گشایش فصلی جدید در روابط ایران و امریکای لاتین

با سفر دوره ای محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری به سه كشور «ونزوئلا »، «نیكاراگوا » و «اكوادور» فصلی جدید در روابط ایران با كشورهای امریكای لاتین گشوده شد.
این سفر كه بلافاصله بعد از روی كار آمدن دو دولت ضد سیاستهای سلطه طلبانه كاخ سفید یعنی «دانیل اورتگا» در نیكاراگوا و «رافائل كوره آ» در اكوادور و انتخاب مجدد «هوگو چاوز» چپ گرا به ریاست جمهوری ونزوئلا صورت گرفت بسیار حائز اهمیت است و دارای پیام روشنی است.
از دیدگاه تحلیلگران سیاسی ورود ایران به منطقه ای كه شكارگاه اختصاصی دولتمردان امریكایی نامیده می شود و كاخ سفید آنجا را حیاط خلوت خود می خواند یك موفقیت در دیپلماسی دولت احمدی نژاد تلقی می شود.
بررسی سابقه روابط ایران با این سه كشور نشان می دهد كه به رغم قدمت حداقل ۴۰ ساله برقراری روابط دیپلماتیك كشورمان بااین كشورها هیچوقت روابط ما با آنها گرم و پربار نبوده است. گرچه پارامترهایی از قبیل بعد مسافت، نبود اشتراكات فرهنگی، مقرون به صرفه نبودن تبادلات اقتصادی و وابستگی سیاسی حاكمان این سه كشور به ایالات متحده (هم چون دیگر كشورهای امریكای لاتین ) از جمله مهم ترین موانع گسترش روابط ایران با این كشورها تلقی می شد اما به نظر می رسد نبود اراده سیاسی در طرفین برای توسعه روابط عامل اصلی این فراق بوده باشد.
با روی كار آمدن دولت احمدی نژاد در تابستان سال گذشته و آغاز تحرك جدید در سیاست خارجی دولت جمهوری اسلامی ایران كه مواضع ضد امریكایی خود را تندتر از گذشته در مجامع و محافل بین المللی بازتاب می داد روابط ایران با دولت چپ گرا ونزوئلا به رهبری «هوگو چاوز» گسترش و تعمیق ویژه ای پیدا كرد.
این روابط كه با به قدرت رسیدن هوگو چاوز در سال ۱۹۹۸ به خاطر مشترك بودن مواضع ضدامریكایی دو كشور وارد مرحله جدیدی شده بود درابعاد مختلف به خصوص در بعد اقتصادی منجر به عقد حداقل ۱۲ قرارداد و یادداشت تفاهم بین دو كشور تنها در پنج سال بعد از روی كار آمدن چاوز شد.
مهم ترین این قراردادها شامل همكاری های دوجانبه، موافقت نامه پیشگیری و كنترل مواد مخدر و خواهرخواندگی «تهران » و «كاراكاس» و بخصوص حمایت متقابل از كاندیداهای یكدیگر در انتخابات مجامع بین المللی بوده است.
حجم روابط و همكاری های دو كشور در ابتدای سال میلادی جاری به گفته رئیس جمهوری كشورمان به ۱۲۰ تفاهم نامه مشترك رسیده كه ۱۰۰ مورد آن در دو سفر اخیر مقام های دو كشور به امضاء رسیده است.
«محمود احمدی نژاد» در آغاز سفر خود به این كشور با اشاره به اجرای مشترك پروژه های بزرگ نفتی و صنعتی از سوی ایران و ونزوئلا، بازدید خود از این كشور و دیدار با مقام های آن را زمینه ساز تعمیق گسترش و تسریع درانجام این پروژه ها دانست.
روابط ایران و نیكاراگوا نیز با توجه به همزمانی پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و پیروزی «ساندنیستها» به رهبری «دانیل اورتگا» در نیكاراگوا در سال ۱۹۷۹ و سقوط دو دولت هوادار ایالات متحده در یك زمان وارد مرحله جدیدی شد اگرچه بیشتر در حالت سمبولیك و نمادین باقی ماند.
به گفته احمدی نژاد اورتگا كه دیدگاههای مشتركی با جمهوری اسلامی ایران دارد پس از ۱۶ سال دوباره به عنوان رییس جمهوری نیكاراگوا انتخاب شده است و از این رو تقویت و توسعه روابط دو كشور از جمله اهداف سفر وی به «ماناگوآ» محسوب می شود. دانیل اورتگا كه در انتخابات ریاست جمهوری سال جاری پس از ۱۶ سال باردیگر با رای مردم نیكاراگوا بر رقیب سرمایه دار خود كه از سوی امریكا حمایت شد به پیروزی رسید در حاشیه مراسم تحلیف خود در جلسه ای شركت هیات ایرانی به ریاست معاون وزیرخارجه كشورمان در این مراسم و تصمیم احمدی نژاد برای سفر به نیكاراگوا را باعث افتخار كشورش دانست و آن را «نقطه عطفی» در روابط تهران - ماناگوآ خواند.
وی گفت انتظار دارد هنگام دیدار رییس جمهوری اسلامی ایران از این كشور امریكای لاتین بتواند در زمینه های مختلف با او مذاكره كند و همكاری های دو كشور در همه عرصه ها گسترش یابد.
«سعیدجلیلی» معاون وزیر امور خارجه كشورمان نیز با تبریك پیروزی مجدد اورتگا در انتخابات ریاست جمهوری پس از حدود دو دهه، آمادگی ایران را برای كمك به نیكاراگوا در زمینه بازسازی زیرساختهای این كشور به ویژه انرژی و برق اعلام كرد.
رییس جمهوری كشورمان در این سفر دوره ای خود همچنین از «اكوادور» كه رییس جمهور ضد امریكایی آن به تازگی در انتخابات به پیروزی رسیده دیدار كرده و در مراسم تحلیف «رافائل كوره آ» در روز دوشنبه شركت داشت. احمدی نژاد از اكوادور به عنوان یكی دیگر از كشورهای مهم امریكای جنوبی نام برده و گفته است: رییس جمهوری جدید این كشور نیز دیدگاه مشترك و نزدیكی با ما دارد
به هر ترتیب دیدار احمدی نژاد از این سه كشور امریكای لاتین و ملاقات او با همتایان خود- كه مواضع ضد سیاستهای سلطه طلبانه كاخ سفید وجه مشترك همه آنها بشمار می رود- گام مهمی در تقویت بلوك ضد امریكای استعمارگر بشمار می رود.
سمت گیری تهران جهت پیوستن به بلوكهای جدید و یافتن دوستان تازه در اقصی نقاط جهان درزمانی كه برخی قدرتهای بزرگ اقتصادی و نظامی جهان تحت تاثیر سیاستهای سلطه طلبانه ایالات متحده به سمت كاهش و تقلیل روابط خود با جمهوری اسلامی ایران گام برمی دارند، می تواند نشانه ای از دیپلماسی فعال و هوشیارانه دولت نهم محسوب شود.

تاج محمد كاظمی

منبع : روزنامه ایران