کشورهای ثروتمند از کشاورزی دست بر نمی‌دارند

رشد اقتصادی در تابستان امسال به همراه تورم کم در سطح جهان تداوم داشت. این امر علی رغم اختلال در قیمت دلار و کاهش ارزش آن به کمترین حد در ۲۵سال گذشته، وام دهی بیش از حد و افزایش قیمتهای نفت صورت گرفته است. بنابراین حرکت قوی اقتصادهای جهان، با وجود سیاست های اقتصادی ناکارآمد در بسیاری از کشورها جریان دارد. دلیل این امر در آن است که موتورهای محرکه جهانی شدن در عصر جدید یعنی تجارت و سرمایه گذاری بین المللی به فعالیت خود ادامه می دهند و عملکرد خوبی از خود نشان می دهند.
همچنین باید دانست در کشورهایی که بطور سنتی سیاست از انسجام اقتصادی با دیگر کشورها و وابستگی متقابل نفع می برده، تمایلی فزاینده برای حمایت گرایی و انزواگرایی اقتصادی وجود دارد.
نمونه های حمایت گرایی که خطری جدی برای جهانی شدن است رو به افزایش است. در اجلاس ماه ژوئن بروکسل، رهبران کشورهای اروپایی تسلیم خواست نیکولاس سارکوزی ، رئیس جمهور جدید فرانسه شده و اصل رقابت آزاد را از متن قراردادی که قرار است جایگزین قانون اساسی اروپا شود حذف کردند. امروزه مداخله گری دولت در عرصه صنعت که تحت عنوان وطن پرستی اقتصادی معرفی می شود و همچنین حمایت دولت ها از بخش های کشاورزی خود، طرفداران قوی و جدیدی در قاره اروپا پیدا کرده است.
از سوی دیگر روند اوضاع در آن سوی اقیانوس آرام، یعنی آمریکا نیز به نفع جهانی شدن نیست. ممانعت از هجوم اقتصادی چین و احتمال اعمال موانع تجاری بر سر راه کالاهای چینی در صحنه سیاسی آمریکا مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر این شرکای اقتصادی کوچک آمریکا نیز از سیاست های حمایت گرایانه دولت آمریکا در امان نبوده اند. کشورهای پاناما و پرو با موانعی بر سر راه صدور نیروی کار خود به آمریکا روبه رو شده اند و آمریکا دست به تحریم های تجاری در مقابل این کشورها زده، امری که یک دهه قبل توسط اعضای سازمان تجارت جهانی ممنوع اعلام گردید ولی کنگره آمریکا علی رغم اثرات منفی حمایت گرایی بر روند جهانی شدن، همچنان به کار خود ادامه می دهد و هم اکنون سرگرم ایجاد موانعی بر سر راه تجارت آزاد با کره جنوبی و کلمبیا است.
در سطح جهانی، بزرگترین ضعف اخیر به وجود آمده در بازار آزاد سقوط مذاکرات دور دوحه است. این امر در ژوئن سال جاری در پوتسدام آلمان رخ داد که در جریان آن نشست وزرای کشورهای آمریکا، اتحادیه اروپا، هند و برزیل برای ایجاد مقدمات تعاملات وسیع تر در میان اعضای سازمان تجارت جهانی با شکست مواجه شد. البته آمریکایی ها مانند همیشه تقصیر شکست مذاکرات سازمان تجارت جهانی را به گردن دیگران می اندازند.
اگرچه کشورهای هند و برزیل آمادگی لازم برای قبول کاهش تعرفه های گمرکی کالاهای صنعتی را نداشتند و پیشنهادهای آمریکا و اروپا را قبول نکردند ولی دلیل اصلی شکست مذاکرات دور دوحه این است که کشورهای ثروتمند حاضر نیستند به طور جدی دست از حمایت از بخش کشاورزی خود بردارند. دلیل این کار کشورهای ثروتمند عدم وجود تمایل سیاسی به براندازی ساز و کاری است که هزینه هایی را برای مالیات دهندگان و مصرف کنندگان این کشورها به دنبال دارد و موجب روانه شدن اکثر پول ها به سوی تعداد اندکی از تولیدکنندگان ثروتمند و دیگر سودجویان در بخش کشاورزی می شود.
ولی حمایت کشورهای ثروتمند از بخش کشاورزی خود موجب بر هم خوردن اوضاع بازارهای جهانی محصولات کشاورزی به زیان کشاورزان کشورهای در حال توسعه می شود و آنها را به نوبه خود به سوی سیاست های حمایت گرایانه سوق می دهد.
هزینه ناشی از شکست مذاکرات تجاری سازمان تجارت جهانی شدن، تنها منحصر به از دست رفتن درآمدهای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در نتیجه عدم گشایش بازارهای آنان نمی شود بلکه وخامت اوضاع تجارت بین المللی کشورها را در نهایت به جایی می رساند که طرفدار حمایت گرایی می شوند. ضمن آن که حمایت گرایی، ابزار خوبی برای کسب شهرت سیاستمداران است و آنها را قادر می سازد تا اصلاحات مدنظر خود را در کشورهایشان انجام دهند.

ارنستو زدیلو‎
ترجمه: محسن خزائی

منبع : روزنامه ایران