پنجشنبه, ۱۵ آذر, ۱۴۰۳ / 5 December, 2024
مجله ویستا


عید نوروز ، استان گیلان


مراسم عید نوروز با برگزاری جشن چهارشنبه‌سوری آغاز می‌شود. این جشن نه تنها در گیلان كه در همه جای ایران برجسته‌ترین و پرشورترین آیین در مجموعه رسم‌های مربوط به پیش درآمد نوروز است و مهم‌ترین عنصر آن، افروختن آتش و بازی است. خریدن آینه، اسپند و ماهی قرمز برای سفره هفت‌سین در شب چهارشنبه‌سوری شگون دارد؛ به ویژه در رشت این كار را با آداب ویژه انجام می‌دهند و معمولاً اگر دخترِ دم بخت در خانه داشته باشند، كار خریدن اسپند به عهده‌ اوست. «شال‌اندازی» هم از رسم‌های پرشور و زیبای چهارشنبه‌سوری در گیلان و در بیش‌تر مناطق ایران است. هنگامی كه شب چهارشنبه‌سوری فرا می‌رسد، پسران جوان شال یا دستمالی بر می‌دارند و برای شال‌اندازی و یا دستمال‌اندازی به خانه همسایگان و اهل محله می‌روند. معمولاً بر سرِ راه، گلی هم می‌چینند و به گوشه دستمال می‌بندند. پس از رسیدن به خانه موردنظر شال را از درِ اتاق به داخل می‌اندازند و خود در گوشه‌ای پنهان می‌شوند. صاحبخانه مقداری آجیل چهارشنبه‌سوری، شیرینی و گاهی هم پول به جای گل، در دستمال یا شال می‌بندد و آن را در آستانه در قرار می‌دهد و شال‌انداز آن را بر می‌دارد و دور می‌شود. شال‌اندازی در گذشته در قسمت‌هایی از استان به ویژه در تالش، گونه‌ای خواستگاری هم بود. پس از چهارشنبه‌سوری، مردم در تدارك نوروزند. در آخرین ساعت‌های سالِ كهنه و در آستانه‌حلول سال نو، سفره هفت‌سین یا سفره عید را در اتاقی از خانه می‌گسترند. مردم با چیدن شیرینی و تخم‌مرغ‌های رنگین و آب، آینه، اسپند و هفت «سین» (سیر، سبزه، سركه، سماق، سمنو، سیب و سكه) و قرآن كریم و برخی‌ها با شمایلی از حضرت علی (ع)، شمع و چراغ در سفره هفت‌سین به پیشواز نوروز باستانی می‌‌روند. درباره تحویل سال نو باورها و آداب و رسوم‌ ویژه‌ای در گوشه و كنار گیلان وجود دارد. در شهرهایی كه دارای امام‌زاده و زیارتگاه معتبرند، بسیاری از مردم در ساعت تحویل آن‌جا جمع می‌شوند. دیگر این كه، به هنگام تحویل سال چرا‎غ‌های خانه و شمع سفره هفت‌سین باید روشن باشد. سیزده نوروز یا سیزده به‌در، آخرین مرحله از رسم های نوروز است. بیش‌تر مردم، برگزاری سیزده به‌در را به لحاظ باور به نحسی عدد سیزده و برای دفع نحسی آن می‌دانند. آن‌ها به صورت گروهی این راز را با شادی و سرور در میان سبزه‌زارها می‌‌گذرانند؛ غذاهای سبزی‌دار می‌خورند، سبزه‌های نوروزی را به آب روان می‌سپارند، شب یا روز سیزده به كنار رودخانه می‌روند و تعدادی معیّن، (سه، پنج یا هفت) دانه سنگ در آب می‌اندازند. در روز سیزده به‌در، بازار بازی‌های محلی و سنتی گرم است.