بزرگترین اقتصاد در رکود

در چند روز اخیر، بازارهای بورس جهانی با شوک بزرگی روبه‌رو شده‌اند. در روز دوشنبه این هفته، بازارهای بورس جهان شاهد تغییرات شدید بودند به طوری که شاخص‌های بورس در بازارهای اروپایی بیشترین کاهش یک روزه از زمان حملات ۱۱ سپتامبر تا امروز را به خود دیدند. ‌ ‌
رس از کاهش سرعت رشد اقتصادی آمریکا و به تبع آن، تسرّی این موضوع به تمام اقتصادهای دنیا باعث شده تا بازارهای اوراق بهادار بزرگ دنیا با اُفت شاخص مواجه شوند. تحلیلگران معتقدند حتی برنامه‌های جرج بوش، رییس جمهور آمریکا، برای جلوگیری از رکود اقتصادی کشورش نتوانسته وضعیت مالی بانک‌ها و بحران مسکن موجود در بازار آمریکا را از بین ببرد.
بازارهای دنیا نگران وضعیت اقتصادی آمریکا و آینده آن در سال جاری میلادی هستند. همین امر باعث شده تا اوضاع نابسامان آمریکا به بورس‌های آسیایی نیز سرایت کرده و آنها را نیز در سراشیبی سقوط قرار دهد. ‌ ‌
خریداران سهام با مشاهده وضعیت اقتصادی آمریکا و تأثیر آن بر سایر کشورهای دنیا، تمایل کمتری برای خرید سهام از خود نشان می‌دهند. آنها معتقدند، با کاهش رشد اقتصادی بزرگترین اقتصاد دنیا، واردات آن نیز کاهش خواهد یافت.
کاهش واردات آمریکا به معنی اُفت صادرات شرکت‌های آسیایی و اروپایی است. از این همین رو، ارزش سهام بسیاری از شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در چند روز اخیر کاهش شدیدی داشته است. با این وجود، بحران اقتصادی آمریکا تنها به بازار مسکن این کشور ختم نمی‌‌شود.
رکود اقتصادی حاکم بر فضای کسب و کار این کشور چنان است که آمارها رشد بیکاری و کاهش بیشتر ارزش دلار در این کشور را نشان می‌دهند. نگرانی اقتصاددانان در سراسر دنیا بی‌سبب نیست. آنها نگرانند که رکود اقتصادی آمریکا نه تنها به خود این کشور بلکه به کل اقتصاد جهانی نیز ضربه بزند. دومینیک استراس– کان، رییس صندوق بین‌المللی پول )IMF(، هشدار داده که ”تمام کشورهای دنیا و در بهترین حالت، تمام کشورهای توسعه یافته از رکود اقتصادی آمریکا متضرر خواهند شد.“
از سوی دیگر، ژان کلود یانکر، رییس مجمع وزرای اقتصاد کشورهای اتحادیه اروپا بعد از کنفرانس این وزرا در بروکسل، در بیاناتی بر نگرانی تحلیلگران افزوده است: ”اوضاع در آمریکا روز به روز در حال بدتر شدن است.“ وی افزوده: ”در ماه‌های اخیر، بارها ما خبر وقوع رکود اقتصادی در آمریکا را رد کرده‌ایم، اما امروز دیگر نمی‌توان به راحتی از کنار این خبر گذشت.“ شاید تنها خبر خوشحال‌کننده برای اقتصاد جهانی بعد از وقوع رکود در بزرگترین اقتصاد دنیا، کاهش قیمت نفت باشد.
با پیش‌بینی ادامه رکود اقتصادی در آمریکا – بزرگترین مصرف کننده نفت جهان – و کاهش تقاضای نفت آن، قیمت این محصول کاهش یافت. با این وجود، اگر نگاهی به وضعیت بورس‌های دنیا بیندازیم متوجه اوضاع بحرانی به وجود آمده می‌شویم. میزان اُفت شاخص‌ها در برخی از بازارهای اروپایی از زمان حملات ۱۱ سپتامبر تاکنون بی‌سابقه بوده است. بورس‌های لندن، پاریس، فرانکفورت و مادرید شاهد اُفت شدید شاخص‌های خود بوده‌اند. شاخص فوتسی ۱۰۰ (۱۰۰ )FTSE بورس لندن با اُفتی ۴۸/۵ درصدی مواجه شد. این رقم در بازار کک ۴۰ )۴۰ (CAC پاریس ۸۳/۶ درصد، دکس ۳۰ (۳۰ )DAX فرانکفورت ۱۶/۷ درصد و مادرید اسپانیا ۵۴/۷ درصد گزارش شد. سایر بازارهای بورس اروپایی نیز وضعیت بهتری نداشتند و همه با اُفت شاخص مواجه شده‌اند.
اما ساعاتی بعد، این بیماری اقتصادی به بازارهای آمریکای لاتین نیز سرایت کرد. در سانو پائولو، بزرگترین بازار بورس منطقه، شاخص بورس Ibovespa با اُفتی ۶/۶ درصدی به ۵۳ هزار و ۷۰۹ واحد رسیده است. در آرژانتین نیز بورس بوینس آیرس شاهد کاهش ۲۷/۶ درصدی در شاخص‌های خود بود. اما شرق دور هم از این اوضاع بی‌نصیب نبوده است.
بورس توکیو به عنوان نماگر اقتصادی منطقه، با اُفتی ۸۶/۳ درصدی مواجه شد که از اکتبر سال ۲۰۰۵ تاکنون بی سابقه بوده است.
● مسکن و درمان
طی هفته اول فوریه، رییس‌جمهور آمریکا برنامه‌ای برای گذر از بحران رکود اقتصادی کشورش ارایه کرد. بر اساس این برنامه، دولت آمریکا ۱۴۰ میلیارد دلار از درآمدهای مالیاتی خود می‌کاهد تا به این وسیله، قدرت شرکت‌های آمریکایی و مردم را برای گذر از رکود موجود افزایش دهد.
اما تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که برنامه‌های بوش برای برخورد با وضعیت موجود بسیار ناکافی است و نه تنها نتیجه‌ای نخواهد داشت، بلکه حالا دیگر خیلی دیر شده است. با نگاهی به آمار می‌توان به وضوح دید که آمریکا به سرعت در حال حرکت به سوی رکود و کاهش فعالیت‌های اقتصادی است. از نظر فنی، رشد اقتصادی منفی طی دو فصل متوالی در یک کشور نشان دهنده رکود اقتصادی در آن است - وضعیتی که هم اکنون می توان در آمریکا به خوبی آن را مشاهده کرد. ‌
‌بعد از سخنان جرج بوش در مورد برنامه‌های اصلاحی خود، بازارهای بورس آسیا اندکی قوت یافتند. خود بوش معتقد است برنامه های جدیدش می‌تواند یک درصد بر رشد اقتصادی این کشور بیفزاید، اما دیگران این باور را قبول ندارند.
حال این سؤال مطرح است که رکود اقتصادی آمریکا از کجا آغاز شد؟ سال گذشته، بحران مسکن در این کشور کم کم نمایان شد، زمانی که مردم این کشور با توجه به درآمدهای پایینشان، قدرت بازپرداخت اقساط وام مسکن خود را نداشتند.
کاهش قدرت خرید مردم، باعث اُفت تقاضا در بازار مسکن آمریکا گردید و در نهایت، صنعت ساخت و ساز آمریکا، به عنوان موتور متحرک اقتصادی این کشور، دچار رکود شدیدی شد، به طوری که قیمت مسکن، روند معکوس به خود گرفت و در برخی از شهرهای بزرگ نیز با کاهش مواجه شد.
با توجه به ارتباط صنعت ساخت و ساز و مسکن با سایر بخش‌های اقتصادی آمریکا، رکود اقتصادی کم کم به کل اقتصاد سرایت نمود. در حال حاضر، تجار، تحلیلگران، سران کشورها و اقتصاددانان منتظرند ببینند آیا برنامه‌های جدید اقتصادی کابینه بوش می‌تواند تأثیری بر رکود اقتصادی این کشور داشته باشد یا خیر؟ باید نشست و منتظر ماند

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران