سیگاری‌ها هم می‌توانند ایمپلنت بگذارند؟

آیا مصرف دخانیات برای بیمارانی که پذیرنده ایمپلنت‌های دندانی در استخوان‌های فک خود برای بازسازی دستگاه جونده می‌شوند، مجاز است؟...
این سوالی است که امروزه همه بیمارانی که متاسفانه به نحوی مبتلا به مصرف انواع دخانیات بوده و از بی‌دندانی نسبی و یا کامل در رنج هستند، از دندانپزشک خود می‌پرسند و البته پاسخ‌های داده شده همواره یکسان نیست. بیماران از خود می‌پرسند که مشکل در کجاست؟ چرا پاسخ‌ها بسته به نوع شرایط مطرح شده، متفاوت و اغلب دو پهلو و مبهم هستند؟
حقیقت علمی ‌این است که در دود سیگار و سایر دخانیات اعم از توتون و تنباکو و یا سیگار و سیگارت و پیپ و چپق و قلیان (که از همه مضرتر است) در حدود هفتاد و چند ماده شیمیایی زهرآگین وجود دارد. تاثیر سرطان زایی بعضی از این مواد مانند قطران سال‌هاست که به اثبات رسیده است اما ناباوری گروهی از یک‌سو و درآمدهای سالیانه چند میلیارد دلاری شرکت‌های چند ملیتی تولید سیگار که با هماهنگی قدرتمندان و جوامع اقتصادی صورت می‌گیرد تاکنون مانع از آن شده است تا دست اندرکاران و برنامه‌ریزان بهداشتی در جهان بتوانند برخورد مناسبی با این سم مهلک و آفت اجتماعی داشته باشند. امروزه ثابت شده است که دود دست دوم یعنی آنچه پس از استنشاق دود سیگار همراه بازدم فرد معتاد از ریه‌ها و دهان او خارج می‌شود برای اطرافیان و اعضای خانواده و به خصوص کودکان و فرزندان وی به مراتب زیانبارتر از آن مقداری است که به خود وی ضرر می‌رساند.
اما دود سیگار، توتون یا تنباکو به بیماری که ایمپلنت دندانی دریافت کرده است چه صدمه‌ای می‌رساند؟ در دود سیگار سه ماده شیمیایی سمی‌ وجود دارد که هر سه به نوبه خود در فرآیند التیام طبیعی اختلال ایجاد می‌کنند.
اول وجود گاز اکسیدکربن CO است که با هموگلوبین فرد یک ترکیب پایدار غیر قابل اتصال یابنده به مولکول اکسیژن را ایجاد می‌کند. این امر سبب می‌شود تا درصد قابل توجهی از هموگلوبین موجود در خون در گردش فرد معتاد قابلیت اتصال و حمل و جایگزینی اکسیژن از ریه‌ها به بافت‌ها را از دست بدهد و در نتیجه بافت‌های بدن تا حد قابل توجهی با کمبود اکسیژن مواجه باشند. این کمبود اکسیژن، عملکرد سلول‌های دفاعی و قابلیت تکثیر وابسته به سوخت و ساز سلول‌هایی که باید التیام بافتی را انجام دهند و به وقفه می‌اندازد.
دوم باید به وجود ماده سیانور CNH در دود سیگار اشاره کرد که سبب مختل شدن و توقف فعالیت آنزیم‌های موثر در زنجیره انتقال الکترونی در داخل میتوکندری سلول‌های بدن می‌شود و ماحصل فعالیت آن به زبان ساده، خفگی تک‌تک این سلول‌ها است که باید با تکثیر و همانندسازی خود فرآیند ترمیم و التیام را به انجام برسانند.
سوم وجود نیکوتین در دود سیگار سبب تنگ شدن عروق و کاهش خون‌رسانی به بافت‌های محل مورد نظر برای التیام می‌ شود که این امر نیز خود به مشکلات بعدی افزوده شده و رسیدن سلول‌های دفاعی، اکسیژن و مواد مغذی و انرژی زا برای سلول‌ها را مختل خواهد کرد.
تمامی ‌این عوامل دست به دست یکدیگر داده‌اند تا التیام در یک فرد معتاد و مبتلا به دخانیات همواره به صورت ناقص انجام شود. در مورد درمان ایمپلنت دندانی در افراد سیگاری، مطالعات بسیار زیادی انجام شده و مقالات بسیاری در مطبوعات پزشکی به چاپ رسیده‌اند. در خوشبینانه‌ترین (اگر نگوییم جانب دارانه ترین) این مقالات ذکر شده است که استعمال دخانیات در افرادی که سیگار می‌کشند، میزان شکست درمان، تا ۱۵ درصد افزایش یافته است.
اما چرا بیماران همواره از طرف دندانپزشک خود با یک جواب قاطع و محکم در این مورد مواجه نمی‌شوند، گاهی در اینجا بعد اقتصادی قضیه تا حد زیادی اهمیت می‌یابد. اگر بیمار اصرار به درمان ایمپلنت و تاکید به ناتوانی و عجز خود در ترک اعتیاد به سیگار داشته باشد، آنگاه ممکن است با پاسخ‌های غیر مسوولانه‌ای از قبیل اینکه «تا پنج یا ده سیگار در روز اشکالی ندارد» و یا اینکه «ما ایمپلنتی را استفاده خواهیم کرد که با سیگار سازگاری دارد» مواجه شود. این چنین ادعاهایی هرگز پایه علمی ‌ندارند و هیچ‌گونه مطالعه علمی‌اثبات شده ای نیز آنها را تایید نمی‌کند.
آنچه تاکنون به عنوان یک واقعیت علمی ‌شناخته شده و مورد قبول اکثریت جامعه دانشگاهی است این است که کشیدن سیگار، چپق، پیپ و قلیان به هر صورت که باشد، یکی از موارد فقدان تجویز قطعی و غیرقابل انکار برای قرار دادن ایمپلنت‌های دندانی در استخوان‌های فک بیماران است.

دکتر سیدمهدی جعفری - متخصص جراحی دهان و فک و صورت

منبع : روزنامه سلامت