فریدون آدمیت

▪ فریدون آدمیت (۱۲۹۹-۱۳۸۷)
فریدون آدمیت متولد ۱۲۹۹ شمسی تهران است. پدرش عباسقلی خان قزوینی معروف به آدمیت بود که بعد ها جامعه آدمیت را به وجود آورد.
فریدون آدمیت بعد از تحصیلات ابتدایی به دارالفنون رفت و تا کلاس پنجم در دارالفنون به ادامه تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۱۸ کلاس پنجم را به اتمام رساند و سه ماه بعد امتحان نهایی مدرسه متوسطه را پشت سر گذاشت.
پس از آن به دانشکده حقوق و علوم سیاسی راه یافت و درسال ۱۳۲۱ شمسی از آنجا فارغ التحصیل شد.
پایان نامه‌اش را درباره زندگی و اقدامات سیاسی میرزا تقی خان امیر کبیر نوشت که دو سال بعد (۱۳۲۳) با عنوان امیر کبیر و ایران ویا ورقی از تاریخ ایران با مقدمه استادش دکتر محمود محمود به دست چاپ سپرده شد. این کتاب بعدها با عنوان امیر کبیر وایران از سوی انتشارات خوارزمی تجدید چاپ شد و در هر بار، با تجدید نظرهایی از سوی آدمیت روبرو شد به نحوی که آخرین تجدید نظر بر این کتاب را آدمیت در سال ۱۳۵۳ بر آن اعمال و در مقدمه خود به آن اشاره کرد.
آدمیت درحالی که دانشجوی دانشکده حقوق بود در سال ۱۳۱۹ به استخدام وزارت خارجه در آمد تا ضمن کار تحصیلات خود در خارج از کشور را تکمیل کند. نخستین فعالیت اداری- اجرایی آدمیت دبیری سفارت ایران در لندن بود.
وی در کنار ماموریت اداری، به دانشکده علوم سیاسی و اقتصاد لندن رفت و بعد از پنج سال تحصیل در رشته تاریخ سیاسی و فلسفه سیاسی در سال ۱۹۵۱ به درجه دکتری دست یافت.
آدمیت پس از این دوران به تهران بازگشت در سال ۱۳۲۸ به معاونت اداره حقوقی وزارت امور خارجه منصوب شد.
این مسئولیت چندان به طول نینجامید به نحوی‌ که دو سال بعد در دولت مرحوم دکتر مصدق (۱۳۳۰) به نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد و سپس وزیر مختاری در آن جا تعیین شد.
این ماموریت تا سال ۱۳۳۸ ادامه داشت و وی در این سال‌ها (۱۹۵۵) دومین اثر خود را با عنوان «جزایر بحرین؛ تحقیق در تاریخ دیپلماسی و حقوق بین‌الملل» به زبان انگلیسی در نیویورک منتشر کرد.
شرکت در چندین کنفرانس و انجام وظیفه در مقام داور بین‌الملل دیوان دائمی حکمیت لاهه از فعالیت‌های دیگر آدمیت به شمار می‌رفت.
مدیرکلی سیاسی با مقام سفیرکبیری (۱۳۳۹)، سفارت کبرای ایران در لاهه (۱۳۴۰) و سفیر کبیری در دهلی نو (۱۳۴۲) از دیگر سمت‌های اداری واجرایی آدمیت در خارج از ایران بود که با بازگشت به ایران و دریافت سمت مشاور عالی سیاسی (۱۳۴۴) پایان یافت.
فریدون آدمیت بعد از مدتی تقاضای بازنشستگی کرد و از اواخر دهه ۴۰ تمامی وقت و انرژی خود را صرف مطالعه و تحقیق در عصر مشروطیت کرد و با روش تحقیق علمی و تاریخ‌نگاری انتقادی، ایده‌ها و جریانات آن دوران را به موضوع مطالعه خود تبدیل کرد.
آدمیت در نزدیک به سه دهه کار پژوهشی توانست برخی از مهمترین رخدادهای و جریانات عصر مشروطه را در نزدیک به ۲۵ کتاب تالیف کند و از این بابت سهمی جدی در هدفمند ساختن و نیز جهت دادن به تاریخ نگاری علمی ایفا کند. از این بابت وی را به حق پدر تاریخ نگاری نوین ایران باید نام نهاد.
▪ آثار آدمیت عبارتند از:
ـ امیر کبیر و ایران ۱۳۲۴ بعدها انتشارات خوارزمی
ـ فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت؛ انتشارات سخن،۱۳۴۰
ـ برخورد عقاید و تکامل پارلمانی در مجلس اول (مجله سخن ۱۳۴۴)
ـ سرنوشت قائم مقام (انتشارات سخن،۱۳۴۴)
ـ سه مکتوب میرزا فتحعلی، سه مکتوب و صد خطابه میرزا آقاخان (مجله یغما ۱۳۴۵)
ـ اندیشه‌های میرزا‌ آقاخان کرمانی، (انتشارات پیام، ۱۳۴۶)
ـ اندیشه‌های میرزا طالبوف تبریزی (انتشارات پیام، ۱۳۴۶)
ـ انحطاط تاریخ نگاری در ایران (مجله سخن.۱۳۴۶)
ـ اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده (انتشارات خوارزمی،۱۳۴۹)
ـ اندیشه ترقی و حکومت قانون؛ عصر سپهسالار (انتشارات خوارزمی،۱۳۵۱)[یادی از مدیر انتشارات خوارزمی]
ـ مقالات تاریخی (انتشارات دماوند،۱۳۵۲)
ـ فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت ایران (انتشارات پیام،۱۳۵۴)
ـ ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران (انتشارات پیام،۱۳۵۵)
ـ افکار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در آثار منتشر نشده دوران قاجار (انتشارات آگاه،۱۳۵۶با همکاری هما ناطق)
ـ عقاید و آرای شیخ فضل الله نوری (کتاب جمعه، شماره ۳۱ سال ۱۳۵۹)
ـ آشفتگی در فکر تاریخی (انتشارات مجله جهان اندیشه، ۱۳۶۰)
ـ شورش بر امتیازنامه رژی (انتشارات پیام، ۱۳۶۰)
ـ مجلس اول و بحران آزادی (انتشارات روشنگران و مطالعات زنان،۱۳۷۰)
ـ تاریخ فکر از سومر تا یونان و روم (انتشارات روشنگران و مطالعات زنان،۱۳۷۵)
آدمیت دو کتاب آماده شده برای انتشار هم دارد به نام تاریخ دیپلماسی در ایران و جلد دوم تاریخ فکر که به دلیل بیماری و کهولت نتوانست آن‌ها را به پایان برساند.
کتابی هم به همت علی اصغر حقدار با عنوان «فریدون آدمیت و تاریخ مدرنیته در عصر مشروطیت» از سوی انتشارات کویر به بازار کتاب عرضه شده است که در آن زندگی و آثار این مورخ مورد بررسی قرار گرفته است.
دکتر فریدون آدمیت روز دهم فروردین ۱۳۸۷ بعد از طی بیش از ۲۰ روز عمل جراحی در بیمارستان تهران کلینیک تهران در گذشت و پیکر وی در روز یازدهم فروردین در مقبره خانوادگی‌اش در بهشت زهرا به خاک سپرده شد

منبع : همشهری آنلاین