اثر یورو و دلار بر ساختار اقتصادی دنیا

معرفی یورو، كه پدیده‌ای بسیار مهم در بازارهای تجاری جهانی تلقی شد. موضوعی كه همواره در رسانه‌های اروپایی مهم جلوه می‌كند، آن است كه ارزش یورو در مقایسه با دلار در چه وضعیتی قرار دارد و مسیر آینده آن به كجا خواهد رسید. بسیاری از محققان اقتصادی بر این باورند كه سرنوشت یورو بازتابی از سرنوشت اروپا خواهد بود. به اعتقاد متخصصان اقتصادی، یورو برای آنكه به دومین پول رایج دنیا در سیستم‌های مالی مبدل شود، پتانسیل كافی را داراست. در ضمن، اگر همه اعضای اتحادیه اروپا، در این موضوع به یكدیگر بپیوندند، ارزش و اعتبار این پول بیشتر و پر اهمیت‌تر خواهد شد. حتی براساس شاخص‌های ارزشیابی بین‌المللی ، یورو از همه پرقدرت‌تر است. فرض كنید كه دلار و یورو دو بانك جداگانه هستند و شما از اینکه در کدام یک از این بانک‌ها برای فرزندتان حساب باز کنید دچار شک و تردید شده‌اید.زیرا، یکی از این بانک‌ها (بانک یورو)، سود بالایی به شما می‌دهد، یعنی آنکه، مازاد فعالیت‌های اقتصادی این بانک بالا بوده و مبلغ قابل توجهی است و سود زیادی عاید آن می‌شود و به شما نیز سود زیادی تعلق می‌گیرد. در بانک دیگر(بانک دلار)، سابقه‌ای بیش از بیست سال فعالیت بانکی وجود دارد و سرمایه‌ای در حدود ۵/۱ تریلیون دلار در سراسر دنیا پشتوانه آن است. حال، تصمیم دارید در کدام یک از این بانکها حساب باز کنید؟به نظر می‌رسد، تا زمانی که یورو جایگاه خود را در فعالیت‌های اقتصادی بدست آورد، راه زیادی مانده و تا هنگامی که به عنوان یک پول رایج در فعالیتهای اقتصادی جهانی قلمداد شود، فاصله بسیار است. بنابراین، اکثر افراد به دلیل وجود پشتوانه بسیار بالایی که برای دلار وجود دارد و دلایلی از این قبیل، دلار را بیشتر پذیرفته و از آن استفاده می‌كنند. اما اعتقاد بر این است که این پذیرش موقتی نیست و می‌تواند به دلایلی دائمی باشد مواردی که این اعتقاد را استوارتر می‌كند، عبارتند از:
۱- هر روز بر گستردگی و توانایی بازار ایالات متحده افزوده می‌شود و همین امر، این اعتماد را به مردم می دهد که با دلار قدرت خرید بیشتری دارند و به راحتی می توانند هر کالای ارزشمندی را که در آمریکا تولید می‌شود، خریداری كنند.
۲- وجود ثبات سیاسی در این کشور و دادن اعتبار و تضمین به موسسات مالی آمریکایی و مورد تایید قرار گرفتن این موضوع توسط دولت آمریکا ، موقعیت دلار را تقویت كرده است.
۳- وجود مقادیر بالایی از دلار در سراسر دنیا ، موجب شده که همیشه بتوان آنرا خریداری كرد.با وجود این ویژگیها، زمانی که یورو به عنوان یک واحد پول رایج معرفی شد، چون از بسیاری جوانب شبیه دلار بود ، متخصیصن علوم اقتصادی معتقدند که روزی این واحد پولی نیز پایه های تمام معاملات اقتصادی خواهد بود و موفقیت و ثبات آن حتمی ست .اما پرسشی همواره برای همه ایجاد می‌شود و آن، این است که آیا یورو فاکتوری برای رشد سریع تر اروپا و تقویت پایه های آن خواهد شد ، با وجودی که، سیاستهای اقتصادی اروپای متحد موجب افزایش نرخ بیکاری شده است؟جواب آن است که قطعا در صورتی که سیاستهای بانک مرکزی اروپا (ECB) از تجارب جدید آمریکا درس بگیرد ، خواهد توانست بدون حضور تورم ، میزان استخدامها را افزایش داده به طوری که تا حدودی این معضل مرتفع شود. جالب تر آنکه این معضل فقط به اروپا مربوط نیست بلکه اگر اروپا به سرعت رشد نكند، اقتصاد جهانی نیز قادر نخواهد بود تا از سایر بحرانهایی که با آنها دست به گریبان است، نجات یابد و همه اینها به دلیل افزایش ارزش دلار است که به نظر می‌رسد اجتناب ناپذیر باشد. زیرا، ایالات متحده، ظرفیت بی‌نظیری برای تامین کسری تجارت مزمن خود داشته و مصرف‌کنندگان دلار را با سودهای بالایی رو به رو ساخته و به عنوان پول رایج دنیا، مردم را به پس‌انداز دلار ترغیب كرده است . اکثر این افراد را توریست‌ها و سرمایه‌گذارانی تشکیل می‌دهند که در بازارهای خارجی فعالیت دارند به طوری که به راحتی خواهند توانست، پایه‌های تجارت خارجی این کشور را حفظ كنند.اما ضمانت وام‌هایی که در حال رشد هستند، کسری‌های تجاری مزمن این کشور، رشد کند اقتصادی آن و ارتباط این پول با سایر پولهای رایج دنیا، اقتصاد دانها را به این اندیشه فرو برده که دیگر این پول آن قدرت لازم را ندارد.آنچه که ما نمی‌دانیم، آن است که این واقعه در چه زمانی به واقعیت خواهد پیوست. بسیاری از اقتصاددانها پیش‌بینی کرده‌اند که U.S.Stock Market Bubble در تاریخ نه چندان دوری، از بین خواهد رفت و دلار نیز از قدرت خواهد افتاد. اما از سوی دیگر بسیاری نیز معتقدند که این اتفاق روی نخواهد داد، زیرا تمایل مردم برای وام‌گیری و پرداخت آن و پرداخت درآمد اضافی‌‌شان و حتی تمایل خارجی‌ها برای دخالت در امور مالی بسیار بالا است و مانع بروز این واقعه می‌شود. اما در صورتی که این اتفاق بیفتد و دلار از بین برود، قیمت کالاهای صادراتی آمریکا افت كرده و عدم تعادل تجاری آمریکا (‌رشد روز افزون صادراتی کالا‌) معکوس خواهد شد. دومین پرسشی که ایجاد خواهد شد آن است که زمانی که دلار افت كند و از ارزش آن کاسته شود، آیا معضلات اقتصادی دنیا (‌در اروپا و سایر نقاط) افزایش خواهد یافت.براساس دو فاکتور بحران‌زا، دو گروه از متخصصان علوم اقتصادی به این موضوع نگاه کرده‌اند و مسیر آینده دلار و یورو را مورد تحلیل قرار داده‌اند.
ابتدا به شرح نظریه‌ای می‌پردازیم که پایان ناخوشایندی دارد:از یک طرف بانک مرکزی اروپا همواره در تلاش است که اعتبار یورو را حفظ كرده و آن را به واحد پولی مطمئنی تبدیل كند، در حالی که عده‌ای مخالف فعالیت‌های بانک مرکزی اروپا هستند، از جمله انگلستان که هنوز به این اتحادیه نپیوسته است.
نتیجه آن می شود که:
ـ بیکاری در اروپا ادامه می یابد
ـ یورو در برابر دلار راکد شده و افت می‌کند
ـ مازاد تجارت اروپا با آمریکا رشد می‌كند
ـ سرمایه‌گذاری اروپا در آمریکا قوت می‌یابد و بروز بحران در اروپا موجب افزایش رشد آمریکا خواهد شد. رفاه اجتماعی اروپا و رشد اقتصادی كند آن باز هم کاهش یافته و تمام کوشش دولت برای رشد بخش خصوصی موجب رکود در بخش دولتی می‌شود.در اروپا کاهش دستمزدها در اثر رشد کند اقتصادی، مشکلات را روز به روز افزایش می‌دهد . به علاوه میزان سرمایه‌گذاری کاهش یافته و واگذاری‌ها افزایش می‌یابند.از طرف دیگر، دلار به رشد خود ادامه می دهد و سرعت سرمایه‌گذاری نیز بیشتر می‌شود، در حالی که تورم در حد طبیعی خود باقی مانده است. رقابت دلار با یورو همواره به ایجاد تعادل در تجارت اروپا ضرر می رساند و این به دلیل رشد کند اقتصاد آنها در این سالهاست . بروز بحران در این منطقه ، افزایش بیکاری و کاهش دستمزد کارگران تولیدکننده ، حضور در صحنه رقابت را بسیار سخت می‌كند. در عین حال، افزایش میزان واردات آمریکا، اقتصاد كشورهای مختلف را بیش از پیش به اقتصاد آمریكا وابسته می‌كند. از کشورهایی که به شدت به اقتصاد آمریکا وابسته‌اند ، کانادا و مکزیک هستند كه پول رایج هر دو آنها به دلار آمریکا بسیار وابسته است. افزایش رشد اقتصادی در کانادا و مکزیک به میزان صادرات آنها به آمریكا بستگی دارد.بسیاری از دست‌اندرکاران اقتصاد عقیده دارند که آمریکا بزرگترین بازار فروش جهان را دارد و دلار آن مورد قبول است و همین امر موجب حذف سایر پولهای رایج شده که ارزششان نامعلوم است. در ضمن ، چین و سایر کشورهای آسیا نیز به صادرات به آمریکا نیازمندند و عدم تعادل در اقتصاد آمریکا برای آنها نیز مخرب است . در صورت ركود در آمریكا در تمام نقاط دنیا عدم اطمینان به سرمایه‌گذاری بروز می‌كند و رشد اقتصادی کاهش می‌یابد و حتی متوقف می‌شود.حال به شرح داستانی می پردازیم که پایان خوشایندی دارد:بانک مرکزی اروپا سعی دارد می‌كند با به‌كارگیری روش‌هایی که موجب موفقیت دلار شد، موفقیت یورو را حتمی كند تا جایی که رشد اقتصادی به شدت افزایش یابد. استخدام در کارخانه‌ها بیشتر شده و میزان واردات در تناسب با رشد اقتصادی رشد می‌كند. یورو در برابر دلار قدرت یافته و سرمایه گذاری به سمت اروپا کشیده می شود . از طرف دیگر، دلار نیز موقعیت بهتری یافته و کسری تجارت ایالات متحده به آرامی بهبود می‌یابد و ارزش دلار کم می‌شود. ژاپن نیز تلاش‌های نویی را از سر می گیرد و سیستم بانکداری‌اش را بازسازی می‌كند. این وضعیت در چین نیز موجب بهبود اوضاع شده و به طور کلی اقتصاد در آسیا و آمریکای لاتین ( برزیل و آرژانتین ) توسعه می یابد . اما برای اثبات این موضوع که آیا یورو در دراز مدت می‌تواند رشد اقتصادی را افزایش دهد، نیازمند مطالعات بیشتری است؟ اما، امید بر آن است که یورو بتواند وسیله‌ای برای رشد باشد و موجب افزایش دستمزدها شود و همواره استانداردهای زندگی را برای همه بالا ببرد .
ترجمه : صالح حسنلو

منبع : مجله گسترش صنعت