Ecolabelling یا برچسب گذاری زیست محیطی و نقش آن در تجارت محصولات شیلاتی

تجارت مواد غذائی در سطح جهانی هر روز ابعاد پیچیده تر و تخصصی تر به خود می گیرد.تاثیر آنچه امروز در كشورهای توسعه یافته ، وضع شده و به مورد اجراء گذارده می شود ، نه تنها به محدودهٔ جغرافیائی خاص محدود نمی شود ، بلكه از حد منطقه‌ای نیز فراتر می رود و به سرعت در كل جهان تسری می یابد.این مقررات و قوانین حتی در بسیاری از كشورهائی كه واضع آن نبوده‌اند و تنها بر اساس نیاز مجبور به استفاده از آنند، پس از مدتی به صورت استانداردهای ثابت و مقررات ملی در‌آمده است.در بسیاری از موارد نیازهای خاص جوامع غربی و فرهنگ و نگاه خاص آنان مبنای ایجاد این تحولات است.نمونه بارز این مقررات ، ردیابی است كه با تصویب قانون مقابله با بیوتروریسم در آمریكا به عنوان سیستمی كه منشاء و مراحلی كه محصول غذائی از ابتدا تا زمانی كه به مصرف‌كننده نهائی می‌رسد را ،جستجو و تعیین می‌كند.حجم قابل توجهی از مواد غذائی توسط كشورهای در حال توسعه ، به جهان توسعه‌یافته صادر می شود و به همین دلیل تطبیق شرائط محصول با نیازهای بازار ، قوانین كشورهای مقصد و اصول مورد نظر مصرف‌كنندگان از اهمیت خاصی برخوردار است.در سالهای اخیر یكی از مواردی كه در بحث‌های مربوط به برچسب‌گذاری(Labeling) مطرح شده و به سرعت در جوامع توسعه یافته در حال بسط می‌باشد ، Ecolabeling یا برچسب‌گذاری محصول با توجه به مسائل و دغدغه‌های زیست محیطی است.
● Ecolabelling چیست:
شیوه‌ای داوطلبانه از برچسب‌گذاری است كه در آن تاثیرات زیست محیطی ، تولید محصول مورد تصدیق قرار گرفته است.به این ترتیب برچسب زیست محیطی یا Ecolabel ، برچسبی است كه تمام جزئیات محصول با توجه به گروه‌بندی خاص بر مبنای ملاحظات مربوط به چرخهٔ حیات ، تشخیص داده شده و تعیین می شود.
برخلاف مواردی مانند نماد های سبز كه نشاندهندهٔ سازگاری صنعت با محیط زیست است و از سوی تولیدكنندگان ایجاد می‌شود،برچسب زیست‌محیطی از سوی ، سازمانی بی‌طرف كه همانند شخص ثالث عمل می‌كند ،صادر می شود تا به طور مستقل از تولیدكننده ،رعایت مسائل زیست‌محیطی ،در تولید محصول را تضمین‌كند. در حال حاضر از سوی سازمان جهانی استاندارد ISO نیز سطوح مختلف برای ایجاد برچسب‌های زیست محیطی بر روی محصول ، در نظر گرفته شده است.
● بازار آبزیان اروپا و افزایش علاقمندی به برچسب‌های زیست محیطی
در سطح مصرف‌كننده،بحث گواهی‌های مربوط به برچسب‌گذاری بر اساس معیارهای زیست محیطی و همچنین آبزی‌پروری ارگانیك ، گرچه هنوز بخش كوچكی را به خود اختصاص می دهد اما به طور فزاینده‌ای جای خود را درمیان بحث‌های مربوط به بازاریابی آبزیان باز می‌كند.همانطور كه گواهی ارگانیك ضرورتاً در مباحث آبزی پروری مطرح می شود، Ecolabelling نیز به مباحثی جون ماهیگیری مسئولانه و اثرات صید بر اكوسیستم‌ می پردازد.اهمیت روزافزون این امر در بازاریابی آبزیان و محصولات شیلاتی ، از غلاقهٔ فزایندهٔ عرضه‌كنندگان خرد این محصولات در اروپا ، به این مسئله قابل درك و استنباط است.در نمایشگاه اخیر شیلاتی اروپائی (نمایشگاه بروكسل)انجمن نظارت بر صید از دریاها (MSC) لیست محصولاتی كه بر اساس گواهی صید مسئولانه ، فراهم شده‌اند را تهیه و توزیع كرده بود.در این لیست مجموعاَ ۲۲۳ شركت كه در ۲۳ كشور در سراسر جهان به عرضه محصولات خود می‌پردازند ، قرار داشتند.شركت‌های موجود در این لیست از نشان انجمن MSC به عنوان گواهی زیست‌محیطی بر روی محصولات خود استفاده می كنند.
صرفنظر از موفقیت انجمن MSC یا هر سازمان و مجموعهٔ دیگری كه چنین گواهی‌هائی را صادر می‌كند ، ارزش این گواهی در بازاریابی محصولات شیلاتی در فروشگاه‌های زنجیره ای و مراكز خرده‌فروشی قابل توجه است.بر اساس آمارهائی كه MSC ارائه كرده‌است ، ۱۲ فروشگاه زنجیره ای معروف و شناخته‌شده در سطح اروپا از نشان MSC بر روی ۷۴ محصول مختلف خود استفاده می‌كنند.استفاده از نشان تائید MSC در كنار نشان تجاری محصولات ، ارزش بالقوهٔ آن را در بازاریابی محصولات شیلاتی نشان می‌دهد.علاوه بر MSC در اروپا نشان دیگری به نام دوست دریا(Friend of the sea) نیز در حال مطرح شدن می باشد.بنظر می رسد توجه و علاقمندی به مباحث مربوط به صید مسئولانه ، در بین عرضه كنندگان محصولات شیلاتی در اروپا روند فزاینده‌ای دارد كه بدون شك این علاقه واكنشی در برابر خواست‌های مصرف كنندگان و مطالبی است كه در رسانه ها مطرح می شود.با وجود این رشد فزاینده ، هنوز عرضهٔ محصولات شیلاتی با این گواهی‌ها ، نسبت به كل محصولات عرضه‌شده ، در حاشیه‌قرار دارد.(حدود ۱% از فروش كل محصولات شیلاتی)

منابع :
http://www.fao.org,http://www.globefish.org,http://www.gen.gr.jp/eco,
http://www.ecofish.com,
http://www.environmentaldefense.org/pus/FactSheets/s_fishchoices.html,
http://www.msc.org/,http://www.seaweb.org/campaigns/swordfish/۰۰۰۸۰۱release.html,
http://www.envronmentalchoice.com

منبع : پایگاه اطلاع رسانی شیلات ایران