بررسی آلودگی انگلی سبزیجات خوراکی در مزارع سبزی کاری شهر اصفهان

● زمینه و هدف:
خوردن سبزیجات خوراکی خام، به همراه غذا که در اغلب جوامع ایرانی از عادات رایج تغذیه ‌ای می‌ باشد، ضمن تامین درصد قابل توجهی از ویتامین ها و مواد ضروری برای بدن، همواره احتمال خطر آلوده نمودن افراد، به انواع آلودگی های انگلی را در بردارد. این موجودات از طریق آب، خاک، مواد غذایی و یا بر اثر تماس مستقیم به انسان سرایت نموده و از این طریق به سلامتی انسان آسیب می ‌‌رسانند. فاکتورهای متعددی در انتشار انگل‌ ها موثرند که از آن جمله می‌ توان به شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جامعه و همچنین چگونگی رعایت بهداشت فردی و غیره اشاره کرد و در این میان، عدم شستشوی مناسب سبزیجات خوراکی یکی از اصلی ‌ترین راه های انتقال بیماری های انگلی است. هدف این مطالعه تعیین سطح آلودگی انگلی سبزیجات کاشته شده در حاشیه شهر اصفهان و ارائه نتایج حاصل از آن به مراکز بهداشتی و درمانی است.
● روش بررسی:
در پژوهش حاضر که در سال ۱۳۸۲ به صورت توصیفی و به شکل بررسی مقطعی (Cross Sectional) به منظور شناسایی وضعیت آلودگی سبزیجات موجود در مزارع شهر اصفهان صورت گرفت، تعداد ۳۰ مورد از زمین های زراعتی شهر اصفهان به صورت نمونه ‌گیری خوشه ‌ای دو مرحله‌ای انتخاب گردید. تعداد نمونه‌ های سبزی برای اعتماد ۹۵% بر اساس تجارب قبلی و فرمول ویژه، ۴۸۰ مورد برآورد گردید که پس از انجام مراحل مختلف شستشو، مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفت. عوامل انگلی در سه محور کیست تک یاخته‌ ها و تخم انگل‌ ها و لارو کرم ها، مورد بررسی قرار گرفتند. برای مشاهده تخم انگل از روش (Floatation) استفاده گردید. مایع مورد استفاده برای این کار سولفات‌ روی بود. در نهایت نتایج حاصل از مشاهدات میکروسکوپی در جدول مخصوصی ثبت گردید و توسط نرم افزار (Version ۱۱.۵) SPSS تحلیل انجام شد.
● یافته‌ ها:
بر اساس نتایج حاصله تعداد ۷ مورد کیست ژیاردیا، ۸ مورد تخم دیکروسلیوم، ۱۴ مورد تخم هیمنولپیس نانا، ۱۶ مورد تخم آسکاریس، ۱۰ مورد تخم تریکواسترونژیلوس، ۵ مورد تخم تنیا و ۶ مورد تخم تریکوسفال مشاهده گردید که بیشترین تعداد آلودگی مربوط به تخم کرم آسکاریس و کمترین آن مربوط به تخم تنیا می‌ باشد و کیست تک یاخته‌ های خطرناک و مهم مانند کیست آمیب آنتاموبا هیستولیتیکا مشاهده نگردید.
● نتیجه‌گیری:
در سالیان اخیر، با وجود بهبود نسبی شرایط بهداشتی، اقتصادی، کشاورزی و اجتماعی در شهر اصفهان، شیوع بیماری های انگلی همچنان مشاهده می ‌شود و استفاده از روش های نوین جمع ‌آوری زباله، اصلاح سیستم های فاضلاب شهری، جلوگیری از تردد انواع حیوانات اهلی و وحشی مانند گوشت خواران طبیعت در مزارع سبزی کاری و ارتقا نسبی دانش طبقات مختلف مردم از جمله عوامل موثر در کاهش شیوع بیماری های عفونی و انگلی است.

شاهرخ ایزدی
سعید عابدی
ساسان احمدیان
محسن محمودی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی