهٔ مملکت بپردازد. انگلستان ورشکسته است، ارتشی ندارد و از خارج مورد تهدید جدی قرار گرفته است. ̎الیزابت̎ حتی در محافل درباری نیز دشمنان خودش را دارد که خطرناک‌ترینشان، ̎دوکِ نورفُلک̎ (اکلستن) است. ̎سسیل̎ به امید ولیعهدی برای تصاحب تاج و تخت در آینده، کسانی را از جمله ̎فیلیپ دوم̎ (ییاسومی)، شاه اسپانیا یا ̎دوک دآنژو̎ی فرانسوی (کاسل)، برای ازدواج به ̎الیزابت̎ پیشنهاد می‌دهد. ̎الیزابت راضی می‌شود تا سفیران ̎کاندیدا̎ها را به حضور بپذیرد ولی احساسات واقعی‌اش وقتی برانگیخته می‌شود که در دیداری نهانی، ̎دادلی̎ را ملاقات می‌کند. ̎مری دو گیز̎ (آردان)، ̎ملکهٔ سلحشور̎ فرانسه، ارتشش را در مرز اسکاتلند گرد آورده است. ̎الیزابت̎ با وجود مخالفت رئیس ̎سازمان جاسوسی‌̎اش، ̎سر فرانسیس والسینگم̎ (راش)، در برابر مواضع طرفداران جنگ به رهبری ̎نورفولک̎ وا می‌دهد. اما جنگی که به راه می‌افتد به شکستگی حقارت‌بار می‌انجامد. در حالی‌که ابرهای تیرهٔ توطئه و دسیسه بر فراز دربارش انباشته شده و امکان قتلش بعید به نظر نمی‌رسد، ̎الیزابت̎ به ضدحمله‌ای علیه دشمنانش دست می‌زند و برای این منظور کار را به ̎والسینگم̎ می‌سپارد...
● نخستین تجربهٔ کاپور، فیلم‌ساز هندی در خارج از صنعت فیلم‌سازی این کشور، یک ریسک بزرگ است که او کاملاً در اجرایش موفق است. کاپور که پس از فروش خیره کنندهٔ دو سه فیلم آخرش در اوایل دههٔ ۱۹۹۰ در هند، به فراتر از مرزهای این سرزمین می‌اندیشید، در نیمه‌های دهه، فیلم جنجالی ملکه راهزن (۱۹۹۵) را جلوی دوربین برد که یک ساختارشکنی تمام عیار در سینمای هند به شمار می‌آمد. فیلم نه از کلیپ‌ها و موسیقی‌های رایج فیلم‌های بالیوود سود می‌برد و نه در هیچ زمینهٔ دیگری به این دست از آثار شباهت داشت. توقیف فیلم برای یک مقطع زمانی کوتاه در زادگاه، کافی بود تا نام کاپور سر زبان‌ها بیفتد و برای همین، وقتی او پروژهٔ بلند پروازانهٔ الیزابت را در انگلستان و دربارهٔ یک اسطورهٔ انگلیسی در برنامهٔ کاری‌اش قرار داد، کسی بر توانائی‌هایش شک نداشت. فیلم اما بیش از هر چیز مرهون بازی غریب و استثنائی بلانچیت در نقش ̎الیزابت̎ است. او سیر تحول و حرکت ̎الیزابت̎ را از عاشقی و سرزندگی جوانی تا نشستن به جایگاه ملکهٔ یک سرزمین، چنان با اقتدار و باورپذیر ایفا می‌کند که می‌توان به جرأت فیلم را مدیون او دانست. جز این کاپور در کارگردانی اثر هم هرچه در توان داشته، انجام داده است. به‌طور نمونه‌ای نگاه کنید به فصل مربوط به نخستین جنگ که کاپور بدون هیچ تأکیدی بر روی صحنه‌های نبرد تنها به حاصل فاجعه می‌پردازد که تأثیری کاملاً عمیق‌تر از نمایش مستقیم خشونت دارد. الیزابت هم‌زمان با شکسپیر عاشق جان مادن ساخته شد، در یک محدودهٔ زمانی مشترک به نمایش درآمد و در اسکار مقهور سر و صداهای ایجاد شده برای آن فیلم شد؛ هرچند گذشت زمان نشان داد که کار کاپور ماندگارتر و باارزش‌تر از روایت شوخ و شنگ مادن از همان دورهٔ تاریخی است.