سیمای دموکراسی در گوانتانامو

من در اكتبر سال جاری در گوانتانامو حضور داشتم و با هر شش موكل خود، از جمله جمعه الدوساری دیدار كردم، جمعه مردی ۳۲ ساله است كه همسرش را طلاق داده است. او فردی بسیار خوش برخورد و خوشرو و بسیار جذاب و خوش سیما است.در این مقطع، ارتش هیچ‌گونه اطلاع و خبری دربارهٔ سلامتی وی در اختیار من قرار نداده و اجازهٔ دیدن وی را نیز به من نمی‌دهد.
●چكیده:
این كه دولت بوش به بازرسان حقوق بشر سازمان ملل اجازهٔ دیدار و سخن گفتن با زندانیان گونتانامو را نمی‌دهد، حاكی از این است كه مواردی در رفتار با این زندانیان رخ داده است كه نقض حقوق بشر به شمار می‌آید و موجب رسوایی سردمداران دموكراسی و حقوق بشر می گردد.
افرادی بدون این كه متهم به جرمی شوند ، مدت‌ها در این زندان نگه داشته می‌شوند و كسی از حال آنان باخبر نیست.
این مصاحبه رادیویی با وكیل مدافع تعدادی از زندانیان گوانتانامو صورت گرفته است و بیانگر برخی از زوایی پنهان زندگی زندانیان از جمله خوكشی آنان به دلیل بدرفتاری مدعیان حقوق‌بشر است.
دولت بوش تصمیم گرفته است تا به بازرسان حقوق بشر سازمان ملل متحد اجازه دیدار با زندانیانی كه در زندان خلیج گوانتانامو نگهداری می شوند ، ندهد.
بازرسان سازمان ملل متحد به مدت سه سال در تلاش بوده‌اند تا از اردوگاه زندانیان دیدار كنند.
چندی پیش ، هنگامی كه پنتاگون از سه تن از كارشناسان سازمان ملل دعوت كرد تا از گوانتانامو دیدار كنند ، به نظر می‌رسید كه پیشرفتی در این روند صورت گرفته است ولی این دعوت و فراخوانی پنتاگون مشروط به این بود كه این كارشناسان هیچ‌گونه دسترسی به زندانیان نداشته باشند.
منفرد نواك ، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد شكنجه ، گفت كه در حال حاضر و تحت این شرایط، فرستادن كارشناسان سازمان ملل به گوانتانامو غیر منطقی و نابخردانه است. وی گفت: «آنان می‌گویند كه چیزی برای پنهان كردن ندارند.
تاكنون ، زندانیان عمدتاً ممنوع الملاقات و در حبس انفرادی بوده‌اند و اجازهٔ ارتباط با جهان خارج از زندان را نداشته‌اند و تنها استثنای این موضوع ، دیدارهای گاه و بی‌گاه وكلای مدافع آنان بوده است. ما با یكی از این وكلای مدافع – بوسع كولان كلو- برایان صحبت می‌كنیم.
وی وكالت شش مرد بحرینی را كه بدون این‌كه اتهامی متوجه آنان باشد در گوانتانامو نگهداری می‌شوند، به عهده دارد. دو هفته پیش، وی كه برای دیدار با یكی از موكلان خود به زندان گوانتانامو رفته بود ، شاهد تلاش برای خودكشی از سوی جمعه الدوساری بود.
بیش از بیست زندانی دیگر نیز تلاش كرده‌اند تا خودكشی كنند، ولی اعتقاد بر این است كه چنین موردی، نخستین امری است كه یك غریبه و غیر خودی شاهد آن بوده است.
وكلای مدافع و طرفداران حقوق بشر می‌گویند كه این حادثه ، توجه و نظر را معطوف به وجود درماندگی و نومیدی فزاینده در میان بیش از ۵۰۰ زندانی در گوانتانامو می‌كند.
ایمی گودمن: دربارهٔ این كه موكلان شما چه كسانی هستند و هنگام دیدار با آنان، چه چیزی دیده‌اید ، توضیح دهید.
▪یوشع كولان گلو- برایان: مؤسسه حقوقی من وكالت شش شهروند بحرینی را كه در طول چند سال گذشته در گوانتانامو زندانی بوده‌اند، به عهده داشته است. ما وكالت خود را در تابستان سال ۲۰۰۴ آغاز كردیم و از آن هنگام، چندین بار برای دیدار با موكلانمان به گوانتانامو رفته‌ایم.
من در اكتبر سال جاری در گوانتانامو حضور داشتم و با هر شش موكل خود، از جمله جمعه الدوساری دیدار كردم، جمعه مردی ۳۲ ساله است كه همسرش را طلاق داده است و پدر یك دختر ۱۰ ساله است. او فردی بسیار خوش برخورد و خوشرو و بسیار جذاب و خوش سیما است. ما صحبت‌های كاملاً خودمانی دربارهٔ یك رشته موضوعات داشته‌ایم و البته فهم و نزدیكی اندكی در جریان دیدارهایمان با یكدیگر پیدا كرده‌ایم.
در بعدازظهر روز پانزدهم ماه اكتبر، هنگامی كه وی نیاز به دستشویی پیدا كرد- بدون توصیف مفصل رویهٔ زندان گوانتانامو كه نیازمند فراخوانی دژبان‌ها جهت آمدن به محل دیدار ما و بردن او به سلول كوچك همجوار كه دارای یك توالت است - من با او دیدار داشتم. دژبان‌ها رسیدند، من اتاق را ترك كردم.
چند دقیقه بعد ، دژبان‌ها پس از اینكه جمعه را به سلول بردند ، برگشتند. من پس از چند لحظه تصمیم گرفتم ، بررسی كنم و ببینم كه آیا او كارش را به پایان رسانده است یا نه تا دوباره وارد محل ملاقات شوم و با او صحبت كنم.
من در اتاقی را كه هم به محل ملاقات و هم به سلول متصل بود، باز كردم. نخستین چیزی كه دیدم ، دریایی از خون روی كف زمین بود؛ و شگفت آن كه در آن لحظهٔ اول ، اولین گمان من این بود كه او خود را وادار ساخته است تا خون بالا آورد زیرا این امر نشانه‌ای است از چیزی كه او دربارهٔ آن شكوه و گله می‌كرد. من فكر كردم كه شاید او تلاش كرده است تا مرا متقاعد كند كه ادعایش درست بوده است.
پس از این‌كه به اطراف سلول نگاه كردم دیدم كه جمعه خود را از ناحیهٔ گردن و بالای یك دیوار فلزی مشبك كه سلول را محصور می‌كند، به دار آویخته است. وی همچین در وسط بازوی راست خود یك زخم و بریدگی عمیق و بسیار جدی و خطرناك داشت كه باعث شده بود، خون آن روی بدنش و نیز روی كف زمین بریزد. من بی‌درنگ دژبان‌ها را با صدای بلند فراخواندم و آن‌ها با شتاب خود را به سلول رساندند. من چندین بار نام جمعه را صدا زدم، ولی او پاسخ نداد.
به نظر می‌رسید كه بیهوش است. دژبان‌ها آمدند و او را از طناب دار جدا كردند و جسد وی را روی كف زمین گذاشتند. هنوز هم به نظر هشیار نمی‌آمد؛ و من به هیچ وجه خونریزی وی را ندیدم. در ظرف یك دقیقه یا در همین حدود، از من خواسته شد كه اتاق را ترك كنم، یا دقیق‌تر بگویم، به من دستور دادند كه اتاق را ترك كنم؛ هنگامی كه من در حال ترك اتاق بودم، چنین به نظر می‌رسید كه جمعه نفس نفس می‌زند و این امر،‌ حداقل در من به عنوان یك نشانهٔ خوب از زنده ماندن جمعه احساس خاصی پدید آورد.
به من گفته شد كه او را برای عمل جراحی بر روی بازویش برده‌اند و عمل موفقیت آمیز بوده و او در حال بازیافتن سلامتی خود است. به من اجازه و امكان دیدن وی برای بار دوم در طول آن دیدار داده نشد و همهٔ‌ درخواست‌های من برای كسب اطلاعات دربارهٔ وضعیت جمعه در طول یك هفته و نیم گذشته كاملاً نادیده گرفته شد.
بنابراین، در حال حاضر، من هیچ اطلاعی دربارهٔ چگونگی حال و وضعیت وی ندارم. با درخواست من جهت بازگشت به گوانتانامو برای دیدار از آنجا در هفته‌های آتی نیز موافقت نشده است. بنابراین در این مقطع، ارتش هیچ‌گونه اطلاع و خبری دربارهٔ سلامتی وی در اختیار من قرار نداده و اجازهٔ دیدن وی را نیز به من نمی‌دهد. به همین دلیل، من قصد دارم تا به زودی به دادگاه بروم و تقاضای دیدار با وی را ارائه دهم و نیز درخواست كمك كنم، كمكی كه ما امیدواریم وضعیت وی را بهتر كند؛ همان وضعیتی كه ما بر این باوریم كه باعث شد تا وی در فضایی انتحاری قرار گیرد.
آیا شما پیشتر، دلیل و نشانه ای مبنی بر این كه موكل شما (جمعه) تلاش خواهد كرد تا مرتكب خودكشی شود، به دست آورده بودید؟
جمعه از هنگامی كه در گوانتانامو بوده است، چندین بار تلاش كرد تا خودكشی كند. در حقیقت، یكی از تلاش‌های وی جهت خودكشی، در كتابی توسط اریك سعر توصیف شده است. (اوكسی است كه در برنامهٔ شما شركت كرده و سرباز پیشین بخش اطلاعات ارتش در گوانتانامو بوده است.)سعر در كتابش این موضوع را شرح داده است كه وی به صحنهٔ یك اقدام به خودكشی فراخوانده شد و در آنجا از وی خواسته شد تا دست خطی را كه با خون بر دیوار حمامی كه اقدام به خودكشی در آنجا رخ داده بود نوشته شده را بخواند، ‌آن نوشته چنین بود: «من به خاطر وحشیگری، ددمنشی و قساوت زندانبانان خود اقدام به خودكشی كردم.» در حقیقت جمعه، موكل من، آن رویداد را برای من حدود شش ماه پیش از چاپ این كتاب توصیف كرده بود. بنابراین، با توجه به این‌كه من چنین پیشامد غم‌انگیزی را قبلاً شنیده بودم، بی‌تردید مطالعهٔ توصیف آن در این كتاب، كاملاً تكان دهنده و وحشتناك بود.
اقدامات خودكشی دیگری هم رخ داده است. مسأله این است كه واكنش ارتش به اقدام به خودكشی زندانیان این بوده است كه جمعه را به مدت تقریباً دو سال در انزوا و تنهایی واقعی نگه دارد. وی در این مدت، در سلولی نگه داری می‌شد كه نمی‌توانست هیچ انسان دیگری را بیند. و تنها گه‌گاه با زندانی مجاور از طریق فریاد زدن ارتباط برقرار می كرد، ولی غالباً قادر به این كار نیز نبود. به او اجازهٔ تقریباً یك ساعت ورزش در طول هفته داده می‌شد و در این مدت حتی اجازهٔ داشتن كتابی به جز قرآن به وی داده نشده است.
بر پایهٔ درك من از وضعیت وی، جای هیچ شگفتی نیست كه وی دوباره تلاش كرده است تا اقدام به خودكشی كند. با وجود این، هیچ نشانه‌ای طی دیدار من با او مبنی بر خودكشی احتمالی و یا قریب الوقوع وی دیده نشد. حتی هنگامی كه من اتاق را ترك می‌كردم تا به وی امكان انتقال به سلولش را بدهم، لطیفه‌ای را با او در میان گذاشتم. بنابراین من كوچك‌ترین اطلاعی از خودكشی او نداشتم، ولی با توجه به چگونگی رفتار با وی، به ویژه در دو سال گذشته، این اقدام وی شگفت آور نیست.
▪جمعه به چیزی متهم شده است؟
جمعه همچون همهٔ ۷۵۰ زندانی یا در همین حدود كه گوانتانامو را پشت سر گذرانده‌اند (به جز چهار نفر) به هیچ چیز متهم نشده است. او حتی متهم به درگیری و مشاركت در هر‌گونه خشونت هم نیست. آنچه دولت اظهار می دارد این است كه وی در تورابورا حاضر بوده است.
دولت نمی‌گوید كه وی چه هنگامی در تورابورا بوده است. دولت نمی‌گوید كه وی در تورابورا چه كاری انجام می‌داده است.
دولت نمی‌گوید كه وی با چه كسانی در تورابورا بوده است. بنابراین، ما كاملاً ناچاریم به حدس و گمان پناه ببریم تا ماهیت حقیقی اتهامات علیه وی را بفهمیم. من باید یادآور شوم كه ما موكلانی دیگر دقیقاً با همین شرایط داریم كه در واقع، ادعاها و اتهاماتی علیه آن‌ها مطرح می‌شود كه من آن‌ها را در حد كمترین اتهامات توصیف می‌كنم.
آیا شما می‌توانید دربارهٔ زندانیانی كه اقدام به خودكشی كرده‌اند، صحبت كنید؟ آیا افراد دیگری هستند كه شما دربارهٔ آن‌ها اطلاعاتی دارید؟ دربارهٔ آن‌ها چه كاری صورت می‌گیرد؟
ارتش گزارش‌های ادواری دربارهٔ‌ اقدام به خودكشی را منتشر كرده است، هر چند كه گاهی صلاح دانسته است به این اقدامات به عنوان رفتار فریبكارانهٔ خودآزاری یا چیزی با همان نتیجه اشاره كند. من هیچ شناخت و آگاهی شخصی دربارهٔ اقدامات دیگر این چنینی ندارم.
درباره اعتصاب غذا چطور؟ آیا وی در آن شركت كرده است و آیا شما می‌دانید كه چه تعداد زندانی در این امر مشاركت كرده‌اند؟
كه در سال‌های گذشته رخ داد و نیز در اعتصاب غذایی كه در ماه ژوئن و ژوییه سال جاری اتفاق افتاد شركت كرد. تنها اطلاعی كه ما از شمار زندانیان شركت كننده در اعتصاب غذا داریم، همان گزارش ارتش است و ما هیچ ابزاری برای بررسی مستقلانهٔ‌ صحت آن‌ها نداریم. من میان آن‌هایی كه در اعتصاب غذا شركت می‌كنند و آن‌هایی كه تلاش برای اقدام به خودكشی می‌كنند، وجه اشتراكی می‌بینم.
ما مردانی را داریم كه به مدت چهار سال، بدون اتهام در گوانتانامو نگهداری شده‌اند و اغلب حتی متهم به خشونت هم نشده‌اند، آنها در معرض یك رشته بدرفتاری‌ها و خشونت‌های تأیید شده از سوی كاركنان آمریكایی قرار گرفته‌اند. آن‌ها از صحبت كردن با خانواده‌هایشان باز داشته شده و در بسیاری از موارد، به آن‌ها گفته شده است كه بقیهٔ زندگی خود را در گوانتانامو خواهند گذراند. آن‌گونه كه من درك می‌كنم، این مردان در حال گذراندن یك زندگی كاملاً كنترل شده هستند و البته این منظره زشت و تكان دهنده‌ای است كه شاهد آن هستیم.
من می‌خواستم از شما بخواهم كه به سرهنگ دوم، جرمی مارتین، سخنگوی نیروی مشترك مأموریت گوانتانامو كه گفت، ادعاهایی مبنی بر این‌كه افرادی كه اعتصاب غذا كرده‌اند تقریباً در حال مرگ هستند كاملاً كذب است، پاسخ دهید. وی اظهار داشت اعتراض‌هایی كه در ۸ اوت آغاز شد و در یك مقطع بیش از ۱۳۰ شركت كننده داشت، در حال حاضر بسیار كمتر شده است. وی گفت: این فن، (اعتصاب غذا)، سازگار با آموزش‌های القاعده است و تلاش زندانیان جهت جلب توجه رسانه‌ها را می‌رساند و با این كار بر دولت آمریكا فشار وارد می‌سازد.
ارتش اظهار داشته‌ است كه با همهٔ زنداینان به شكلی مشفقانه و مهربانانه رفتار می‌كند، با این حال، برخی از كاركنان ارتش در گوانتانامو، مشاهدات مستقیم خود را كه بسیار خلاف این ادعاست، گزارش كرده‌اند. دیدگاه دولت آمریكا این است كه مردان زندانی شده در گوانتانامو، شرالاشرار و بدترین بدترین‌ها هستند؛ با وجود این ، آمریكا حدود ۲۵۰ تن از آن‌ها را آزاد كرده است.
با توجه به این گزارش‌های ظاهراً نادرست، من همهٔ‌ اظهارات ارتش را با قید احتیاط باور می‌كنم و می‌پذیرم. من موكلی دارم كه هنگامی كه با او در ماه اكتبر دیدار كردم، یك لولهٔ مخصوص تغذیه از راه بینی در بینی وی فرو شده بود، و من تخمین می‌زنم كه او ۴۰ تا ۵۰ پوند از وزن خود را از هنگامی كه قبلاً او را دیده بودم، از دست داده بود. این وضعیت به طور خطرناكی نزدیك به مرگ است. می‌دانید كه این حقیقت را نمی‌توان مورد تردید قرار داد كه سلامتی وی به شدت لطمه خوده است و این امر، نتیجهٔ مستقیم شركت وی در اعتصاب غذاست.
من می‌دانم كه فرصت شما محدود است ولی تنها می‌خواستم از شما دربارهٔ سه تن از كارشناسان حقوق بشر سازمان ملل بپرسم كه دعوت آمریكا برای سفر به گوانتانامو را تا هنگامی كه دولت آمریكا حرف خود را مبنی بر خودداری از دادن اجازه به آن‌ها برای دیدار با زندانیان به طور خصوصی پس گیرد، نپذیرفتند. گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد شكنجه، مانفرد نواك اظهار می‌دارد: «آن‌ها گفتند چیزی برای پنهان كردن ندارند، اگر آن‌ها چیزی برای پنهان كردن ندارند پس چرا ما نباید بتوانیم به طور خصوصی با زندانیان صحبت كنیم؟»
من هفتهٔ گذشته با افرادی دیدار كردم و نسبت به اخلاص و صداقت آنان در پی بردن به این‌كه در گوانتانامو چه چیزی در حال رخ دادن است، متقاعد شدم. بدون تردید، یك بازدید تبلیغاتی و پرسر و صدا كه طی آن افراد به امكانات و تأسیسات مختلف گوانتانامو برده می‌شوند و نمونه‌های خوراك زندانیان به آن‌ها نشان داده می‌شود ولی هرگز موفق به صحبت كردن با زندانیان نمی‌شوند، به عقیدهٔ من یك مانور بی ارزش می‌باشد. برای روشن شدن مساله، شما نیاز به این دارید كه به منبع دسترسی داشته باشید؛ منظور من از منبع، افرادی هستند كه در گوانتانامو نگهداری می‌شوند و نیز كاركنان آمریكایی، عوامل ارتش و مأموران اف.بی.آی. كه در گوانتانامو كار كرده‌اند و خودشان بدرفتاری وحشتناك با زندانیان را گزارش داده‌اند.
نظر شما دربارهٔ پی‌گیری این مسائل چیست، آیا در حرفهٔ وكالت خود به عنوان یك وكیل مدافع، چیزی شبیه این مورد را تجربه كرده‌اید؟
من كار كمك رسانی بشر دوستانهٔ پس از جنگ را انجام داده‌ام. من بر روی محاكمات جنایات جنگی كار كرده‌ام ولی بدون تردید ، هرگز چیزی شبیه آنچه كه هنگامی كه در پانزدهم اكتبر به سلول وارد شدم دیدم، ندیده بودم. در نظر من، این ماهیت واقعاً بحرانی موقعیت گوانتانامو را برجسته می‌سازد. من بر این باورم كه نیاز بحرانی به حكومت قانون هست و این حقیقت را كه افرادی كه در گوانتانامو نگه داشته می‌شوند، چه بسا این نوع رفتار را در آینده تكرار كنند ، نمی‌توان نادیده انگاشت. اگر اوضاع تغییر نكند احتمال تكرار چنین رفتارهایی از سوی زندانیان در آینده وجود دارد.

مصاحبه با یوشع كولان گلو – بریان
منبع:روزنامه جام جم

منبع : خبرگزاری فارس