کار را به کاردان بسپارید

اگر از لحاظ امکانات و دانش فنی بررسی شود، عدم صلاحیت مرکز پژوهش‌های بنیادی برای در اختیار داشتن ثبت این دامنه‌های کشوری(ir) کاملا مشخص می‌شود. شاید این مرکز اولین ارائه کننده اینترنت در ایران بوده، اما این دلیل نمی‌شود که بالاترین دانش را در این زمینه داشته باشد.
با وجودی که در روزهای ابتدایی استفاده اینترنت، ثبت دامنه‌های امریکایی به دلیل سادگی و آماده نبودن سایر دامنه‌ها رواج داشت، اما به تدریج و با فعال شدن دامنه‌های ملی، استفاده از این دامنه‌ها در کشورها رواج پیدا کرد.
سیاست‌های آزاد سازی دامنه‌های ملی برای ترغیب کاربران به استفاده از این دامنه‌ها از سوی دولت‌های سایر کشورها بخصوص کشورهای اروپایی رواج پیدا کرد. اما در ایران، مرکز پژوهش‌های بنیادی به عنوان اولین ارائه دهنده اینترنت در ایران، به عنوان تنها ثبت کننده رسمی ایرانی (Registrar) از سوی ICANN شناخته می‌شود که ثبت دامنه‌های با پسوند .ir بر عهده این مرکز گذاشته شده است. تا پیش از سال ۱۳۸۱ ، ثبت دامنه‌های .ir به سختی امکان‌پذیر بود و برای ثبت چنین دامنه‌هایی نیاز به مدارک رسمی بود.
در دی ماه سال ۸۱ و بدون هیچ گونه اعلام قبلی در رسانه‌های جمعی، ثبت دامنه‌های .ir از سوی این مرکز آزاد شد. در هفته‌های ابتدایی، حجم عظیمی از دامنه‌های با اسم‌های شرکت‌های تجاری خارجی و داخلی و نام‌های جالب و پر استفاده توسط اشخاص خاص ثبت شد. پس از کشیده شدن این ماجرا به رسانه‌ها و جراید، آقای شهشهانی، مدیر ثبت دامنه‌های فیزیک نظری با بیان اینکه این موضوع در نشریه داخلی این مرکز اعلام شده، همین حد اطلاع‌رسانی را لازم دانستند! با وجود اهمیت این موضوع، اما متاسفانه این موضوع در رسانه‌ها به اندازه کافی انعکاس نداشت و مسئولان بلندپایه IT کشور نیز زیاد به این موضوع توجه نکردند.
پس از آزاد سازی دامنه‌های .ir و هجوم شرکت‌ها و مردم برای ثبت این دامنه‌ها، مسئولان فیزیک نظری به فکر استفاده از ریسلرها برای فروش دامنه‌های خود کردند. این بار در سایت مرکز فیزیک نظری اطلاعیه برای پذیرش ریسلر اعلام شد که برای دریافت این امتیاز می‌بایست ابتدا نماینده شرکت حقوقی با شخص حقوقی با پرداخت ۲۵ هزار تومان در این کلاس‌ها شرکت می‌کرد و امتیاز ریسلری را دریافت می‌کرد. طبق این اطلاعیه، این دوره‌ها تنها یکبار برگزار می‌شدند و تاریخ برگزاری کلاس بعدی مشخص نشده بود. به هر شکل، این کلاس‌ها برگزار شد و تعدادی از اشخاص و شرکت‌ها امتیاز ریسلری را به دست آوردند.
پس از مدتی سیاست مرکز فیزیک نظری تغییر کرد و این امتیاز به هر شخصی که حداقل ۶۰۰۰۰۰ریال را به این مرکز پرداخت کند، ارائه می‌شود. در ازای پرداخت این مبلغ ؛ ۲۵% تخفیف به پرداخت کننده تعلق می‌گیرد و به مدت ۶ ماه فرصت دارد که از این اعتبار خود استفاده کند. در صورتی که پس از ۶ ماه این اعتبار استفاده نشود، این مبلغ از سوی مرکز پژوهش‌های نظری ضبط خواهد شد.
اما موضوع دیگری که در باره ثبت دامنه‌های .ir وجود دارد، دید غیرفنی نسبت به موضوع ثبت دامنه است. کافی است سری به سایت ثبت دامنه‌های ملی ایران ( www.nic.ir ) بزنید تا متوجه عمق فاجعه شوید! در ابتدای ورود به سایت ملی ثبت دامنه‌های ایرانی، دو لینک ورود به صفحه‌های فارسی و انگلیسی دیده می‌شود که قسمت فارسی کاملا غیرفعال است. وقتی وارد سایت می‌شوید، کاملا گیج می‌شوید، منوهای شلوغ و در هم و مبهم که اگر قصد دارید از محتویات آن آگاه شوید چاره‌ای جز آزمایش و خطا ندارید. طراحی سایت به قدری ابتدایی است که بازدید کننده را به یاد نقاشی‌های دوران کودکی می‌اندازد. اطلاعات موجود در سایت، مبهم و ناقص است و حتی قوانین داخلی برای ثبت و انتقال دامنه در سایت قرار ندارد و شما مجبورید درصورت مشکل، با تلفن مرکز پژوهش‌های بنیادی تماس بگیرید (روزهای شنبه تا ۴ شنبه در ساعات اداری!) البته اگر درست دقت کنید و لینک Contact US را در این سایت درهم پیدا کنید.
جالب اینجاست که برای ثبت دامنه در این سایت، تنها روش پرداخت، استفاده از حساب بانکی و فکس کردن فیش بانکی به شماره این مرکز است. جالب است که در کشور ما در حال حاضر بلیت قطار و کارت اینترنت آنلاین فروخته می‌شود، اما دامنه‌های .ir چنین امکانی ندارند! تنها مزیت ریسلر شدن در مرکز پژوهش‌های بنیادی، تخفیف در هزینه‌هاست. امکان ثبت آنلاین دامنه به کمک برنامه‌نویسی API در اختیار ریسلرها قرار نمی‌گیرد و ریسلرها تنها با شناسه کاربری که دارند می‌توانند هزینه دامنه‌ها را پرداخت کنند! که این موضوع باعث شده که حتی ریسلرها هم امکان ثبت آنلاین دامنه را نداشته باشند. قابل ذکر است که ثبت آنلاین دامنه توسط ریسلرها، جزو ابتدایی‌ترین قابلیت‌هایی است که یک Registrar در اختیار ریسلرهای خود قرار می‌دهد.
آقای شهشهانی در آخرین مصاحبه خود ادعا کرده‌اند تا کنون بیش از ۱۸۲۰۰ دامنه .ir توسط این مرکز ثبت شده است. با توجه به قیمت به نسبت بالای دامنه .ir ، اگر فقط و فقط از هر دامنه ثبت شده تنها مبلغ ۲۰۰ تومان بابت بهینه‌سازی سایت صرف می‌شد، این امکان وجود داشت که تمامی امکاناتی که در این نوشتار ذکر شد به این سایت اضافه شود.
من انتظار ندارم که سایت ثبت دامنه‌های ملی کشورم در سطح Registrar های سطح اول دنیا مثل verisign باشد، حتی انتظار ندارم که این سایت در حد registrar سطح پایینی مانند onlinenic باشد، اما این انتظار را دارم که سایت ملی ثبت دامنه‌های ایران حداقل از سایت کشوری مانند ترکمنستان بهتر باشد. به مسئولان محترم IT کشور پیشنهاد می‌کنم که سری به سایت www.nic.tm بزنند و ببینند کشوری که از لحاظ علمی، فنی، اقتصادی و.... با کشور ما قابل مقایسه نیست، برای دامنه‌های ملی خود چه کرده است. واقعا برای مسئولین کشور جای تاسف دارد که دامنه‌های tm توسط بیش از ۲۰ ریسلر از تمامی دنیا ثبت می‌شود و آنگاه هنوز سایت ثبت دامنه‌های ملی ما بخش زبان فارسی ندارد! در اینترنت دامنه ملی به معنای هویت یک کشور است و آیا سایت مرکز پژوهش‌های بنیادی نشاندهنده هویت ایرانی ماست؟! اگر از لحاظ امکانات و دانش فنی این موضوع بررسی شود، عدم صلاحیت مرکز پژوهش‌های بنیادی برای در اختیار داشتن ثبت این دامنه‌ها کاملا مشخص می‌شود. شاید این مرکز اولین ارائه کننده اینترنت در ایران بوده، اما این دلیل نمی‌شود که بالاترین دانش را در این زمینه داشته باشد. از سوی دیگر، مراکز دولتی و خصوصی زیادی در کشور وجود دارند که تخصص آنها در زمینه IT است، نه مانند مرکز پژوهش‌های بنیادی که در زمینه فیزیک، ریاضی و شیمی فعالیت می‌کند.
با توجه به اهمیت این موضوع و مشکلات و عقب‌ماندگی‌هایی که در این عرصه به دلیل عدم استفاده از مراکز متخصص و نیروهای فنی و کارآمد به وجود آمده است، مسئولان IT کشور هر چه سریع‌تر باید به فکر رفع این معضل و اعطای ثبت این دامنه‌ها به مرکزی با صلاحیت کامل اقدام کنند.

علی مولوی

منبع : اخبار فن‌آوری اطلاعات ایتنا