تنبلی چشم عارضه‌ای که در صورت اصلاح نشدن اختلال دید کودک به‌وجود می‌آید

حتماً شما هم متوجه شده‌اید که اختلالاتی چون عیوب انکساری چشم، آب‌مروارید، کدورت قرنیه، و افتادگی پلک، شایع‌ترین اختلالات بینائی هستند که می‌توانند در صورت درمان نشدن قبل از ۱۰ سالگی شخص را به تنبلی همیشگی چشم مبتلا کنند.
برای درمان این اختلالات و پیشگیری از تنبلی چشم و نیز برای درمان تنبلی اگر در زمان معاینه حادث شده باشد هرچه سن کودک پائین‌تر باشد نتایج درمان بهتر است. تنبلی چشم عارضه‌ای است که در صورت اصلاح نشدن اختلال دید کودک به‌وجود می‌آید. سن طلائی درمان آن تا ۵ سالگی است و دیگر پس از ۱۰ سالگی هم قابل درمان نیست، هر اختلالی که باعث شود تصویر مناسبی از هر دو چشم به مغز برسد و کودک را دچار دوبینی کند موجب می‌شود مغز برای رفع دوبینی یکی از تصاویر ارسالی از چشم‌ها را حذف کند و به این ترتیب با ادامه اختلال بینائی مسیر عصبی بینائی در طرف حذف شده تکامل نمی‌یابد.
علی، کودک ۱۰ ساله‌ای که در هنگام ۵ سالگی دچار تنبلی چشم شد و در آن زمان نمی‌دانست چگونه به اطرفیانش از جمله مادر و پدرش بگوید که نمی‌تواند خوب ببیند. علی که امروز ۱۰ سالش است و دیگر پس از درمان تنبلی چشمش که از ۵ سالگی شروع شد می‌تواند همه چیز را واضح و روشن ببیند و دیگر هیچ چیز برای او مات و کدر نیست.
علی یکی از ۴۰۰ کودکی بود که به نمایندگی از طرف ۴۰۰ هزار کودک شفا یافته از تنبلی چشم در جشنی به‌نام کرانه روشنائی شرکت کرده بود جشنی که به مناسبت دهمین سال اجرای طرح پیشگیری از تنبلی چشم کودکان ایرانی برگزار شده بود و در آن اعلام شد در مدت این ۱۰ سال ۱۱ میلیون کودک ۴ تا ۶ ساله در سراسر کشور معاینه بینائی شده‌اند و ۴۰۰ هزار نفر آنان از ابتلا به تنبلی همیشگی چشم نجات یافته‌اند.
ین مشکل، عسل ۵ ساله را هم گرفتار کرده بود. این دختر بچه که از بخش اردل چهارمحال بختیاری به علت لوچی ونزدیک‌بینی یک چشم از بدو تولد دچار تنبلی چشم شده بود پس از گذشت یک سال از زمان درمان بهتر شده و دیگر لوچی در چشمان او محسوس نیست. مادر عسل می‌گفت ما نمی‌دانستیم عسل مشکل نزدیک‌بینی دارد و نمی‌دانستیم ناتوانی او در کشیدن نقاشی در مهدکودک به این خاطر است، عسل نقاشی‌هایش را با خودش آورده بود و می‌گفت بیشتر از همه دوست دارد عروسک بکشد.
نمونه دیگر اختلال بینائی منجر به تنبلی چشم در هیوای ۶ ساله که از سقز کردستان آمده بود را هم در معرض تنبلی چشم قرار اداده بود. پدر هیوا گفت از همان دوران شیرخوارگی هیوا متوجه شدیم که نمی‌تواند خوب ببیند اما به علت نگرانی‌ از هزینه‌های درمان او را نزد پزشک نبردیم تا سرانجام وی را سال گذشته در طرح پیشگیری از تنبلی چشم کودکان معاینه کردند و مشخص شد هر دو چشم هیوا دچار آب‌مروارید شده است و پس از مراجعه به پزشک چشم‌های هیوا با هزینه کم معالجه شد.
سارای ۸ ساله هم کودک دیگری است که به همراه والدینش از استان گیلان در جشن شرکت کرده بود، سارا عینک می‌زد، مادر او می‌گفت ما زمان خردسالی سارا نمی‌دانستیم علت زمین خوردن مرتب او به علت کم بینائی اوست تا این‌که در طرح معاینه چشم کودکان متوجه شدیم چشم‌های او دچار دوربینی است. سارا ۴ سال است که تحت درمان است و اکنون در کلاس سوم دبستان تحصیل می‌کند و دیگر مشکلی در بینائی ندارد و از ابتلا به تنبلی چشم رها شده است.
در عین حال می‌توان به دستاورد سازمان بهزیستی به همکاری وزارت آموزش و پرورش در خصوص طرح معاینه چشم کودکان اشاره کرد که این دو نهاد با کمک یکدیگر مدت ۱۰ سال است که در ماه‌های آبان و آذر هر سال معاینه چشم همه کودکان ۴ تا ۶ ساله را در مهدهای کودک و آمادگی‌ها اجرا می‌کنند. چه دستاوردی بالاتر از این‌که بینائی حدود ۴۰۰ هزار کودک در این طرح به آنها بازگردانده شده است و چه لذت‌بخش‌ بود این جمله عسل کوچولو هم برای ما و هم برای مادر زحمت‌کشش که او را بغل گرفته بود وقتی که عسل پیش ما دست بلند کرد و گفت: خدایا شکرت که می‌توانم همه چیز را خوب ببینم!

منبع : ماهنامه کودک