مظهر شکوه و تجمل یک قرن در زیر آب

● به بهانه نود و پنجمین سالگرد غرق شدن کشتی تایتانیک
داستان ساخت کشتی تایتانیک به میهمانی شام در یک خانه اشرافی لندن به سال ۱۹۰۷ بازمی گردد. در این میهمانی «جی بروس ایسمی» مدیر شرکت کشتی سازی وایت استارلاین و لرد جیمز تصمیم گرفتند با مشارکت یکدیگر سه کشتی عظیم و غول پیکر را با بالاترین استانداردهای ایمنی و تفریحی موجود بسازند. قرار شد کشتی اول را المپیک، دومی را تایتانیک و سومین کشتی ساخته شده را بریتانیک بنامند.
شرکت استارلاین مدتی پس از ساخت کشتی المپیک در مارس ۱۹۰۹ اقدام به ساخت کشتی تایتانیک کرد. در این کشتی تمهیدات فراوانی برای رفاه و آسایش طبقه مرفه اندیشیده شده بود. وجود تسهیلات رفاهی فراوان از جمله آسانسورهای الکتریکی، استخر شنا، سالن بازی اسکواش که در آن زمان مدرن ترین بازی محسوب می شد، حمام ترکی، سالن ورزش با یک اسب و شتر مکانیکی، تالار تشریفات برای رقابت با برترین هتل های قاره، وجود انرژی الکتریسیته و وسایل گرمایشی در تمامی اتاق ها و کابین ها باعث می شد مسافران در آن بیش از خانه خود احساس راحتی و آرامش داشته باشند.
این کشتی با ۲۷۰ متر طول، ۳۰ متر عرض و ۴۶۳۲۸ تن وزن در مدت دوسال ساخته شد و شکوه و عظمت آن سبب شد حتی پیش از اولین سفر دریایی به عنوان اسطوره در نظر گرفته شود. با نزدیک شدن به زمان اولین سفر دریایی تایتانیک، کشتی المپیک دچار سانحه شد و به همین دلیل سفر عظیم دریایی کمی به تعویق افتاد و سرانجام این کشتی عظیم الجثه و افسانه ای به جای بیستم مارس در دهم آوریل ۱۹۱۲ ساوت هامپتون انگلستان را به مقصد نیویورک سیتی ترک کرد. کشتی تایتانیک درحالی ۲۲۰۰ مسافر و خدمه را جابه جا می کرد که تنها ۲۰ قایق نجات را با خود یدک می کشید زیرا سازندگان این کشتی غول پیکر آن را غرق ناشدنی نامیده بودند و این چند قایق نجات را هم تنها برای نجات مسافران کشتی های سانحه دیده درنظر گرفته بودند.
به اعتقاد شرکت وایت استار لاین این قایق های نجات تنها فضای عرشه را تنگ تر می کرد و هیچ دلیلی برای وجود آنها در کشتی تایتانیک نمی دید.
مسافران این کشتی ترکیبی از متمول ترین افراد در قسمت درجه یک کشتی و گروهی از مهاجران فقیر در بخش ارزان قیمت آن بود. کشتی تایتانیک باشکوه و وقار خاصی پهنه آب ها را می شکافت و شب هنگام همچون ستاره سوسو می زد. این کشتی ابتدا برای سوارکردن تعدادی از مسافران در چربورگ فرانسه، سپس در کوئنزتاون ایرلند کناره گرفت و سپس سفر دریایی طولانی خود را به سمت نیویورک آغاز کرد.
این کشتی کوچک ترین تکان ناراحت کننده ای برای مسافران نداشت و با استفاده از موتورهای قوی به پیش می رفت. هوا بسیار صاف و آرام بود. زمستان ۱۹۱۲ یکی از آرام ترین زمستان های ممکن بود. این کشتی مجهز به سیستم تلگراف، بیست و چهار ساعته با مرکز در ارتباط بود و همچنین پیام های مسافران را به دوستان و آشنایان مخابره می کرد. سه روز اول این سفر بدون هیچ مشکل، دردسر و سانحه ای گذشت ولی در چهارمین روز سفر ورق برگشت و آرامش و رویای سفر دستخوش تحولاتی جدی گردید.
گرچه کشتی تایتانیک طی روز چهاردهم آوریل با پنج قطعه بزرگ یخی روبه رو شده بود ولی کاپیتان ادوارد اسمیت با کاستن سرعت کشتی موافقت نکرد و کشتی همچنان با سرعت بیست و یک گره دریایی یعنی بیست و پنج متر بر ساعت صحنه دریا را شکافت و به پیش رفت تا اینکه ساعت ۱۱ و ۴۰ دقیقه چهاردهم آوریل فرد فیلت، یکی از مقامات کشتی، متوجه کوه یخ بزرگی شد و دستور به تغییر مسیر کشتی داد ولی کشتی قدرت چرخش و حرکت کردن را نداشت زیرا با یک برخورد آرام و کم صدا با کوه یخی موجود در دریا سوراخ ۹۰متری در بدنه آن ایجاد شد و کابین های کشتی در معرض آب گرفتگی قرار گرفتند.
۲۵ دقیقه بعد از تصادم و حادثه ماموران کشتی اقدام به آماده کردن قایق های نجات برای تخلیه مسافران و خدمه کشتی کردند. تمامی مسافران به جلیقه نجات مجهز شدند ولی آب های این منطقه چهار درجه زیر صفر بود و این جلیقه های نجات نمی توانست کمک چندانی به سرمازدگی این مسافران سرگردان کند. از آن گذشته تعداد اندک قایق های نجات از فاجعه ای عظیم و جدی خبر داد. نخستین قایق نجات بیست دقیقه بعد از فرمان اولیه آماده شد. این اتفاق باعث هرج و مرج فراوان در خروج و تخلیه مسافران شد. ظرفیت هر قایق نجات ۶۸ نفر بود در حالی که نخستین قایق نجات با ۲۸ مسافر عرشه را ترک کرد.
وقتی آخرین قایق نجات کشتی را ترک می کرد هنوز بیش از ۱۵۰۰ مسافر بر عرشه کشتی ایستاده بودند و ناباورانه آخرین ثانیه های عمر خود را می شمردند. بیشتر قایق های نجات شامل زنان و کودکان بود. هرچند جی بروس ایسمی موفق شد توسط یکی از آخرین قایق ها جان خود را نجات دهد. با غرق شدن قسمت جلوی کشتی مسافران تلاش می کردند به بخش انتهایی کشتی پناه ببرند.
«جان تایر» یکی از مسافران نجات یافته از دیدن چهره هزاران مسافر در حال غرق شدن خبر داد. در ساعت دو و ۱۰ دقیقه نیمه شب عقب کشتی در هوا بود و قسمت پیشانی کشتی که زیر آب قرار گرفته بود باعث شکسته شدن آن به دو نیم شد و سرانجام پس از دو ساعت و چهل دقیقه در مقابل چشمان اشک آلود مسافران نجات یافته به زیر آب رفت. این در حالی است که این سانحه عظیم و مصیبت بار دریایی تاریخ، بیش از ۱۵۰۰ قربانی گرفت صبح فردا شرکت کار پاتیالا نیز ۷۰۵ مسافر نجات یافته را به بندرگاه انتقال داد و آمار از ناپدید شدن ۱۵۲۲ مسافر و خدمه کشتی خبر داد.
تلاش های فراوان برای یافتن لاشه این کشتی عظیم الجثه تا سال ۱۹۸۵ به جایی نرسید. در این سال گروهی به سرپرستی «روبرت بالارد» و «جین لوئیس مارتین» توانستند پس از ۷۳ سال با استفاده از عکس های این کشتی غرق شده، آن را به مردم نشان دهند. این کشتی و وقایع مربوط به آن مردم را بسیار متاثر کرد و دستمایه چهار فیلم شد. فیلم تایتانیک به کارگردانی جیمز کامرون در سال ۱۹۹۸ موفق به کسب ۱۱ جایزه اسکار شد.
در یکی دو سال گذشته با افزایش امکانات کامپیوتری و با ساخت روبات های هوشمند امکان ورود به کشتی غرق شده که همچنان با آرامش تمام در اعماق اقیانوس جا خوش کرده، فراهم آمده است و گزارش های ویژه ای از شکوه و عظمت موجود منتشر شده است. زیبایی اشیای موجود، درها و پنجره های مینیاتوری چوبی و نیز کریستال ها و چراغ های موجود، هنوز برای جست وجوگران تایتانیک پرجاذبه و رمزآلود است.

ترجمه: میترا جلیلی

منبع : روزنامه کارگزاران