درباره بخش ویدئویی جشنواره فیلم فجر

مهم‌ترین و کلیدی‌ترین انگیزه من در پذیرش چنین مسئولیت حساسی این بود که آثار ویدئویی برای نخستین‌بار به صورت مستقل در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر که مهم‌ترین جشنواره فیلم ایران محسوب می‌شود، مورد داوری قرار می‌گرفت، چراکه می‌دانستم نخستین داوری‌ها در چنین آثاری که اغلب حاصل تلاش‌های شبانه‌روزی هنرمندان جوان و سرشار از انگیزه و عشق این سرزمین است چه میزان مسئولیت‌شناسی و دقت نظر را می‌طلبد و پیشینه ربع قرن تدریس دانشگاهی من در تلویزیون، سینما و تئاتر، راهنمایی رساله‌ها و تولیدات مختلف تلویزیونی و سینمایی دانشجویان، داوری در جشنواره‌های گوناگون و البته تجربیات شخصی خودم در فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی ویدئو چقدر می‌تواند در عرصه نخستین داوری آثار این هنرمندان جوان مفید واقع شود.
هرچند وقتی به تماشای آثار نشستیم، دریافتیم در این میان تولیدات چند تن از استادان فن و فیلمسازان صاحب‌نام نیز حضور دارند که این خود بر میزان اهمیت کار می‌افزاید.
● اما چه دیدیم؟
طی نشست‌هایی که با همدلی و دقت نظر گروهی به تماشای آثار منتخب نشستیم، با طیف متنوع موضوعات از منحصر به فرد تا تکراری و ساختارها و شیوه‌های بیانی متناسب و گاه نامتناسب مواجه شدم، که بنابر میزان شناخت و لمس نویسنده و کارگردان،‌ از آن خود بودن یا نبودن، وجود یا کمبود پشتوانه‌های تحقیقی،‌ تحلیلی و فرهنگی لازم: موفق یا ناموفق بودند.
● واکنش درونی من به هنگام تماشا چه بود؟
گاه از مشاهده مضامین بکر که با زبان ایجاز و زیبایی‌شناسی ویدئو در فضایی درخور و تاثیرگذار عینیت یافته بود به وجد می‌آمدم،‌گاه از سطحی‌نگری،‌ تقلیدی بودن و تکراری بودن کسل می‌شدم، و گاه از دیدن فکر خوب و قابلیت تلف شده‌ای که در مسیری نامناسب به ورطه پراکندگی، کشداری و نازیبایی افتاده بود سخت اندیشناک می‌شدم و به فکر چاره‌جویی بر می‌آمدم. امید آنکه به ویژه در شهرستان‌ها، کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی و مشاوره‌ای مناسبی به منظور پژوهش هرچه نویدبخش‌تر استعدادهای جوان ایجاد گردد.
● آسیب‌شناسی
اطاله و عدم رعایت ایجاز آسیب‌مشترکی است که به بسیاری از فیلم‌ها لطمه شدیدی وارد کرده، که در برخی موارد با یک مونتاژ دوباره و فشرده‌تر کردن فیلم این معضل به راحتی قابل حل است،‌ و در برخی موارد یک آسیب جدی و مسئله‌ای پایه‌ای است.
نکته مهم دیگر، مربوط به گفت‌وگو و کاربرد غیردراماتیک کلام به ویژه در تله‌فیلم‌هاست که با توجه به مخاطبان تلویزیونی و اهمیت کلام و نوع خاص گفت‌وگویی که تله‌فیلم می‌طلبد، به جز چند مورد، به نظر من اغلب تولیدات دچار مشکلات اساسی بودند. در این یادداشت کوتاه مسلما فرصت تحلیل بیشتر نیست ولی امیدوارم در فرصتی بهتر بتوانم مقلوله کم و بیش نوظهور تله‌فیلم و ویژگی‌های آن را جهت آشنایی بیشتر علاقه‌مندان از جهات مختلف مورد بررسی قرار دهم.
● جمع‌بندی
در کل به نظر من برگزاری یک بخش مستقل برای آثار ویدئویی در جشنواره فیلم فجر فکر سازنده‌ای است که با خود نوعی اعتبار و ارزش به همراه می‌آورد و می‌تواند در ارتقای این‌گونه آثار تاثیرات مطلوبی داشته باشد. امید است آثار ویدئویی به دور از برخی شتابزدگی‌های رایج، با تامل و پشتوانه‌های تحلیلی بیشتری تولید شوند و هنرمندان با حسن استفاده از ابزار و تکنیک‌های پیشرفته‌ نوین، با نگاهی نو، آثاری بدیع، اصیل چه از نظر موضوع و چه از نظر ساختار تولید کنند و از این طریق، نوعی جریان‌سازی در ارتقای سطح ذوق و سلیقه و فرهنگ تماشای مخاطبان به ویژه در مورد تله‌فیلم‌ها ایجاد کنند. برای همگی دست‌اندرکاران، به ویژه جوان‌ترها، نگاهی جستجوگر و کشاف‌ همراه با آفرینش آثاری خوش‌فکر، یگانه و ماندگار آرزو می‌کنم.

دکتر سهیلا نجم
داور بخش آثار ویدئویی بیست‌و هفتمین جشنواره فیلم فجر

منبع : روزنامه فرهنگ آشتی