مروری بر اندیشه‌های تروریستی گروه فرقان

انقلاب اسلامی ایران در فرآیند تکوین و تثبیت خود، چالش‌های بزرگی را پشت سر نهاده است. یکی از این چالش‌ها، مخالفت گروه‌های سیاسی با حاکمیت نظام اسلامی بود. در این میان، گروه کوچک و بسیار محدود فرقان که سابقه دیگر گروه‌ها را هم در کارنامه خود نداشت، تنها به دلیل هویت سازی اقدام به حرکات تروریستی کرد تا از این رهگذر نامی در میان مخالفان درآورد. گروه فرقان به رهبری روحانی جوان درس ناخوانده‌ای و به بهانه مبارزه با زر و زور و تزویر، متفکران و شخصیت‌های کم نظیری را از انقلاب اسلامی گرفت که جبران وجود این شخصیت‌های مهم انقلاب، نیازمند سال‌ها تلاش علمی و معرفتی است تا اندوخته‌هایی چون شهیدان مطهری، مفتح، قاضی طباطبایی و ... را به جامعه تحویل داد.
این نوشتار مروری اجمالی بر ایدئولوژی گروه فرقان و سی‌امین سالگرد شهادت استاد شهید مرتضی مطهری خواهد داشت؛گروه فرقان یکی از گروه‌های فکری- سیاسی بود که در اواخر سال ۱۳۵۵ به رهبری روحانی درس نخوانده‌ای به نام اکبر گودرزی در برخی مساجد تهران به جذب نیرو اقدام کرد. آغاز فعالیت اکبر گودرزی با تدریس قرآن و تفسیر برخی آیات و سوره‌های قرآنی توسعه یافت. گودرزی با مطالعه آثار دکتر علی شریعتی، آیت‌الله طالقانی و برخی دست نوشته‌های کادرهای گذشته سازمان مجاهدین خلق، به قرائت نوینی از دین و معرفت دینی دست یافت. او برای اینکه به ایدئولوژی جدید خود مشروعیت دهد در حلقه‌ها و کلاس‌های درس خویش صرفا به قرآن و نهج‌البلاغه می‌پرداخت، اما برداشت‌های خود را، که فاقد هرگونه وجاهت علمی از دیدگاه قرآن و دین مبین اسلام بود، به تاثیر از عقلانیت و فضای متاثر از مدرنیته تبیین می‌کرد. اکبر گودرزی و گروه فرقان از جریان‌هایی به شمار می‌رود که به دین نگاه ابزاری داشتند. وی بیشترین مخالفت خود را با حوزه‌های دینی و روحانیت اظهار می‌کرد و خمیرمایه اصلی ایدئولوژی آنان مخالفت با روحانیت و به بیان فصیح‌تر، تبلیغ تز «اسلام منهای روحانیت» بود. (۱) از ویژگی‌های مهم ایدئولوژی گروه فرقان، تفسیر آیه‌ها و واژه‌های قرآن به رای خویش بود. تلقی آنها از مفاهیم قرآنی در راستای مبارزه قابل فهم و استنباط بود. به کتب روایی و احادیث رجوع نمی‌شد، بعد از قرآن به طور نسبی به نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه استناد می‌کردند. (۲)
تاکید گروه فرقان بر عمل انقلابی، محسوس‌ترین تاثیر را بر پیروان این گروه داشت. هر چند خاستگاه نظری گروه فرقان، قرآن مجید و نهج‌البلاغه بود، اما در برداشتشان از این منابع برای حل مسائل فکری خود کاملا گزینشی عمل می‌کردند. دیدگاه آنان درباره انسان مومن دیدگاه جامعی نبود. رفتاری که گروه فرقان با دین و قرآن داشتند. بر این مبنای نظری استوار بود که دین و قرآن متن هستند و از هر متنی می‌توان قرائت‌های مختلفی داشت. از این‌رو آیات قرآنی را بر وفق مراد و منظور خویش تفسیر می‌کردند. آنان با مطالعه آثاری چند از روشنفکران دینی، نه تنها با دینداران به مبارزه برخاستند، بلکه با دینداران روشنفکری که با مقتضیات زمان حرکت می‌کردند و قرائت‌های خشک و متحجرانه را از چهره اسلام زدوده بودند نیز به شدت مخالف بودند. (۳)
تاثیر پذیری‌های نادرستی که گروه فرقان از اندیشه‌های شریعتی گرفته است در موضوع ترورهای آنها متجلی است. گودرزی در بازجویی‌های خود، درباره ترورها می‌گوید: مسئله ترور به موضع‌گیری‌های ما در برابر نظام برمی‌گردد و افرادی که هدف ترور قرار گرفته‌اند از نظر ما یا در قشر سرمایه‌دار و صاحبان زر بوده‌اند و یا در قشر روحانی و صاحبان تزویر و یا در قشر نظامی و صاحبان زور. (۴)
به طور کلی، گروه فرقان از نظر فکری و جناح‌بندی‌های ایدئولوژیک، به شدت مخالف روحانیت بود. براساس ایدئولوژی گروه فرقان ترکیب و تلفیق «زر و زور و تزویر» یک ترکیب انفکاک ناپذیر و از عوامل انحراف می‌باشند. آن گاه با الهام غلط از این تز و ترکیب به این نتیجه رسید که برخی افراد در نظام جمهوری اسلامی این ترکیب را تشکیل داده‌اند تا انقلاب را منحرف نمایند. گروه فرقان که همواره در یافتن مصادیق دچار اشتباه شده بودند، بدون توجه به پیشینه درخشان روحانیت شعیه در طول تاریخ، بویژه صد ساله اخیر، روحانیونی را از مصادیق این تز معرفی نموده و با اسلحه‌هایی که در جریان حمله مردم به مراکز نظامی رژیم پهلوی در واپسین روزهای عمر رژیم به دست آورده بودند، به ترور شخصیت‌های انقلاب دست زدند. که از جمله ترورهای گروه فرقان، ترور متفکر بزرگ انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله استاد مرتضی مطهری در تاریخ دوازدهم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ می‌باشد. در کنار پیکر آیت‌الله مطهری در محل ترور، تعدادی اعلامیه‌ گروه فرقان پیدا شد که نشان می‌داد این ترور نیز کار گروه فرقان است.(۵) البته یک ساعت بعد از نیمه شب، فردناشناسی به روزنامه اطلاعات زنگ زد و ادعا کرد «ما مطهری رئیس شورای انقلاب را کشتیم و گروه فرقان در نظر دارد در آینده نیز چند تن از شخصیت‌های سیاسی و مذهبی را ترور کند» (۶)
حضرت امام خمینی که عمیقا از این فاجعه متاثر بودند با ارسال پیامی جایگاه و عظمت علمی و شخصیتی استاد مطهری را تشریح کردند؛ «من در تربیت چنین فرزندانی که با شعاع فروزان خود مردگان را حیات می‌بخشند و به ظلمت‌ها نور می‌افشانند به اسلام، بزرگ مربی انسان‌ها و به امت اسلامی تبریک می‌گویم. من گرچه فرزند عزیزی را که پاره تنم بود از دست دادم لکن مفتخرم که چنین فرزند فداکاری در اسلام وجود داشت و دارد. مطهری که در طهارت روح و قدرت ایمان و قدرت بیان کم نظیر بود رفت. لکن بدخواهان بدانند که با رفتن او شخصیت اسلامی و علمی و فلسفی‌اش نمی‌رود.» همچنین، به مناسبت این فاجعه بزرگ، دولت نیز با محکوم ساختن ترور و توطئه خائنانه ضد انقلاب در به شهادت رساندن آیت‌الله مطهری، روز سیزده اردیبهشت را عزای عمومی و تعطیل عمومی کرد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس، ضمن اعلام خبر شهادت استاد مطهری، از او به عنوان یک روحانی برجسته شیعه نام برد. همچنین این خبرگزاری نوشت که گروه زیرزمینی فرقان که قبلا ژنرال قر‌نی را ترور کرده بود. مسئولیت این ترور را نیز پذیرفته است.
مراسم تشییع پیکر استاد مطهری از محل دانشگاه تهران با حضور میلیونی مردم و مقامات برگزار و برای خاکسپاری به شهر مقدس قم منتقل گردید و حضرت آیت‌الله گلپایگانی(ره) و هزاران عزادار بر پیکر مرحوم مطهری نماز خواندند و سپس در میان اندوه و اشک، پیکر استاد شهید در شبستان بالای سر حرم مطهر حضرت معصومه به خاک سپرده شد.

محمدمهدی سیفی
پی نوشتها:
-۱ علی کردی، گروه فرقان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۷ ص ۱۹ -۲۰
-۲ آرشیون مرکز اسناد انقلاب اسلامی، پرواز، حسن عزیزی، شماره بازیابی ۶۶۱
-۳ علی کردی، همان، ص ۲۰
-۴ آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، پرواز، اکبر گودرزی
-۵ علی کردی، همان ص ۱۲۵
-۶ روزنامه اطلاعات شماره ۱۵۸۴۴ مورخ ۵۸/۲/۱۲

منبع : روزنامه رسالت