موتورهای قدیمی، خودروهای پر مصرف

با اجرای سهمیه‌بندی بنزین و تأکید بر کاهش مصرف سوخت، موتورهای قدیمی برخی خودروهای داخلی که با استانداردهای روز دنیا فاصله دارد به‌عنوان یکی از مشکلات پیش روی محسوب می‌شود.
با این روند خودرو‌سازان ایرانی تصمیم گرفته اند بخش زیادی از موتورهای پر مصرف خود را با توجه به مسئله بنزین متحول کنند و قرار است موتورهای پراید، آردی، پژو ۴۰۵ و سمند که تقریبا ۸۰ درصد تولیدات صنعت خودرو ایران را تشکیل می‌دهند، تغییر کند.
از سوی دیگر در نظر است تا ۲ موتور لوگان و پژو ۲۰۶ نیز که از فناوری بسیار بالاتری نسبت به موتور دیگر محصولات داخلی برخوردارند به صورت پایه گاز سوز تولید شوند.
با روند کنونی مصرف بنزین در کشور تا چه حد می‌توان به تولید موتورهای کم مصرف و کاهش مصرف بنزین در کشورمان امیدوار بود؟
دو موتوری که ایران خودرو همچنان سعی در متحول کردن آن دارد موتور قبلی پیکان (با فناوری دهه ۶۰ میلادی ) است که پس از دو بار تغییر، این بار سومین تغییر خود را تجربه می‌کند و موتور پژو ۴۰۵ (متعلق به دهه ۸۰ میلادی) برای اولین بار در ایران دچار تغییرات اساسی می‌شود.
پیکان دو سال پیش خداحافظی کرد، ولی موتور آن مانند یک بیمار مرگ مغزی به خودروهای آینده می‌رسد. این قلب هر بار با عمل قلب باز به زور زنده می‌شود تا ادامه حیات خودروهای این شرکت را تضمین کند. اما مدیران ایران خودرو معتقدند با تغییرات انجام شده در موتور پیکان اکنون این موتور، موتوری کاملا جدید است.
با انجام آخرین تغییر، حجم این موتور زیاد شده و از ۶/۱ لیتر به ۷/۱ لیتر و قدرت این موتور در حالت بنزین سوز از ۷۹ به ۸۵ اسب بخار و در حالت گاز سوز به ۷۸ اسب بخار رسیده است.
همچنین مصرف این موتور در حالت بنزین سوز نیز حدودا نیم لیتر کاهش یافته است. در مجموع ۳۰ قطعه از این موتور تغییر کرده که ۱۵ درصد موتور را شامل می‌شود و این موتور از مغز هوشمند یکپارچه گاز و بنزین هم استفاده خواهد کرد.
آیا موتور پیکانی که بر اساس اعلام وزارت نفت ۱۴ لیتر مصرف دارد، می‌تواند موتور روزآمدی باشد؟ و مصرف آن با این تغییرات، به حدود ۸ لیتر در سیکل ترکیبی در ۱۰۰ کیلومتر - که استاندارد جهانی برای چنین حجم موتوری محسوب می‌شود- برسد؟ اگر این امر مقدور باشد، باید پرسید چرا خودرو‌سازان جهانی از این فناوری بهره‌ نمی‌گیرند؟
موتور دیگری که قرار است متحول شود، موتور پژو ۴۰۵ است. این موتور هم اکنون، اصلی‌ترین محصولات این شرکت از جمله سمند، پژو ۴۰۵ و پژو پارس را به جلو می‌راند.
اما مصرف زیان آن- ۱۲ لیتری این موتور در ۱۰۰کیلومتر- عاملی برای از دست دادن مشتریان در شرایط جدید سهمیه بندی بنزین محسوب می‌شود. در نظر است تا حجم موتور جدید پژو ۴۰۵ از ۸/۱لیتر به۲ لیتر و قدرت آن نیز از ۹۸ به ۱۰۷ اسب بخار ارتقا یابد.
همچنین برای گاز سوز شدن این موتور نیز تغییراتی در قطعات اساسی آن صورت خواهد گرفت که با انجام این تغییرات، حتی در حالت گاز سوز نیز از موتور کنونی پژو ۴۰۵ قدرت بیشتری خواهد داشت.
از طرفی مهندسان ایران خودرو معتقدند، مشکلات موتور قبلی پژو ۴۰۵ از جمله روغن‌کاری هم با اصلاح مدار روغن‌کاری موتور بر طرف شده است. در این موتور، روش باز و بسته شدن دریچه ورود هوا، هیدرولیکی شده که سبب افزایش عمر موتور می‌شود.
مصرف سوخت این خودرو حتی با افزایش حجم موتور، با توجه به اصلاحات انجام شده ۱۰ درصد کاهش یافته است. مغز هوشمند موتور نیز برای گاز و بنزین یکی شده اما برای هر کدام از سوخت‌ها برنامه این مغز جداگانه تعریف شده است.
۲۰ درصد قطعات اصلی موتور تغییر کرده است که از آن جمله می‌توان به میل لنگ، شاتون، راه‌های ورودی هوا، میل بادامک مدار روغن‌کاری، سر سیلندر و سوپاپ‌ها اشاره کرد. برنامه تولید این موتور برای آبان سال آینده طرح ریزی شده است.
با این وجود، برخی معتقدند همان گونه که پژو این موتور ‌را در سال ۹۵ فراموش کرد، با ید موتور جدید ۴۰۵ را به خاطره‌ها سپرده و به جای آن از موتور جدید ef۷که توسط دانشگاه آخن آلمان و مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو طراحی شده، به همراه موتور ۲۰۶ استفاده کرد.
از سوی دیگر شاید بتوان گفت به خاطر نقش این موتور در تولید حجم بالای محصولات ایران خودرو، موتور مذکور مانند پراید- که ۴۰درصد تولیدات خودروی ایران را شامل شده و از جمله اصلی‌ترین موتورهای مورد مصرف در خودروهای ایرانی است- تاکنون همچنان با تغییرات جزئی در سامانه تزریق سوخت آن، از کاربراتوری به انژکتوری، توسط چند شرکت خارجی نیز تولید می‌شود و برخی تغییرات نیز برای گاز سوز شدن، در آن رخ داده است.
این موتور که دارای فناوری دهه ۸۰ شرکت فورد آمریکاست، به خاطر نوع طراحی و محفظه بزرگ احتراقش با ضریب ۸، توانایی گاز سوز شدن مناسب را ندارد و در بهترین حالت و با تغییرات فراوان، شاید در آینده نزدیک قادر به تکرار دوباره تجربه موتور پیکان باشد.
● طرح‌های در راه موتورهای ایرانی
موتور ملی ایران خودرو، موتور جدید در دست طراحی سایپا و موتورهای پایه گاز سوز شده پژو ۲۰۶ و تندر ۹۰ موتورهای به روز تری هستند که شاید بتوانند تا حدودی نیاز و خواسته مشتریان را بر آورده کنند.
تولید انبوه موتور ملی ۷/۱ لیتری- اولین موتور از این گروه- قرار است در ۳ ماهه آخر سال ۸۶ انجام شود. البته تولید این موتور پیشرفته که شاید آن را بتوان پیشرفته‌ترین موتور ایران خودرو عنوان کرد، بارها به تأخیر افتاده است.
موضوع اصلی در تأخیر تولید این موتور که اولین موتور پایه گاز سوز ایران محسوب‌ می‌شود، مشکل ساخت داخلی قطعات این موتور با استانداردهای بالا و تأخیر در ترخیص برخی قطعات از گمرک است.
این موتور دارای آلودگی کم (استاندارد یورو ۴)، دوام بالا و مغز هوشمند پیشرفته‌ای است که در حالت بنزینی ۱۱۰ و در حالت گاز ۹۸ اسب بخار قدرت دارد و می‌تواند با گاز ۳۰۰ کیلومتر پیمایش داشته باشد حال آنکه خودروهای گاز سوز فعلی بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ کیلومتر پیمایش دارند.
این موتور دارای حجم ۷/۱ لیتر و سامانه تغییر زمان بندی ورود هواست که سبب افزایش بازده موتور می‌شود. موتور مذکور در حالت گاز، کمترین آسیب را نسبت به بقیه موتورهای داخلی می‌بیند.
موتور دیگر از خانواده موتور ملی، همراه با پر خوران موتور (توربو‌ شارژ) است که هوای اضافی به موتور تزریق می‌کند و به همین خاطر در هر دو حالت گاز و بنزین قدرت موتور ۱۵۵ اسب بخار است.
موتور ۴/۱ لیتری از خانواده موتور ملی هم طراحی‌اش تمام شده و آزمایش‌های خود را طی می‌کند. اما مشکل برای این موتور کم حجم و ارزان، تعریف نشدن طرح خودرویی است و این‌که روی چه خودرویی قرار گیرد؟
این سه موتور با مشارکت دانشگاه آخن آلمان طراحی شده است؛ دانشگاهی که هم اکنون مسئولیت طراحی موتور جدید سایپا را نیز بر عهده دارد. حجم این موتور جدید ۵/۱ لیتر و دارای ۸سوپاپ با توانایی تولید قدرت‌۸۵ اسب بخار است.
در این موتور کسب استاندارد یورو ۳، هدف‌گذاری شده و در نظر است تا از ابتدای سال ۸۷ به تولید انبوه برسد. گفته می‌شود مصرف سوخت این خودرو ۱۰ درصد کمتر از پراید است.
دیگر موتورهای پیشرفته که با توجه به نیاز بازار ایران توسط پژو و رنو گاز سوز شده اند موتور tu۵(موتورپژو ۲۰۶)و k۴m(موتور خودروی تندر ۹۰)است که هر ۲ دارای حجم ۱۶۰۰ سی سی و قدرت ۱۱۰ اسب بخار و مصرف حدود ۸ تا ۹ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر هستند. البته ایران خودرو قصد دارد موتور tu۵را برای خودروی سمند نیز استفاده کند.
● چشم انداز آینده؛ پرمصرف یا کم مصرف؟
با وجود به بازار آمدن چندین موتور با فناوری روز در ۲خودروساز ایرانی، هنوز حدود ۶۰۰ هزار خودرو از موتورهایی استفاده می‌کنند که فناوری قدیمی دارند اما در نظر است این موتورها به روز شوند. با این روند نباید چندان به کاهش آلودگی هوا و مصرف سوخت دل بست.
به‌نظر می‌رسد خودرو‌سازان بهتر است به جای به روز کردن هر روزه موتورهای تاریخ گذشته، با شوک الکتریکی برای بازگشت این موتورها به زندگی، از چند موتور مدرن و با فناوری روز استفاده کنند تا شاید بتوان اندکی به کاهش آلودگی هوا و مصرف سوخت امیدوار بود.

منبع : روزنامه همشهری