زندگی سید حسین نصر

سید حسین نصر (‌متولد ۱۹۳۳) ، فیلسوف ، فیلسوف علم ، متأله (۳) و سنتگرای (۴)‌ ایرانی است. وی نویسنده‌ای پركار (۵) و در ضمن یكیاز مشهورترین اساتید طرفدار شناخت اسلام سنتیدر غرب است. او در ۷ آوریل ۱۹۳۳ در تهران به دنیا آمد. پدرش پزشك و معلم بود. نصر برای تحصیلات عالی به آمریكا رفت و در سال ۱۹۵۴ مدرك كارشناسی علوم را از مؤسسه فن‌آوری ماساچوستز (۶) در یافت كرد. سپس به هاروارد (۷) عزیمت نمود تا در رشته زمین‌شناسی (۸) و فیزیك (۹) تحصیل كند. اما علاقه دیرین او به رشته‌های سنتی باعث شد تا رشته‌اش را عوض كند و در رشته فلسفه و تاریخ علم ادامه تحصیل دهد. بالاخره نیز در سال ۱۹۸۵ مدرك دكترای خود را در همین رشته دریافت كند.
آموزش وسیع نصر شامل تاریخ شرق و غرب، فلسفه و علوم اجتماعی ، منابع تاریخی و معاصر الهیات اسلامی و مسیحی، تكوین عرفان اسلامی، معنویت ، هنر و فرهنگ می‌شود.
در سال ۱۹۵۸ نصر به ایران بازگشت تا در دانشگاه تهران به تدریس بپردازد، ضمن این كه نزد برخی از برجسته‌ترین علمای مذهبی ایران به آموزش پرداخت. در زمان انقلاب ایران رد سال ۱۹۷۹ وی رییس انجمن سلطنتی ایرانی فلسفه (۱۰) بود. بعد از سقوط شاه و ترك كشور ، همچنان طرفدار اسلام صفوی به عنوان نماینده جوهره حقیقی تفكر اسلامی و به خصوص تفكر شیعی است. در دهه ۹۰ نیز نصر استاد مطالعات اسلامی دانشگاه جورج واشنگتن (۱۱) در واشنگتن دی.سی بوده است.
زیربنای مضمون آثار اخیر سید حسین نصر در یك كلام عبارت است از این كه انسان در جهان معاصر به خصوص در غرب توان درك و ارج‌گذاری امر قدسی (۱۲) و در حقیقت چشم بصیریت دیدن چیزهای جاودانی (۱۳) و اساسی (۱۴) را از دست داده است. وی در سخنرانی‌هایش در گیفرد (۱۵) ، كه در سال ۱۹۸۱ تحت عنوان معرفت و امر قدسی (۱۶) ایراد گردید، ابراز امیدواری می‌كند كه ویژگی مقدس معرفت (۱۷) در برابر خرد دنیامدار (۱۸) احیا شود.
او یكی از مخالفان خوش بیان اعتقادات معاصر نظیر نوگرایی، خردگرایی، دنیامداری و مادیگرایی است، و مبلغ اصول لایتعیری (۱۹) است كه به بهترین وجه در اسلام سنتی تبیین شده است. در حقیقت هدف وی در همه نوشته‌هایش این است كه تمدن اسلامی را به روشنی برای مخاطبان شكاك غربی تبیین نماید و به گروه‌های دنیاگرایی كه غربی‌ها را از ایمان مذهبیشان بیگانه كرده‌اند و تهدید می‌كند كه همین بلا را بر مسلمانان نیز خواهند آورد، شدیدا حمله می‌كند.
در حالی كه همواره دغدغه‌اش وحدت (۲۰) علم، فلسفه و هنر است، یكی از علائق نصر آن است كه این نكته كه وحدت اساسی (۲۱) همه چیزها ناشی از وحدانیت خداست را تبیین نماید. نصر دنیامداری علوم طبیعی و نابودی آشكار تعادل زمین را دلیل بر بحران امروزین محیط زیست و نتیجه‌ای از گسست رابطه انسان و خدا (۲۲) می‌داند و آن را با دانش قدسی (۲۳) اسلام سنتگرا مقایسه می‌كند كه درآن رابطه‌ای مقدس بین امر زمینی و آسمانی (۲۴) از یك سو و انسان و تاریخ مقدس (۲۵) از سوی دیگر برقرار است.
نصر به عنوان دانش یژوه و مبلغ مكتب‌های كلاسیك عرفان اسلامی اخیرا كارهای پژوهشی‌اش را حول محور قواعد معنوی كه در هنرهای معماری ،‌ موسیقی و شعر وجود دارد ، به خصوص نقش شیعه در تاریخ و اندیشه اسلامی ، متمركز كرده است.
نصر سعی كرده است نشان دهد برخی از مسلمانان كه به غلط تظاهر به سنتگرا بودن می‌كنند، در واقع به جای یادگیری از اشتباه جهان غرب مدرن آنها را تكرار می‌كنند. وی فردگرایی غربی را در تضاد با آزادی راستین كه در فلسفه و تصوف اسلامی تبیین شده است می‌داند، آزادی كه نه در عمل كه در درك ارتباط اساسی فرد با خداست.

پژوهشگر: دكتر رامین خانبگی
۱) Nasr, seyyed Hossein
۲) Jane I. smith
ترجمه از:
“The Oxford Encyclopedie of the Modem Islamic World”, Vol ۳ , Edited by John L. Esposito , New York & Oxford : Oxford University Press , ۱۹۹۵,pp.۲۳۰-۲۱۳
۳) Theologian
۴) Traditionclist
۵) prolific
۶) Massachusetts Institute of Technology
۷) Harvard
۸) Geology
۹) Physics
۱۰) Imperial Iranian Academy of Phkilsophy
۱۱) George Weshington University
۱۲) Eternal
۱۳) Essential
۱۴) Gifford
۱۵) The Secred Quality of Knowledge
۱۶) Secularized Reason
۱۷) Immutable Principles
۱۸) Intergation
۱۹) Essential Unity
۲۰) Human and Divine
۲۱) Scientia sacra
۲۲) The Terrestial and the Celestial
۲۳) Sacred History

منبع : مرکز اسناد انقلاب اسلامی