شیوع ناهنجاری های خواب در بیماران مبتلا به اختلالات روان پزشکی و جمعیت کلی تبریز

● زمینه و اهداف:
ناهنجاری های خواب اختلالاتی در نظم، کمیت یا کیفیت خواب هستند که منجر به نقایصی در کارکرد روزانه شخص می‌‌شوند. با وجود این که خواب نقش زیادی در ابقای سلامت جسمی و روانی انسان دارد‌ و مطالعات زیادی در باره ماهیت آن صورت گرفته است، اختلالات مربوطه‌ به ویژه در بیماران مبتلا به اختلالات روان‌ پزشکی مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی شیوع اختلالات خواب در بیماران روان پزشکی و جمعیت عمومی، بررسی میزان مصرف داروهای خواب‌آور در این دو گروه و نیز مقایسه شیوع در دو جنس (زن و مرد) صورت گرفت.
● روش بررسی:
این پژوهش به روش توصیفی، مقطعی ـ مقایسه‌ای و گذشته ‌نگر انجام گرفت. تعداد ۱۰۱۳ نفر در دامنه سنی بین ۱۵ الی ۷۵ سال کل آزمودنی‌ های پژوهش را تشکیل می ‌‌دادند که ۴۸۲ نفر از میان جمعیت عمومی تبریز و به طور تصادفی انتخاب شدند و گروه جمعیت عمومی را تشکیل دادند و ۵۳۱ نفر بیمار روان‌پزشکی به روش نمونه‌ برداری پیاپی از میان مراجعان به دو کلینیک تخصصی روان ‌پزشکی در تبریز انتخاب شدند و گروه بیماران روان پزشکی را تشکیل دادند. برای بررسی اختلالات خواب از پرسش ‌نامه تاریخچه خواب کاپلان و سادوک استفاده شد و داده‌ها با استفاده از روش ‌های آماری فراوانی،‌ درصد و مجذور کای تجزیه و تحلیل گردید.
● یافته‌ها:
در پژوهش حاضر شیوع کلی اختلالات خواب در جمعیت عمومی برابر با ۳۵.۲۲ درصد به‌ دست آمد. خواب آلودگی روزانه و اشکال در به خواب رفتن، به ترتیب با شیوع ۶۴ درصد و ۴۱.۳ درصد در جمعیت عمومی بیشترین فراوانی را داشتند. اختلال کابوس با ۱۶.۹ درصد، حرف زدن در خواب با ۲۶.۴ درصد، فلج خواب با ۱۶.۵ درصد، اختلال وحشت خواب با ۹.۶ درصد و خواب‌ گردی با ۷.۱ درصد یافته های شایع در این پژوهش بودند. گروه بیماران روان پزشکی بیشتر از گروه جمعیت عمومی از داروهای خواب‌آور استفاده می‌ کردند. شیوع اختلالات خواب در بیماران روان پزشکی به‌ طور معنی‌ داری اغلب باp<۰.۰۱) ) بیشتر از جمعیت عمومی بود. خواب آلودگی به هنگام روز در زنان به طور معنی‌ داری بیشتر از مردان دیده شد (p<۰.۰۱) و شکایت از خواب با افزایش سن در هر دو جنس افزایش می یافت‌(p<۰.۰۱).
● نتیجه‌گیری:
از مجموع یافته‌ های این پژوهش می‌ توان دریافت که اختلالات خواب شیوع بالایی دارد و با توجه به اثر آن بر سلامت افراد لازم است درمانگران،‌ اختلال خواب مراجعان خود را جدی تر بگیرند.

نصرت اله پورافکاری
اصغر ارفعی
حسین داداش زاده
سیدجمال قائم مقامی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی