فاصله دنیا تا تحقق وعده‌های فناوری‌نانو

فناوری‌نانو تاکنون چه محصولاتی را روانه بازار کرده است؟ آیا شرکت‌هایی در دنیا وجود دارند که در زمینه تولید یا استفاده از محصولات مبتنی بر فناوری‌نانو کار کنند؟ قابلیت‌هایی که برای فناوری‌نانو شمرده می‌شود واقعیت دارد یا شعار است؟ چرا با گذشت چند سال از آغاز تحقیقات در زمینه فناوری‌نانو، هنوز وعده آینده داده می‌شود؟ محصولات این فناوری چه زمانی در زندگی روزمره استفاده خواهد شد؟
اینها برخی از سؤالاتی است که در ذهن خیلی از افراد وجود دارد، که هرچند می‌توان آنها را ناشی از تلاش برای کسب اطلاع از این فناوری دانست، اما به نوعی بیانگر نگرانی جامعه از اغراق‌آمیز یا حتی دروغ بودن وعده‌های فناوری‌نانو نیز هستند. در مواجهه با چنین سؤالاتی، ابتدا باید وعده‌های فناوری‌نانو را از داستان‌های علمی_تخیلی مانند بلغم خاکستری (Gray Goo) ، روبات‌های تکرار شونده، آسانسور فضایی و مواردی از این دست جدا کرد.
البته این به معنای ردّ کامل چنین داستان‌هایی نیست بلکه این موضوع، نیاز به بحث جداگانه و خاص خود دارد.
اما برای آگاهی از فاصله محصولات فعلی این فناوری تا وعده‌های آن، با بررسی اجمالی فهرست‌های منتشر شده از محصولات فناوری نانو در پایگاه‌های اینترنتی مختلف می‌بینیم که آنچه تا کنون به عنوان محصول تجاری این فناوری به بازار ارائه شده است، چیزی بیش از تعدادی محصول بهداشتی نه‌چندان مهم مانند لوسیون‌های ضد آفتاب یا تجهیزاتی حاوی افزودنی‌های نانومتری مثل چوب بیسبال و توپ هاکی و… نیست و به ندرت می‌توان مواردی همچون نشرکننده‌های میدانی مبتنی بر نانولوله‌های کربنی یا سیستم‌های دارورسانی مبتنی بر نانوذرات را در بین آنها دید.
در نگاه اول اینگونه به نظر می‌رسد که نگرانی‌های مورد اشاره کاملاً بجاست و خروجی‌های فناوری نانو بسیار ضعیف‌تر از شعارهای آن است. اما منحنی رشد این فناوری، ما را به نتیجه‌ای متفاوت می‌رساند. در منحنی S شکلی که برای رشد فناوری نانو پیش‌بینی شده است، می‌بینیم که این فناوری در سال‌های جاری، از مرحله تحقیقات کاربردی عبور کرده و به مرحله ظهور محصولات اولیه رسیده است.
یعنی با مشخص شدن زمینه‌های استفاده از نانوساختارهای مختلفی که تا کنون تولید شده‌اند، اکنون محققان به دنبال بهینه سازی روش‌های تولید این ساختارها و یافتن راه‌هایی برای استفاده عملی از آنها در صنایع موجود یا جدید هستند. بنابراین محصولات فعلی، اغلب محصولاتی متعارف هستند که از تحقیقات در زمینه فناوری‌نانو نیز بهره برده‌اند و نمی‌توان آنها را محصول واقعی این فناوری و نشانه قابلیت‌های آن دانست.
لذا اگر پیش بینی‌ها درست صورت گرفته باشد و مشکلات باعث کندی روند توسعه نانو و انتقال منحنی رشد آن به سمت جلو نشوند، باید تا حدود سال ۲۰۱۰ منتظر عبور از نقطه عطف این منحنی باشیم. پس از آن زمان است که فناوری نانو به طور کامل توسعه یافته و مرحله تسخیر بازار را در پیش خواهد گرفت.

منبع : کانون دانش