نگاهی به تاثیر سهمیه بندی بنزین بر بازار خودرو

همراه با افزایش تابستانه قیمت خودرو، همراه با كاهش تولید شركت‌های خودروساز، همراه با عدم اجرای تعهد خودروسازها مبنی بر واگذاری خودروهای دوگانه‌سوز و همچنین همراه با تحریم ورود برخی قطعات خودروهای مونتاژی، سهمیه‌بندی بنزین نیز بازار خودرو كشور را به هرج و مرج كشاند.
هرچند به اعتقاد بسیاری از كارشناسان شوك ناشی از سهمیه‌بندی سوخت هنوز تاثیر عمیقی بر بازار خودرو نداشته اما آنچه پیداست راه‌حل‌های زودگذر و مقطعی كه برای مقابله با این طرح در نظر گرفته می‌شود، جز تشدید فضای روانی نتیجه دیگری در بر نخواهد داشت.
هجوم به خودروهای دوگانه‌سوز و كم مصرف، هم اكنون راه‌ ‌های در نظر گرفته شده برای مقابله با طرحی است كه دولتمردان بدون آمادگی و برنامه‌ریزی به اجرای آن پرداختند.
این در حالی است كه دو خودروساز بزرگ كشورمان در راستای اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده، خودروهای دوگانه‌سوز را صرفا برای انجام تعهدات خود تولیدمی‌كنند و از سوی دیگر به دلیل بی توجهی دولت و خودروسازان نیز طی چند سال گذشته خلا خودروهای كم مصرف هیچ زمانی پر نشد.
حال به دلیل عدم تامین خودروهای گازسوز و كم مصرف بازار خودرو متشنج شده ، حال آنكه با برنامه‌ریزی و تهیه زیرساخت‌های لازم این فضای تشنج می‌توانست بوجود نیاید. اما اعلام ناگهانی آغاز سهمیه‌بندی بنزین هم متقاضیانی را كه هنوز خودرویی تهیه نكرده و به دنبال خودروی كم مصرف و گازسوز بودند را سرگردان كرد و هم مالكانی كه با خرید خودروهای داخلی اسیر مصرف سوخت بی رویه شده‌اند را به چاره اندیشی واداشت.
اگر سهمیه‌بندی بنزین با برنامه‌ریزی دولتمردان پیش می‌رفت و حتی طبق برنامه‌ریزی تاریخ دقیقی برای اجرای طرح پیش‌بینی می‌كردند، مشتریان به طور حتم دست به انتخاب‌هایی می‌زدند كه امروز پشیمان از انتخاب خود نبودند.
و از سوی دیگر، خودروساز‌ها نیز چاره‌ای می‌اندیشیدند كه متضمن آینده‌ای بهتر برای آنها بود. حال بنزین سهمیه‌بندی شده و برای تمامی خودروهای سواری ماهانه ۱۰۰ لیتر بنزین پیش‌بینی شده است.
از سواری ماكسیما و زانتیا گرفته تا سواری MVM و پراید.
اعلام ناگهانی آغاز سهمیه‌بندی هرچند دارندگان هر نوع خودروسواری را تا نیمه شب سه‌شنبه در صف‌های طویل جایگاه‌های عرضه سوخت در انتظار نگه داشت اما آنچه برای دارندگان خودروهای لوكس وارداتی و یا داخلی دردسرساز شده بود طبیعتا با ایستادن در صف‌های طویل پمپ بنزین حل نمی‌شد چرا كه آنها با اعلام اجرای طرح به كارت‌های سوخت هوشمندی فكر می‌كردند كه شاید به سهمیه نیمی از روز‌های ماه آنها نیز كفاف ندهد. خودروهایی همچون پرادو، ماكسیما و یا دیگر خودروهای لوكس كه از جمله خودروهای پرمصرف كشور هستند هم‌اكنون مالكان سرگردانی دارند كه می‌بایست به سهمیه ۱۰۰لیتر در ماه تن دهند.
خودروهایی كه با قیمت گزاف نیز خریداری شده است. هرچند همزمان با اعلام آغاز طرح زمزمه‌هایی مبنی بر لغو سهمیه‌ خودروهای لوكس وارداتی و داخلی و استفاده آنها فقط از بنزین آزاد به گوش می‌رسد اما در‌حال‌حاضر طرح مذكور، قیمت و ادامه واردات خودروهای لوكس را به گونه‌ای تحت‌الشعاع قرار داده كه بسیاری از نمایندگی‌ها در حال رایزنی برای كسب اخباری هستند كه به تعیین تكلیف آنها منجر خواهد شد.
● رابطه معكوس
معادله‌ای در دنیا وجود دارد مبنی بر اینكه هر چه قیمت بنزین افزایش پیدا كند، قیمت خودرو به نسبت كاهش پیدا می‌كند.
اما برخی از فعالان بازار خودرو معتقدند كه سهمیه‌بندی بنزین هنوز تاثیری بر حجم معاملات و سیر صعودی قیمت‌ها نداشته و نوسانات فعلی نیز ناشی از عملكرد خودروسازها طی دو ماه گذشته بوده است.
فعالان بازار خودرو عنوان می‌كنند كه بیشترین تاثیر سهمیه‌بندی بنزین مربوط به مبادلات خودروهای دوگانه‌سوز است، این خودروها طی چند روز گذشته با قیمت بالاتری معامله می‌شوند.
یكی از نمایشگاه‌داران در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار داشت كه خودروسازها طی چند ماه گذشته تولید برخی از خودروهای خود را كاهش داده‌اند كه این امر نوسانات قیمتی را در بازار منجر شده است.
در همین حال منوچهر منطقی مدیرعامل شركت ایران‌خودرو نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، ضمن تایید این مطلب گفته است كه عرضه تولیدات ایران‌خودرو به بازار كم شده و علت این امر نیز تعهدات این شركت نسبت به جایگزینی خودروهای فرسوده است كه ۶۰درصد تولید را در برمی‌گیرد.
اما افزایش قیمت و كمبود برخی از خودروها همچون پژو۲۰۶، ماتیز و MVM مدیران خودرو به وضوح مشخص‌كننده تاثیر سهمیه‌بندی بنزین بر بازار خودروهای مذكور است.
خودروهای دوگانه‌سوز نیز كه با اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده مشكلات آن سرباز كرد هم‌اكنون طرفدارانی یافته كه به دلیل معضلات ناشی از عدم تامین مخزن نمی‌توانند به آن دسترسی پیدا كنند.
هر چند خودروهای گازسوز نیز هم‌اكنون چندان هم كم مشكل نیستند. هم‌اكنون خودروهایی كه به صورت كارگاهی گازسوز شده‌اند، دچار اشكالات فراوانی می‌شوند، چرا كه با افزوده شدن یك مخزن ۱۰۰كیلوگرمی، هیچ تغییری در سیستم فنربندی و ترمز خودروها ایجاد نمی‌شود!
برای خودروهای تولیدی كارخانه نیز درست است كه ترمز و سیستم تعلیق تقویت می‌شود، اما هنوز موتوری برای سوخت گاز تولیدنشده و امسال نیز تعداد محدودی موتورملی كه بر روی گاز طراحی شده است، تولید خواهد شد.
● خودروهای كم‌مصرف و پرمصرف
براساس آمار وزارت نفت هم‌اكنون حدود ۷۰درصد خودروهای تولیدی در ایران از موتورهای پرمصرف استفاده می‌كند.
براساس بررسی‌های سال گذشته این وزارتخانه در كلاس خودروهای سواری A خودرو MVM۱۱۰ با مصرف سوخت شهری ۴/۸لیتر در ۱۰۰كیلومتر كم‌مصرف‌ترین خودرو ساخت داخل است.
در این كلاس همچنین پژو ۲۰۶ با موتور ۱۴۰۰، پژو ۲۰۶ با موتور ۱۶۰۰ و پراید هاچ‌بك با مصرف‌های ۴/ ۸ و ۴۶/۹ و ۳۶/۱۰ در مكان‌های بعدی هستند. مصرف سوخت رنو پی‌كی نیز در این كلاس ۰۹/۱۰لیتر گزارش شده است.
براین اساس در بخش خودروهای كلاس Bكوچك نیز كیاریو با مصرف ۵/۹ لیتر در هر ۱۰۰كیلومتر در چرخه شهری كم‌مصرف‌ترین خودرو شناخته شده و این در حالی است كه پراید، محصول تولیدی شركت سایپا، با سیستم انژكتوری ساژم نیز ۱۲/۱۰ لیتر مصرف در چرخه شهری دارد.
براساس اطلاعات شركت بهینه‌سازی مصرف سوخت، در بخش خودروهای سواری كلاس متوسط نیز پراید ۱۴۱ با مصرف ۸۵/۹ لیتر در ۱۰۰كیلومتر كم‌مصرف‌ترین خودرو است. از طرفی مزدا ۳۲۳ نیز با مصرف ۸/۹لیتر در مكان بعدی قرار دارد.
مصرف سوخت برخی از خودروهای این كلاس از جمله هیوندایی اونته، هیوندایی ورنای، فولكس گل، پژو پارس ELX، پژو پارس معمولی، سمند، پژو ۴۰۵ و آردی به ترتیب ۸۵/۱۲، ۳۵/۱۰، ۷۵/۱۱، ۹/۱۱، ۴/۱۴، ۰۷/۱۲، ۳۵/۱۳ . ۹۵/۱۲ است.
در كلاس خودروهای سواری بزرگ نیز زانتیا با مصرف ۳/۱۱ لیتر در ۱۰۰كیلومتر مقام اول را دارد. همچنین در این كلاس، ماكسیما نیز در هر ۱۰۰كیلومتر ۹۳/۱۴ لیتر بنزین می‌سوزاند.
● بازار خودرو چه می‌شود؟
طی چند روز گذشته بسیاری از كارشناسان و رسانه‌ها خبری از افزایش قیمت خودرو خبر داده‌اند این در حالی است كه با فاكتور گرفتن از خودروهای كم مصرف بازار پس از تحریم برخی از قطعات وارداتی، طرح خروج خودروهای فرسوده، تقاضای بالای خودرو به دلیل فرارسیدن فصل تابستان و... دچار نوسانات قیمتی شده بود حال سهمیه‌بندی بنزین نیز این بازار را بیش از پیش متشنج كرده است.
حال دولت همزمان با سهمیه‌بندی می‌بایست طرحی را نیز برای تحول ساختاری صنعت خودرو در پیش گیرد.

منبع : سازمان خبری اقتصاد ایران