رادیواکتیویته چیست؟

رادیواکتیویته اولین بار در سال ۱۸۹۶ توسط دانمشند فرانسوی هنری بکرل (Henri Becquerel) زمانی که داشت روی مواد فسفرسنت ( فسفرسنت چیزی است شبیه فلوئورسنت ) تحقیق می کرد، کشف شد. اگر این مواد در معرض نور قرار بگیرند در تاریکی تابش می کنند. بکرل گمان می کرد که تابش اشعه X تولید شده در لوله های کاغذ به نحوی به فسفرسنت ارتباط دارد. برای یافتن این ارتباط او آزمایشی ترتیب داد. صفحه عکاسی را در کاغذ سیاه گذاشت و کنار مواد فسفرسنت مختلف قرار دارد. همه جوابها منفی بود هیچ یک از مواد مورد آزمایش اثری مورد صفحه عکاسی نگذاشتند، این بار بکرل نمک های اورانیوم را آزمایش کرد. نتایج نشان می داد که این ترکیبات اثر شدیدی روی صفحه عکاسی می گذارند. در هر صورت به زودی مشخص شد که سیاه شدن صفحه عکاسی هیچ ارتباطی با مواد فسفرسنت ندارد، چون این مواد صفحه عکاسی را در تاریکی تیره کرده بودند. علاوه بر آن نمک های غیر فسفرسنت اورانیوم و حتی اورانیوم فلزی نیز صفحه عکاسی را تیره کرده بود. مشخص است که نوع جدیدی از تابش قابلیت عبور از کاغذ سیاه را هم دارد، باعث تیره شدن صفحه عکاسی شده بود. البته کتابهای بسیاری نوشته اند که هانری بکرل به طور کاملاً تصادفی موفق به کشف رادیواکتیو شده است.
در ابتدا تصور می شد که این تابش جدید نیز مشابه پرتو x است. اما تحقیقات بیشتر توسط پیشگامان علوم هسته ای یعنی بکرل، پیرکوری (Piere Curie) ماری کوری ( Marie Curie ) ، ارنست رادفورد (Ernest Rutherford) نشان داد که رادیواکتیویته بسیار پیچیده تر از چیزی است که تصور می شد.
پس از آن با ادامه تحقیقات دانشمندان در سال ۱۹۱۱ رادفورد وجود هسته را در اتم ها اعلام کرد. محققان هم چنین دریافتند که عناصر شیمیایی دیگر نیز ایزوتوپ های رادیواکتیو دارند. رادیواکتیویته به ماری کوری کمک کرد تا رادیوم و باریوم را که از نظر خواص شیمیایی بسیار به هم شبیهند و تشخیص آنها دشوار است، از هم جدا کند.
اما مدتها طول کشید تا دانشمندان به خطرات تشعشعات رادیواکتیو پی ببرند. حتی نمی دانستند که اگر این مواد وارد بدن انسان شوند همچنان به تشعشع خود ادامه می دهند و در اکثر موارد باعث ابتلاء فرد به سرطان و دیگر مشکلات وخیم خواهند شد. حتی بسیاری از پزشکان مواد رادیواکتیو را به عنوان دارو به بیماران خود تجویز می کردند. ماری کوری پیش از مرگش علیه این نوع درمان سخنرانی کرد و درباره اثرات ناشناخته تشعشعات روی بدن انسان هشدار داد.

مرضیه رستمی