انتخاب؛ قلب اقتصاد خانواده

از کجا خرید کنیم؟
۱. مادر خانواده برای خرید چند پتو، پدر خانواده را مجبور می‌کند با وسیله نقلیه خود به بازار تهران بروند. پلیس به‌دلیل ورود خودرو به محدوده طرح ترافیک، آنها را ۱۳۰ هزار ریال جریمه می‌کند.
۲. پدر و مادر خانواده تصمیم می‌گیرند برای خرید چند پتو به بازار تهران بروند. آنها از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کنند و یک روز کاری پدر تلف می‌شود و مادر دچار خستگی بسیار می‌شود. آوردن پتوها بسیار سخت است.
۳. برای خرید پتوها به فروشگاهی منصف و واقع در مرکز فروش نزدیک خانواده مراجعه می‌شود. فرق قیمت ۳ تخته پتو در این محل با بازار تهران حداکثر ۹۰ هزار ریال است.برای خرید کالاهای فاسدنشدنی باید حتی‌الامکان سعی شود که به نزدیکترین مراکز عمده‌فروشی مراجعه شود. خرید از نقاط دوردست هر چند ممکن است با قیمت کمتری تمام شود ولی هزینه واقعی آن بالاتر است چون هزینه رفت و آمد، زمان صرف شده، خطرات احتمالی ناشی از بعد مسافت را نیز باید به هزینه‌ها اضافه کرد. به‌منظور انتخاب محل مناسب برای خرید باید به هزینه واقعی این کار توجه شود.
نکته ۱: مواد غذائی فاسد شدنی که باید روزانه تهیه شوند را بهتر است از نزدیکترین فروشگاه محل زندگی تهیه کنید.
نکته ۲: با توجه به نوع و مشخصات کالا به اندازه‌ای خرید کنید که:
- کیفیت کالا در اثر نگهداری نامناسب تغییر نکند.
- تعداد مراجعات به بازار به حداقل برسد.
- به فواصل کسب درآمد توجه کنید تا دچار مشکلات مالی در فواصل درآمدی نشوید.
نکته ۳: برای خرید کالا عمر کالا را مورد توجه قرار دهید و نزدیکترین مرکز خرید را به شرط با صرفه بودن انتخاب کنید.
چه مقدار از یک کالا مصرف کنیم؟
در یک روز گرم تابستان، پس از ساعت‌ها تحمل گرما به خانه می‌آئید و نوشیدن آب گوارا یا شربتی خنک برای شما لذت بسیاری دارد.لیوان اول را با لذتی وصف‌ناشدنی سر می‌کشید و مادر دومین لیوان را به شما می‌دهد. نوشیدنی لیوان دوم را هم می‌خورید و لذت می‌برید ولی مشخص است لذتی که از نوشیدن محتویات لیوان اول می‌برید بسیار بیشتر از لیوان دوم است.حالا فرض کنید مادر مرتب لیوان‌های سوم، چهارم، پنجم و.... را به شما بدهد و شما هم به نوشیدن محتویات آن لیوان‌ها ادامه دهید. رفته رفته هر لیوان لذت کمتری از لیوان قبلی ایجاد می‌کند تا جائی که نه تنها از نوشیدن لذت نمی‌برید بلکه با این عمل دچار زحمت و عذاب هم می‌شوید!اقتصاددانان ”مصرف کالا با لذت“ را مطلوبیت و ”مصرف کالا بدون لذت“ را عدم مطلوبیت نامیده‌اند. زمانی که شما از نوشیدن یک لیوان نوشابه لذت می‌برید، می‌توان گفت که نوشابه، مطولبیت مثبت دارد ولی زمانی که نوشابه‌های پنجم و ششم را سر می‌کشید (... وای!)، آن کالا مطلوبیت منفی دارد.در استفاده از هر کالائی رعایت اعتدال و میانه‌روی مهم است. از یک کالا باید تا اندازه‌ای استفاده و مصرف کرد که برای فرد لذت (مطلوبیت) ایجاد کند. این نکته شامل تمامی کالاهای اقتصادی و غیراقتصادی می‌شود.یک مثال دیگر: داشتن کمدهای چوبی شیک و زیبا در زیبائی خانه و ایجاد فضائی مناسب جهت توزیع وسایل لازم است اما فرض کنید شما در یک آپارتمان ۷۰ متری مسکن گزیده‌اید و شش یا هفت کمد چوبی بزرگ دارید، آیا خرید کمدی جدید و زیبا باز هم برای شما مطلوبیت دارد؟یک مثال دیگرتر! شما در منزل یک یخچال و یک فریزر دارید اما به‌واسطه تبلیغات تمایل پیدا کرده‌اید که یخچال و فریزر جدیدی بخرید. برای این کار باید دچار قسط شوید و یخچال و فریزر سابق خود را به مبلغی زیر قیمت بفروشید. بعد از چندی یخچال و فریزرهای جدیدتر می‌آیند و یخچال و فریزر شما به نظر خودتان هیچ فرقی با وسایل سابق ندارد و فقط با دیدن آنها به یاد قسط‌هائی می‌افتید که باید در ابتدای هر ماه با زحمت بپردازید.میزان مطلوبیت یخچال و فریزر جدید چقدر است؟ آیا این مطلوبیت ماندگار است؟
انتخاب زوری
هر خانواده دوست دارد بهترین نوع غذاها را مصرف کند، زیباترین لباس‌ها را برای اعضاء خانواده تهیه کند، در بهترین نقطه شهر و در بزرگترین منزل ممکن زندگی کند، وسایل و امکاناتی را در اختیار داشته باشد که کامل، جدید و منطبق با بالاترین استانداردها باشد، به‌طور مکرر سفر کند و از اوقات فراغت خود بیشترین لذت را ببرد، بهترین آموزش‌ها را برای فرزندان خود فراهم کند و...واضح است که تنها درصد کمی از خانواده‌ها قادر به تأمین تمامی این خواسته‌ها هستند (شاید خیلی کمتر از یک درصد) درآمد یک خانواده متوسط فقط می‌تواند تعداد محدودی از این خواسته‌ها را برآورده سازد. از این‌رو خانواده باید از میان خواسته‌های خود ”انتخاب“ به‌عمل آورد. نیاز به انتخاب در تمامی طول و سطوح مختلف زندگی وجود دارد.شاید بارها پیش خود فکر کرده‌اید: اگر این شلوار را بخرم، نمی‌توانم بچه‌ها را آخر هفته به گردش یا رستوران ببرم؛ اگر مسافرت نوروزی برویم، شهریه کلاس زبان بچه‌ها را نمی‌توانیم بپردازیم؛ اگر برای دخترم پالتوئی را که دوست دارد بخرم، پرداخت اجازه خانه با مشکل مواجه می‌شود.اینک چه مصرف کنیم؟ چقدر مصرف کنیم؟ کدام کالا را انتخاب کنیم؟ چه کسی کار کند؟ چه کسی از بچه‌ها مراقبت کند؟ کدام نیازها را باید برآورده سازیم؟ و... پرسش‌هائی است که هر روز در خانواده مطرح است. پاسخ به اینگونه سؤالات مستلزم تصمیم‌گیری و انتخاب است و انتخاب، قلب اقتصاد خانواده است.از آنجائی که منابع خانواده محدود است تهیه تمامی کالاها و خدمات موردنیاز خانواده ممکن نیست.پس باید از میان خواسته‌های خود انتخاب به‌عمل آوریم.یک سؤال: فرض کنید انتخاب غلطی انجام داده‌اید؛ به‌جای اینکه به آموزش کودکان اهمیت دهید، به خرید پوشاک گران و مد روز برای آنها پرداخته‌اید و در این کار زیاده‌روی کرده‌اید. عاقبت این انتخاب غلط به چه می‌انجامد؟
منبع اولیه: اقتصاد خانواده
محمدحسین روانبخش

منبع : ماهنامه اقتصاد خانواده