سه شنبه, ۲۵ دی, ۱۴۰۳ / 14 January, 2025
مجله ویستا
علل خستگی و ضعف عمومی
ضعف عمومی یک‌بیماری نیست بلکه یک شکایت است‌و می‌تواند شکایت آغازین هر بیماری‌باشد. برخورد صحیح و مناسب کادر پزشکی با بیماری که با این شکایت به درمانگاه مراجعه می‌کند موجب‌جلوگیری از صرف وقت و هزینه ومراجعه بی‌مورد به پزشکان گوناگون می‌شود،بخصوص در جاهایی که دسترسی به امکانات تخصصی آسان نیست باعث می‌شود که‌بیمار سریعتر به پزشک یا متخصص ارجاع داده‌شود تا از عوارض تأخیر در درمان‌مصون بماند.خستگی یکی از شایع‌ترین‌نشانه‌هایی است که بیمار به خاطر آن‌به پزشک و مراکز بهداشتی درمانی‌مراجعه می‌نماید. خستگی احساسی‌است که توسط بیمار و به صور مختلف‌از جمله: بی‌حالی، کسالت و زود خسته‌شدن، فقدان انگیزه و نیرو، ازدست‌دادن میل و علاقه به کارهای‌روزمره شادابی کم یا احساس یأس وناامیدی بیان می‌شود; همچنین به‌صورت احساس باطنی ضعف و میل‌شدید به استراحت یا خوابیدن نیز بیان‌می‌گردد.
نکاتی که در جهت‌تشخیص و درمان صحیح و به‌موقع علت ضعف باید موردتوجه کادر درمانی قرارگیرندعبارتند از:
۱) گرفتن شرح حال دقیق و کامل‌از بیمار که زمان شروع و کیفیت آن درطول روز - ارتباط آن با ماده غذایی‌خاص - سابقه بیماری قبلی - سابقه‌زایمان و… باید به دقت سؤال شود.
۲) انجام معاینات لازم مانندگرفتن فشارخون، درجه حرارت و بایدبه سایر علایم همراه نیز توجه کرد.
به طور مثال مشاهده موهای زبر،ریزش یک سوم خارجی ابروها، صدای‌خشن، حالت خمیری پوست به نفع‌کم‌کاری غده تیروئید می‌باشد و یاافزایش ضربان قلب، لرزش، موهای‌نازک، کف دست‌های گرم و مرطوب به‌نفع پرکاری تیروئید است; همچنین‌رنگ پریدگی پوست و ملتحمه حاکی‌از وجود کم خونی است. زبان صاف وشفاف و ترک خوردگی کنار لبها نشانه‌کمبود ویتامین‌ها می‌باشد. بیماری که باخارش مراجعه می‌کند و در معاینه کبدبزرگی دارد که ممکن است همراه بازردی یا بدون زردی باشد نشانه‌هپاتیت است. مشاهده کبودی پوست‌بدن که گاهی همراه با رنگ پریدگی‌است دلیل کمبود پلاکت است که‌ممکن است که بخشی از یک اختلال‌خونی باشد. وجود تب یک بیماری‌عفونی را مطرح می‌کند و یا پایین بودن‌فشارخون همراه با تغییر رنگ پوست‌نشانه نارسایی غده فوق کلیوی است.به هر حال بیماری که با ضعف عمومی‌مراجعه می‌کند از زمان ورود بیمار ومشاهده او تا پایان معاینه بالینی‌می‌توان حدس هایی زد و برای اطمینان‌می‌توان از آزمایش‌های مختلف کمک‌گرفت.
۳) تهیه نمونه آزمایشگاهی درصورت لزوم مانند تهیه نمونه خلط،مدفوع، لام خون، آزمایش کامل ادرار وخون
۴) تشخیص بیماری بر اساس‌شرح حال و معاینات و با توجه به‌بیماری‌های شایع در منطقه
۵) آموزش موارد بهداشتی موردنیاز به بیمار و اطرافیانش
۶) ارجاع به پزشک در صورت‌لزوم
۷) پیگیری صحیح و به موقع‌بیمار.
● علل خستگی:
خستگی ناشی از کارهای زیادروزانه یا فعالیت جسمی مداوم امری‌طبیعی است. خستگی ممکن است دراثر استرس‌های طولانی مدت هیجانی‌یا فشارهای عصبی نیز به وجود آید; درچنین شرایطی چون علت خستگی‌معمولا برای بیمار روشن است، لذا ندرتا به پزشک مراجعه می‌کند، باوجود این خستگی مزمن یک حالت‌طبیعی نیست.
مهمترین علل خستگی‌مزمن:
الف) خستگی با منشأ روانی (۸۰درصد علل):
۱) اضطراب و استرس
۲) افسردگی
ب) خستگی با منشأ جسمی (۲۰درصد علل):
۱) بیماری‌های عفونی(بیماری‌های تب دار مانند تب‌مالت،سل، ایدز یا بیماری‌های وابسته به‌ایدز، سندروم خستگی بعد ازبیماریهای ویروسی).
۲) اختلالات متابولیک و غدددرون‌ریز: کم کاری تیروئید، پرکاری‌غده پاراتیروئید، کم‌کاری هیپوفیز،پایین بودن قند خون، دیابت، اورمی،کمبود پتاسیم در خون، کمبود سدیم.
۳) اختلالات خونی: آنمی، کم‌خونــی، لنفــوم ولوسمی (سرطانهای‌خون)
۴) بیماری‌های کلیوی :نارسایی‌حاد کلیه - نارسایی مزمن کلیه
۵) بیماری‌های کبدی :هپاتیت‌حاد، هپاتیت مزمن و سیروز کبدی(چروک شدن کبد یا از کارافتادن کبد).
۶) بیماری‌های التهابی: بیماری‌های‌بافت همبند، بیماری‌های التهابی روده
۷) بیماری‌های ریوی مزمن
۸) بیماری‌های قلبی عروقی مزمن
۹) سرطان‌ها
۱۰) سندرم خستگی مزمن
۱۱) بیماری‌های عضلانی - عصبی
۱۲) علل متفرقه:
ـ مصرف‌داروهایی مانند آنتی هیستامین‌ها، آرام‌بخش‌ها، داروهای روانپزشکی،داروهای ضدفشارخون و سؤ مصرف‌داروها
ـ الکلیسم (مصرف الکل)
ـ درد مزمن
ـ کار بیش از حد
ـ زایمان
ـ رژیم‌های غذایی نادرست.
● نتیجه‌گیری:
به طور خلاصه نتیجه می‌گیریم‌که از شرح حال بیماران مبتلا به‌خستگی مطالب زیادی را می‌توان به‌دست آورد، شایعترین علت خستگی‌منشأ روانی داشته و در اثر اضطراب،عصبانیت یا منازعات مزمن به وجودمی‌آید، لذا یک بررسی دقیق ازوضعیت روحی روانی بیمار و زندگی‌وی الزامی است; همچنین یک علت‌ایجاد خستگی واکنش‌های افسردگی‌است که با ضعف، بی‌اشتهایی، کاهش‌وزن، فقدان احساس، بی خوابی،گوشه‌گیری، فقدان میل و انگیزه درانجام کارهای روزانه و خودکم‌بینی‌همراه می‌باشد. بیماران مبتلا به خستگی‌ناشی از اضطراب به طور کلی موقع‌رفتن به بستر و همچنین هنگام‌بیدارشدن در صبح خسته هستند. به‌نظر می‌رسد خستگی ناشی از علل‌روانی در طول روز کاهش یابد.بسیاری از بیماران اظهار می‌دارند که‌همیشه خسته بوده و هر قدر استراحت‌می‌کنند یا می‌خوابند خستگی آنهابرطرف نمی‌شود و استراحت به آنهانیرو نمی‌بخشد. معمولا بررسی بیشترمشخص می‌کند که خستگی به طورقابل ملاحظه‌ای نوسان دارد طوری که‌در یک زمان احساس خستگی می‌کندو در زمان دیگر که فقط چند دقیقه‌طول می‌کشد احساس نیرو می‌نماید وقادر است همه وظایف محوله را بخوبی‌انجام دهد; سردرد، دردهای عضلانی وضعف به طور شایع همراه با خستگی‌مشاهده می‌شوند. خستگی ناشی ازبیماریهای جسمی به صورت کاهش‌فعالیت، استراحت و خواب تظاهرمی‌کند. احتمالا بیمار هنگام صبح بدون‌خستگی از خواب برمی‌خیزد ولی‌فعالیت کمتر از کار معمولی وی راخسته می‌کند. انکار یا کم اهمیت‌شمردن خستگی در بیماری که خسته‌به نظر می‌رسد و یا طبق اظهارات افرادخانواده، کسل و خسته شده است،معمولا نشانه یک بیماری عضوی است‌تا یک اختلال روانی.
بیماری که در ظاهر رنگ پریده،زرد و بیمارگونه است و به نظر خسته وفرسوده می‌آید و دارای گونه‌های‌فرورفته و پشت خمیده است، احتمالایک بیماری عضوی دارد. در تمام‌بیماران انجام یک معاینه عمومی وکامل و بخصوص معاینه عصبی الزامی‌است. اقدامات تشخیصی (مثل‌شمارش سلول‌های خونی،سدیمانتاسیون، کامل ادرار، تست‌های‌بیوشیمیایی، تست‌های تیروئید، قندخون، رادیوگرافی سینه، نوار قلب و درصورت لزوم بررسی از نظر ایدز وبیماری‌های بافت‌همبند) جهت‌ردکردن علل عضوی بیماری الزامی‌است. در صورتی که علت عضوی‌خاصی مشخص شد بیمار را تحت‌نظرگرفته تا زمانی که بتوان با دلیل، وجودیک بیماری عمومی را رد نمود. اگراقدامات تشخیصی اولیه در بیماری که‌غیر از خستگی مشکلی ندارد منفی‌باشد معمولا خستگی منشأ روانی دارد.لازم است خستگی از ضعف عضلانی‌که به صورت کاهش قدرت یک یا چندعضله (به صورت فلج کامل یا ناقص)بروز می‌نماید و می‌تواند ناشی ازبیماری عضله، سیستم عصبی یااختلالات الکترولیتی باشد افتراق داده‌شود. بنابراین همکاران توجه کنند که هر بیماری که‌با شکایت ضعف عمومی مراجعه کرد،باید به دقت به سخنانش گوش داد و باحوصله شرح حال گرفت و سپس درصورت نیاز اقدامات تشخیصی و درمانی را انجام داد و در صورت نیاز به متخصص مربوطه ارجاع داد.
۱) گرفتن شرح حال دقیق و کامل‌از بیمار که زمان شروع و کیفیت آن درطول روز - ارتباط آن با ماده غذایی‌خاص - سابقه بیماری قبلی - سابقه‌زایمان و… باید به دقت سؤال شود.
۲) انجام معاینات لازم مانندگرفتن فشارخون، درجه حرارت و بایدبه سایر علایم همراه نیز توجه کرد. به طور مثال مشاهده موهای زبر،ریزش یک سوم خارجی ابروها، صدای‌خشن، حالت خمیری پوست به نفع‌کم‌کاری غده تیروئید می‌باشد و یاافزایش ضربان قلب، لرزش، موهای‌نازک، کف دست‌های گرم و مرطوب به‌نفع پرکاری تیروئید است; همچنین‌رنگ پریدگی پوست و ملتحمه حاکی‌از وجود کم خونی است. زبان صاف وشفاف و ترک خوردگی کنار لبها نشانه‌کمبود ویتامین‌ها می‌باشد. بیماری که باخارش مراجعه می‌کند و در معاینه کبدبزرگی دارد که ممکن است همراه بازردی یا بدون زردی باشد نشانه‌هپاتیت است. مشاهده کبودی پوست‌بدن که گاهی همراه با رنگ پریدگی‌است دلیل کمبود پلاکت است که‌ممکن است که بخشی از یک اختلال‌خونی باشد. وجود تب یک بیماری‌عفونی را مطرح می‌کند و یا پایین بودن‌فشارخون همراه با تغییر رنگ پوست‌نشانه نارسایی غده فوق کلیوی است.به هر حال بیماری که با ضعف عمومی‌مراجعه می‌کند از زمان ورود بیمار ومشاهده او تا پایان معاینه بالینی‌می‌توان حدس هایی زد و برای اطمینان‌می‌توان از آزمایش‌های مختلف کمک‌گرفت.
۳) تهیه نمونه آزمایشگاهی درصورت لزوم مانند تهیه نمونه خلط،مدفوع، لام خون، آزمایش کامل ادرار وخون
۴) تشخیص بیماری بر اساس‌شرح حال و معاینات و با توجه به‌بیماری‌های شایع در منطقه
۵) آموزش موارد بهداشتی موردنیاز به بیمار و اطرافیانش
۶) ارجاع به پزشک در صورت‌لزوم
۷) پیگیری صحیح و به موقع‌بیمار
منبع : پزشکان بدون مرز
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست