حسن کامکار

پدری دلسوز و هنرمند كه بهره‌مند از استعدادهای خدادادی هنر موسیقی بود. وی در سرزمینی به دنیا آمد كه طبیعت سرسبز و خرم زیبا و بكر، با آن كوه‌های مرتفع و سربه فلك كشیده كردستان تاثیر بر روح لطیف هنری‌اش گذاشت كه الهام‌بخش استعدادهای شگرفش در موسیقی بود.«حسن كامكار» آهنگ‌ها و تصانیف را در حافظه خود به طور خارق‌العاده‌ای حفظ داشته و اولین پل ارتباطی‌اش با موسیقی سه‌تار‌نواز نابینایی به نام «علی‌خان» بود. كامكار چنین می‌گوید: «با زحمت زیاد و مشكلاتی چند توانستم چند شاهی جمع كرده و از علی‌خان «تار» خریده و در خفا تمرین كنم، ولی هر‌چند پدر و سایر افراد فامیل دور و نزدیك آن را بر سرم می‌شكستند، البته نه اینكه مخالف باشند كه من ساز یاد بگیرم، بلكه معتقد بودند كه باید به كارهای دیگری رسیدگی كرد». ایشان جزو ‌معدود هنرمندانی بود كه راه صعب و دشوار هنر جدی را پیش گرفته بود. وی تازه به ۱۲ سالگی رسیده بود كه یك فرصت استثنایی پیش آمد و در مدرسه موزیك نظام استخدام شد و این تنها جایی بود كه از شر تنبیهات پدر رها شده و با این امر امكان پیگیری آن میسر می‌شد. او در دسته موزیك ارتش با انواع سازهای بادی آشنا شده و نواختن آنها را به خوبی و مهارت آموخت. در پانزده‌سالگی به نواختن ویولن همت گمارد و بعدها همین ساز تخصصی‌اش می‌شود.وی در هنرستانی آزاد به تدریس ویولن (كه ساز اصلی وی بود و آن را به شیوه فاخر و استوار ستاره پرفروغ هنر ایران ابوالحسن صبا می‌نواخت) مشغول شد.
علی‌رغم تمام این مشكلات اقدامات زیادی در زمینه موسیقی علی‌الخصوص موسیقی كردستان ایجاد می‌كند. در آن زمان موسیقی محلی هیچ نت و علمی نداشت و وی توانست بسیاری از قطعات محلی كردستان را به طور علمی حفظ و ضبط كند. در واقع وی با این كار به موسیقی فولكلور كردی اعتبار و منزلتی داد كه در حال حاضر همه این كاست‌ها در آرشیو رادیوی كردستان موجود است.
وی در سال ۱۳۴۰ اولین هنرستان موسیقی كردستان را با حمایت وزارت فرهنگ آن زمان تاسیس كرد و در سال‌های ۴۶ و ۴۷ توانست ۴ گروه موسیقی تشكیل دهد. كه یك گروه از آنان گروه بانوان و یك گروه دیگر كودكان بودند و ایشان برای این گروه‌ها قطعاتی می‌ساخت و به تمرین با آنان می‌پرداخت.البته این چند گروه تا اوایل انقلاب نیز فعالیت داشتند.حسن كامكار باعث شد تا مردم كردستان به موسیقی علاقه پیدا كرده و جو سنگینی كه حاكم بود از بین برود. علاقه وی به توسعه و بسط این هنر بود و درواقع به همت ایشان فرزندانش را علاقه‌مند كرد تا جایی كه آنها در این عرصه به فعالیت‌های چشمگیری دست پیدا كردند. او دارای ۸ فرزند نوازنده و آهنگساز است كه از شاخص‌ترین نمونه‌های پرورش یافته‌اند؛ از جمله: «هوشنگ، بیژن، پشنگ، ارسلان، قشنگ (كه ایشان ضمن آموزش ویولن نزد پدر پس از چندی به «سه‌تار» روی آورد و نزد هنرمندانی چون: هرمزی، محمدرضا لطفی و علیزاده كار كرده و بهره گرفت)، ارژنگ و اردشیر و اردوان را هم می‌توان نام برد.
هوشنگ كامكار در زمینه آهنگسازی تحصیلات آكادمیك دارد و آثار زیادی و همین‌طور سازهای ایرانی ساخته است. در زمینه كمانچه اردشیر كامكار توانست تحولاتی را ایجاد كند، با توجه به اختلاف از نظر فرم، نواختن و شكل كه با ویولن دارد، وی این ساز را همپای ویولن قرار داد.
اولین اركستر خانوادگی كامكارها در سال ۱۳۴۴ شكل گرفت، در این گروه سازهای مختلفی به كار گرفته شد مثلاً حسن كامكار ویولن می‌نواخت. قشنگ فرزند وی عهده‌دار خوانندگی‌اش بود. هوشنگ به اتفاق بیژن كامكار به نواختن آكاردئون با گروه همراه بودند و پشنگ و ارژنگ نیز سنتور و جاز می‌نواختند.در سال ۱۳۴۹ یك اركستر نیمه‌حرفه‌ای تشكیل دادند. در آن موقع لطفی كه برای خدمت سربازی به سنندج رفته بود به گروه اضافه می‌شود طوری كه در برخی از كنسرت‌ها با قدرت خارق‌العاده خود تكنوازی گروه را به عهده داشت.حسن كامكار در روز ۲۴ اردیبهشت ۱۳۷۰ نیز دار فانی را وداع گفت. ایشان كه اول فروردین‌ماه ۱۳۰۲ به دنیا آمد در ۶۸ سالگی زندگی پرجنبش و جوشی داشت و فرزندان خود را به عنوان یادگاری از خود به جای گذاشت تا هیچ‌وقت جای خالی وی در عرصه موسیقی احساس نشود، یادش گرامی باد.

صوفیا خامنه

منبع : روزنامه تهران امروز