گردونه فال حافظ

ایرانیان از دیرباز و دوران قبل از اسلام نیز به بخت و اقبال توجه وافری داشتند و هر نوع پیشامدی چه خوب و چه بد را ناشی از لطف خدای بزرگ می‌دانستند. تا جائی‌که این نوع تقدیرگرائی در اندیشه‌های صوفیان و دراویش نمود بیشتری یافت و به عالم عرفان و سپس اشعار عاشقانه و غزل‌های خواجه شمس‌الدین شیرازی متخلص به حافظ رسید.ناگفته نماند که در کشورهای لاتین نیز اعتقاد به بخت و شانس از زمان‌های دور در افسانه‌های یونانی و رومی و سایر ملل به شکل‌های متفاوت دیده شده و هنوز هم وجود دارد.به‌عنوان مثال فال قهوه نوعی از اعتقاد به شانس است که در کشورهای لاتین تا مدت‌ها مورد اعتماد فراوان بود.در بعضی از نواجی کریمه در اوکراین نیز پریدن از روی آتش، طناب و... طبق اصول خاصی دال بر شانس و کامیابی بود.ایرانیان تا قبل از حافظ به دراویش برای فالگیری متوسل می‌شدند و آنها که ایمان راسخی در دین داشتند، در همه اعمال خود به استخاره متوسل می‌شدند.به‌نظر می‌رسد فال عملی است با نیت صادقانه و پاک که توسط شخص به‌صورت تصادفی برای بالفعل درآوردن یک تصمیم یا صرفنظر کردن از آن، انجام می‌شود و کودکان خردسال این‌کار را با انگشتان اشاره دو دست و بستن چشم‌ها انجام می‌دهند. اما بزرگسالان به روش‌های دیگری متوسل می‌شوند و آنهائی که سر و سری با ادبیات دارند به حافظ تمسک می‌جویند چرا که وی را حافظ قرآن می‌دانند و اشعار وی در نزدشان دارای روحی معنوی و آسمانی است.روح ایرانی اسیر دست مکتب عاشقانه شرقی است که اوج آن در نرسیدن است و معنویت‌های حاصله از آن همیشه در نزد ایرانیان مایه ارج و قرب بوده است آنچنان که باباطاهر در نظر ایشان چنین است و مولانا خداوندگار عرفان است که عشق به نوعی دیگر را به مراد خود شمس تجربه می‌کند و نظامی گنجوی در مدح آن به داستان‌سرائی و مثنوی‌سرائی می‌پردازد.ایرانیان حافظ را عاشقی شوریده حال می‌دانند که در عشق به مقامات والائی از لحاظ معنوی رسیده و همه گونه به عاشقان کمک می‌نماید، فارسی زبانان برای تفال به حافظ به روح او فاتحه می‌خوانند و این را خواست حافظ بنا به یکی از غزل‌هایش می‌دانند و سپس با انتخاب خود صفحه را باز می‌کنند و طبق اسلوب خاصی می‌خوانند. در برخی مناطق ابیات ابتدای غزل را در نظر می‌گیرند و آن صفحه را شروع می‌کنند و عده‌ای ۷ صفحه را از راست می‌شمارند و ابتدای غزل را در سمت راست در نظر می‌گیرند و عده‌ای برعکس ۷ صفحه به طرف جلو می‌روند و شعر موردنظر را می‌خوانند.عده‌ای دیگر تعداد معدودی از غزل‌های دیوان حافظ را مشمول قواعد و قوانین فال به شمار می‌آورند و در کارت‌ها و شماره‌هائی در ابتدای دیوان به ذکر آنها اشاره می‌کنند و روش‌های دیگری که گاه افراد ـ گوئی که سال‌ها با حافظ همدم و هم‌سخن بوده‌اند ـ برای دریافت پیام‌های وی به‌کار می‌گیرند.به‌هر حال عشاق ایرانی سخت به حافظ معتقدند و برای رفع عطش خود در عشق و پیش‌بینی فرجام آن بعد از قریب ۶ قرن از وی تمسک می‌جویند و هر چه را که در نظر می‌آید خوش می‌دادند.اعتقاد به تقدیرگرائی و اینکه هر چه از جانب خدا بیاید خوش است و هدیه دوست گرامی است در اغلب شعرهای حافظ دیده می‌شود که به خوانندگانش نیز منتقل شده است.
حافظ در جائی می‌گوید:
آسمان بار امانت نتوانست کشید
قرعه فال به نام من دیوانه زدند
حافظ از هیچ چیز ناراضی نیست و همه را از لطف و صنع خدا می‌بیند و از خوانندگانش نیز چنین انتظاری دارد. در جای دیگری می‌گوید:
مژده دادند که بر ما گذری خواهی کرد
نیت خیر مگردان که مبارک فالیست.