شهر باستانی چمچال ، هرسین

در پای كوه بیستون به فرمان سلطان محمد خدابنده اولجاتیو (716-703 هـ.ق) شهری ساخته شد كه سلطان‌آباد چمچال یا بغداد كوچك خوانده شد. این شهر را سلاطین ایلخانی بنا نهادند تا بلكه بتوانند آن را به جای «بهار» به مركز كردستان تبدیل نمایند. ابوالقاسم عبداللّه بن محمد القاشانی در «تاریخ اولجایتو» ذیل وقایع 711 هـ.ق و حمداللّه مستوفی در «نزهه‌القلوب» ذیل كلمه سلطان‌آباد چمچال از این شهر و بانی آن یاد كرده‌اند. در حفاری بیستون توسط هیأت مشترك ایران و آلمان در ساحل رودخانه گاماسی آوا (گاماسیاب) بر روی دیواری از دوره ساسانی آثاری از دوره ایلخانان كشف گردید. این آثار بدست آمده احتمالاً باقیمانده شهری هستند كه به چمچال معروف است. آثار مغولی بدست آمده در بیستون - تا آنجایی كه حفاری انجام گرفته - شامل یك ساختمان بزرگ است كه از لحاظ معماری دوره ایلخانیان حائز اهمیت می‌باشد. بنا دارای سیزده اطاق، سه ایوان و چند راهرو است. اطاق‌ها در سه اندازه مختلف ساخته شده‌اند.
مصالح اصلی بنا ملاط گچ غربالی و آهك است. در بعضی از قسمت‌های بنا از سنگ‌های حجاری شده دوره ساسانی نیز استفاده شده است. آجرهای مشبك و كاشی‌های چهارگوش آبی رنگ كه در تزئین بناهای دوره مغولی مورد توجه بوده است، در تزئینات این بنا هم بكار رفته است. سكه‌های اسلامی، ظروف سفالی ساده و سفالینه‌های منقوش و غیرمنقوش نیز از این محل به دست آمده است. این بنای دوره‌ ایلخانی تا اواخر دوره‌ تیموری مورد استفاده بوده است.