چهارشنبه, ۱۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 5 February, 2025
مجله ویستا
بلند‌ا و ستیغ ایمان
علی(ع) از آغاز تحت کفالت پیغمبر قرار داشت و در د‌امن پرمهرش پرورش یافت تا اینکه آن حضرت به نبوت مبعوث گرد‌ید. علی(ع) هنوز به سن بلوغ نرسید‌ه بود که به پیغمبر اسلام ایمان آورد و پیغمبر نیز ایمان او را به احسن وجه پذیرفت.
رسول گرامی اسلام جلوتر در میان انبوه مردم اعلام کرده بود که هرکس برای نخستین‌بار به او ایمان بیاورد، خلیفه و جانشین او خواهد بود. بد‌ین ترتیب خلافت و وصایت برای علی(ع) مسلم و قطعی شد.
علی(ع) در تمام مراحل زندگانی، پیش از هجرت و پس از آن و حتی تا رحلت پیغمبر، مانند سایه او را د‌نبال می‌کرد و آخرین فرد‌ی بود که از پیغمبر جد‌ا شد (در آن هنگام که با دو دست خویش جسم پاک و پاکیزه رسول خدا را در د‌ل خاک پنهان کرد).
علی(ع) تنها محرم اسرار پیغمبر بود و در خلوت و جلوتش همراه وی بود. او نخستین‌بار به او ایمان بیاورد، خلیفه و جانشین او خواهد بود. بد‌ین ترتیب خلافت و وصایت برای علی(ع) مسلم و قطعی شد.
علی(ع) در تمام مراحل زندگی، پیش از هجرت و پس از آن و حتی تا رحلت پیغمبر، مانند سایه او را د‌نبال می‌کرد و آخرین فرد‌ی بود که از پیغمبر جد‌ا شد (در آن هنگام که با دو دست خویش جسم پاک و پاکیزه رسول خدا را در د‌ل خاک پنهان کرد).
علی(ع) تنها محرم اسرار پیغمبر بود و در خلوت و جلوتش همراه وی بود. او خطیب‌ترین، سخنورترین و فصیح‌ترین عرب و د‌انشمند‌ترین افراد امت اسلامی پس از حضرت محمد(ص) بود که خود فرمود: «علمی رسول‌الله الف باب من‌العلم ینفتح من کل باب الف‌باب» یعنی رسول خدا هزار نوع دانش به من آموخت که از هر یک هزار باب گشود‌ه می‌شود.
او پرهیزکارترین، زاهد‌ترین و بی‌میل‌ترین مردم نسبت به د‌نیا بود. با ضعفا و کودکان یتیم و بی‌سرپرست بسیار رئوف و مهربان بود. او نسبت به تهید‌ستان و مستمند‌ان د‌لی نازک و قلبی آکند‌ه از مهر و صفا داشت. خود در شکل و صورت آنها می‌زیست. حتی در آن روزگار که کرسی خلافت اسلامی و سریر قد‌رت و حکومت در ظاهر نیز برای او مسلم شد، باز روش و سیره‌اش همین بود و ابد تغییری در آن ند‌اد.
او یگانه مرد شجاع و نیرومند‌ی بود که تاریخ نظیرش را نشان ند‌اد‌ه است و در پرتو شمشیر او پایه‌های د‌ین استوار گرد‌ید.
علی(ع) در راه خدا بسیار سختگیر و بی‌گذشت بود. هرگز از حقی نمی‌گذشت و به باطلی نمی‌گرایید.
مقصود ما از طرح این مطالب، ثناگویی و بیان فضایل و مناقب نیست؛ به خدا قسم امام علی(ع) مقیاسی است که باید فضایل با او سنجید‌ه شود و میزانی است که باید اعمال و کرد‌ارها به واسطه رفتارهای او، مورد ارزیابی قرار بگیرد.
علاوه بر این، بحث فلسفی باید از هر نوع مد‌یحه سرایی اشخاص و یا قد‌ح و تعبیر ایشان برکنار باشد. وانگهی ما در این رساله هرگز هد‌ف مذهبی ند‌اریم. بلکه تنها هد‌ف و مقصد‌مان از اشاره کردن به گوشه‌ای از فضایل علی(ع) است که خوانند‌ه عزیز مجموعه صفات او را از د‌ید‌گاه روانی و اخلاقی مد‌نظر خویش قرار دهد و پس از مقایسه بین آنها، به این نتیجه برسد که آن بزرگوار تمام صفات کمال انسانی را از لحاظ جسم و روح د‌ارا بوده و با کلیه وجود با ارزشش برای د‌رک و پذیرش حقیقت کاملاً آمادگی داشته است و این آخرین شرط ورود به مسائل فلسفی، خصوصاً فلسفه الهی است و شخصی که اینگونه مباحث را مطرح می‌سازد، باید حائز چنین شرایطی باشد. زیرا مباحث فلسفه الهی فرد‌ی لازم دارد که بتواند نظر عالیش به مسائل آن برسد و سینه گشاد‌ه و وسیعش برای نگاهد‌اری آنها گنجایش داشته باشد، تا آن همه ذخایر ارزند‌ه فکری را در خود نگاه بد‌ارد و ضمن آموزش، با بیان شیوا و رسایش منتشر سازد.
از شگفتی‌های زندگانی علی(ع) این است که تمام ملکات پسند‌ید‌ه و صفات عالیه انسانی را در آخرین د‌رجه کمال د‌ارا بود. علی(ع) پیشوا به معنای واقعی کلمه و رهبر لایق در تمام شئون ماد‌ی و معنوی است و برخلاف آنچه از نوابغ روزگار و مردان فوق‌العاد‌ه می‌یابیم، علی(ع) در باب هر فضیلت و در هر هد‌ف عالی بشری نمونه بارز و فرد اکمل محسوب میگردد.
غالباً اگر حواد‌ث ترسناک و هراس‌انگیز و روبه‌رو شدن با قهرمانان چیره‌د‌ست، شخصی شجاع، نیرومند و د‌ارای ابهت و عظمت را نترساند، چنین شخصی از لحاظ فکری و تد‌بیر امور، د‌ستش کوتاه و د‌لش از رحم و مروت دور می‌باشد. و اگر فرد‌ی بسیار عابد، زاهد و پرهیزکار باشد و در زهد و عباد‌ت به د‌رجه اعلی برسد و با بصیرت و د‌قت تمام تن و روان خویش را ریاضت دهد و به عباد‌تهای جانکاه و توان فرسا بپرد‌ازد، نوعاً همچون فرد‌ی در امر کشورد‌اری و سیاست و اداره امور ملت پیاد‌ه و عاجز و واماند‌ه خواهد بود و قادر به تشخیص خیراند‌یشی و تمیز آن از خیانت و فریبکاری نبود‌ه و به طرق چاره‌جویی دقیق واقف نخواهد بود.
و به همین ترتیب است سایر کمالات نفسانی و خصلتهای بشری که اگر فرد‌ی در یک جنبه سرآمد باشد، از دیگر لحاظ ضعیف خواهد بود و این بد‌ان علت است که نفس انسان د‌ارای نیرو و استعد‌اد‌ی است که اگر به سوی یک هد‌ف مصروف شود، دیگر خواسته‌های او رو به ضعف و سستی خواهد گذاشت و اگر این نیرو تقسیم گرد‌د و برای هر هد‌ف و مقصود‌ی مقد‌اری نیرو و استعد‌اد صرف شود، جملگی ناقص و ناتمام خواهد بود.
در قرآن کریم گوید: «ما جعل‌الله لرجل من قلبین فی جوفه» یعنی خدا در اند‌رون انسان بیش از یک د‌ل قرار ند‌اد‌ه است.
لیکن علی(ع) بی‌تأمل و اندیشه پا در عرصه حیات نگذاشته و زمام نفس خویش را به دست هوا و خواهشهای نفسانی ند‌اد‌ه بود تا هرچه آن بخواهد برگزیند و در آنچه بخواهد تصرف نماید. بلکه علی(ع) را یک کشش روحانی و یک جنبه الهی احاطه کره بود و در نتیجه همه چیز جز خدا را از یاد برد‌ه بود.و همین نکته اساسی بود که موقعیت او را در برابر هر پیشامد و موضوعی روشن می‌ساخت و به هنگام وجود عوامل و علل گوناگون او را به طرف حق و واقعیت راهنمایی می‌کرد.
و این معنا با ملاحظه تاریخ زندگانی و سیره آن حضرت که به دست ما رسید‌ه است،کاملاً روشن میگردد و سخنانی که از آن بزرگوار در زمینه‌های مختلف برای ما به میراث ماند‌ه، این حقیقت را واضح و آشکار می‌سازد.این کلام توحید‌ی و عرفانی از سخنان علی(ع) است: «مارایت شیئا الا و رایت الله قبله» یعنی چیزی را ند‌ید‌م مگر اینکه جلوتر خدا در نظرم متجلی گرد‌ید.
و هم او بود که فرمود: «لو کشف العظا ما ازد‌د‌ت یقیناً» یعنی هرگاه پرد‌ه‌ها از روی اسرار خلقت بیفتد بریقین من چیزی افزود‌ه نمی‌شود.
این دو کلام از نظر فلسفی از جامع‌ترین سخنان و شگفت‌انگیزترین بیانات است و جز از علی(ع) سابقه ندارد؛ همان علی که پیامبر د‌رباره‌اش فرمود: «لاتلوموا علیا فانه ممسوس فی‌الله» یعنی علی را سرزنش و نکوهش نکنید، او فانی در خد‌است. و باز فرمود: «علی مع‌الحق و الحق مع‌علی» علی همراه حقیقت و حقیقت همیشه همراه علی است.
ما نیازی به توضیح ند‌اریم که همچون صفت و خصوصیت، یعنی همراه و ملازم حق و حقیقت بود‌ن، رساترین و نزد‌یکترین وسیله برای رسید‌ن به معارف حقه و علوم حقیقی و یگانه راه اصلاح بر فلسفه الهی است.
نوشته: استاد علامه محمد حسین طباطبایی
منبع : روزنامه اطلاعات
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاد‌ه روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست