اوپک در دوراهی کاهش یا تثبیت تولید!

ساختمان معروف و سفیدرنگ دبیرخانه اوپک در وین در ۴۸ ساعت آینده شاهد تحولاتی خواهد بود که آینده بازار نفت را حداقل برای سه‌ماه آینده تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما هرچه به ساعت برگزاری نشست ۱۴۹ سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) نزدیک می‌شویم، این سوال جای بیشتری از ذهن را اشغال می‌کند که وزیران سردوگرم چشیده اوپک با چه تصمیمی از این نشست خارج خواهند شد؟
شاید در چند نشست اخیر سازمان اوپک، کسانی که علاقه دارند زودتر از دیگران از نتایج نشست باخبر شوند، یا کسانی که می‌خواستند به گمانه‌زنی درخصوص تصمیم احتمالی اعضای این سازمان بپردازند کار راحت‌تری داشتند و به‌نوعی تصمیم احتمالی اوپک باتوجه به شرایط بازار مشخص بود، اما این بار نشست در شرایط متفاوتی برگزار می‌شود. همه فعالان بازار نفت می‌دانند که تصمیم این‌بار اوپک می‌تواند نقطه عطفی در وضعیت بازارهای نفت به‌شمار رود.
● اعضای اوپک در دوراهی تصمیم‌گیری
این بار پیچیدگی وضعیت بازارهای جهانی نفت تا جایی است که شاید حتی بعضی از اعضای اوپک هم در تردید باشند که مناسب‌ترین موضع‌گیری و تصمیم از سوی این سازمان که ۴۰ درصد نفت خام جهان را تامین می‌کند چه خواهد بود. اعضای اوپک که با بازاری پیچیده مواجه شده‌اند، کاملا در دوراهی قرار گرفته‌اند.
۱۳ کشور عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت درحالی فردا - سه‌شنبه - گردهم می‌آیند که از یک‌سو مصرف‌کنندگان به‌ویژه آمریکایی‌ها همچنان فشار خود را بر این سازمان برای حفظ سقف تولید ادامه می‌دهند. آنان معتقدند درصورتی که اوپک در نشست فردا تصمیم بگیرد که همچنان تولید نفت را در سطوح فعلی ادامه دهد و برای کاهش تولید نفت تصمیمی نگیرد، وضعیت بازارهای جهانی نفت روبه بهبود خواهد بود و این موضع خود را این گونه توجیه می‌کنند که تصمیم به تغییر ندادن تولید از سوی اوپک کمک می‌کند که بازار از زیر فشار خارج شود. مصرف‌کنندگان حتی اوپک را تهدید کرده‌اند درصورتی که با کاهش تولید باعث افزایش قیمت‌ها شود، در آینده تقاضا برای نفت خود را از دست می‌دهد.
ولی از سوی دیگر مساله‌ای که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد، این است که قیمت نفت روند نزولی خود را به‌سمت ۱۰۰ دلار ادامه می‌دهد و ممکن است در چند روز آینده بازارها بازهم شاهد قیمت‌هایی دورقمی برای هربشکه نفت باشند که این مساله اصلا برای تولیدکنندگان اوپک خوشایند نخواهد بود و برنامه‌های سرمایه‌گذاری آن‌ها را با چالش مواجه می‌کند.
● بازار پرتلاطم و دشواری پیش‌بینی
درچنین شرایطی است که پیش‌بینی تصمیم اوپک در نشست روز سه‌شنبه که براساس شنیده‌ها به دلیل همزمانی با ماه مبارک رمضان پس از افطار برگزار می‌شود، بسیار دشوار شده است. قیمت نفت از زمان ثبت رکوردهای بی‌سابقه خود در ماه جولای تاکنون بیش از ۴۰ دلار کاهش یافته و این بیشترین میزان کاهش قیمت در طول تاریخ بازارهای جهانی نفت بوده‌ است.
اما بازارهای نفت در ماه‌هایی که گذشت نشان داده‌اند که این آمادگی را دارند که رکوردهای بی‌سابقه‌ای را یک به یک پشت سر بگذارند و فرقی نمی‌کند این رکوردها جهت صعودی داشته باشد یا نزولی! اکنون اوپکی‌ها از این نگرانند که اگر درمقابل روند سقوط بی‌سابقه قیمت نفت واکنشی نشان ندهند و دست روی دست بگذارند، آن‌گاه حتی از قیمت‌های ۱۰۰ دلاری که به نوعی کف قیمت غیر رسمی مورد توافق آن‌ها به‌حساب می‌آید، دفاع نکرده‌اند.
از این مهم‌تر آن‌که کارشناسان به اعضای اوپک هشدار می‌دهند باتوجه به رکودی که اقتصاد جهان را به چالش کشیده است، ادامه عرضه نفت در سطوح کنونی مخالف منافع اوپک است، تاجایی که وزیر نفت ایران نیز صراحتا عنوان کرده تداوم روند نزولی قیمت نفت به ضرر تولیدکنندگان خواهد بود.
نوذری پیش‌تر هم عنوان کرده‌ بود که سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) باید مازاد عرضه نفت به بازار را تحت کنترل داشته باشد.
این گروه از کارشناسان با بیان این‌که عرضه نفت باید در راستای میزان تقاضای موجود در بازار انجام شود، هشدار می‌دهند که برخی از اعضای اوپک درحال عرضه مازاد نفت به بازار هستند که بالاتر از سهمیه تعیین‌شده برای آن‌هاست. نوک پیکان این انتقادات قطعا به سوی کشورهای حامی منافع غرب به‌ویژه عربستان است.
● تئوری کاهش دومرحله‌ای
شکی نیست که عربستان سعودی و برخی دیگر از اعضای اوپک درحال حاضر بالاتر از سهمیه تعیین شده خود به تولید نفت می‌پردازند که این مساله قیمت نفت در بازار را تحت تاثیر قرار داده‌ است، اما این موضوع هم روشن است که هرگونه تصمیم به کاهش تولید نفت اوپک بدون موافقت عربستان، ضمانت اجرایی نخواهد داشت.
به همین دلیل یکی از محتمل‌ترین تصمیم‌های اوپک در نشست شامگاه سه‌شنبه وین قطعا کنترل بیشتر بر روی سهمیه تولید اعضا خواهد بود تا حداقل این سازمان مطمئن شود که اعضا به سهمیه‌های تعیین شده برای آن‌ها پایبند هستند و کسی بدون موافقت سازمان نفت‌خام بیشتری را وارد بازار نخواهد کرد. حتی این تئوری‌ هم از سوی نماینده ایران در اوپک ارائه شده است که سازمان کشورهای صادرکننده نفت باید برنامه‌ای دو مرحله‌ای را برای کاهش تولید نفت در وین بررسی کند.
براساس این تئوری، از آن‌جا که اوضاع کنونی بازار از ثبات و توازن برخوردار نیست و بازار با مازاد عرضه روبه‌روست، این مازاد عرضه نمی‌تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، چرا که قطعا تاثیر زیادی بر قیمت نفت و سرمایه‌گذاری در این صنعت خواهد داشت.
بنابراین نخستین گام باید ایجاد توازن بین عرضه و تقاضا باشد که آن‌دسته از اعضا که درحال تولید بالاتر از سقف تعیین شده‌شان هستند را دربر می‌گیرد. این اقدام تولید نفت را بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌دهد؛ اما گام دوم هم کاهش رسمی سقف تولید اوپک خواهد بود که این اقدام می‌تواند تا دیدار آینده اعضای اوپک در الجزایر که در ماه دسامبر صورت می‌گیرد، انجام شود و تصمیم‌گیری برای آن در نشست وین هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
● ماموریت دفاع از نفت سه‌رقمی
همه این مسایل نشست ۱۴۹ وین را به یکی از تاثیرگذارترین جلسات این سازمان در چندسال اخیر تبدیل می‌کند؛ جایی که به‌طور قطع مهم‌ترین تاثیر را بر بازارهای جهانی نفت خواهد داشت و تصمیمی که اوپک خواهد گرفت، آینده قیمت نفت را رقم می‌زند. همین‌ مساله باعث شده که توجه رسانه‌های گروهی و کارشناسان بازار به این نشست نیز بسیار بیش از گذشته باشد، اما باید به این نکته اعتراف کرد که هرچه‌قدر پیش‌بینی قیمت نفت در این بازار پرتلاطم و سرشار از نوسان دشوار است، پیش‌بینی تصمیمی که اوپک برای این بازار پرتلاطم می‌گیرد، دشوارتر به‌نظر می‌رسد.
به‌نظر می‌رسد آن‌چه بیش از هرچیز مورد توافق است و در اظهار نظرهای اعضای اوپک نیز مورد اجماع قرار دارد، این نکته است که اعضای اوپک این ماموریت را برای خود تعریف کرده‌اند که مانع سقوط قیمت‌ها به زیر ۱۰۰ دلاری شوند که آن را قیمتی عادلانه برای هربشکه نفت ارزیابی می‌کنند؛ اما برای این‌که بدانیم از چه وسیله‌ای برای رسیدن به این هدف استفاده می‌کنند، باید تا شامگاه سه‌شنبه صبر کنیم.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی ایرسا