اینترنت؛این شمشیر دولبه

وقتی نقشه‌های Google Earth برای حمله به نیروهای نظامی در عراق مورد استفاده قرار گرفت، شکست این پروژه که فناوری تنها در راه مثبت می‌تواند به کار گرفته شود، به طور برجسته خود را نشان داد.
در حمله ماه ژانویه نیروهای انگلیسی به مبارزان عراقی در بصره نقشه‌هایی هوایی کشف شد که از Google Earth دریافت شده بود و محل استقرار نیروهای انگلیسی را در منطقه مشخص می‌ساخت.
با وجود اینکه نقشه‌های کشف شده قدیمی بودند اما موقعیت ساختمان‌ها، چادر‌ها و سایر نقاط آسیب‌پذیر نیروهای انگلیسی را مشخص می‌کردند.
گوگل، یک هفته یا کمی بیش‌تر پس از کشف نقشه‌ها به دنبال مذاکره با دولت انگلیس، عکس‌هایی را که در سال ۲۰۰۲ گرفته شده بود با عکس‌های هوایی که در میان وسایل مبارزان کشف شده بود عوض کرد.
کشف نقشه‌ها این واقعیت را که مبارزان از فناوری‌های ساخته دیگران علیه خود آنها استفاده می‌کنند به خوبی آشکار ساخت. این امر همچنین بار دیگر به طور اساسی ضعف و ناتوانی ایالات متحده را در تلاش برای بازسازی عراق نشان داد.
یکی از شعارهای دولت بوش فراهم کردن فناوری رایانشی واینترنت برای عموم عراقی‌ها بود. با گذشت ۴ سال از آغاز جنگ، این شعار به طور عمده تحقق نیافته است. البته پاسخگویی به نیازهای اساسی مردم عراق برای امنیت و آزادی هنوز در سرلوحه شعار‌ها قرار دارد. با وجود این، نقش فناوری در بازسازی اقتصاد، آموزش و پرورش و جامعه مدنی عراقی نباید نادیده گرفته شود.
● اختلال ارتباطی
آلن لارسن (Alan Larson)، وزیر دفاع دولت بوش کمی پس از آغاز جنگ عراق در ماه مه ۲۰۰۳ بر اهمیت گسترش دامنه فناوری‌ها در عراق تاکید کرد.
دولت این کشور همچنین اذعان داشت که برنامه‌های مختلفی در این زمینه برای عراق پس از جنگ در نظر گرفته است. لارنس در‌این‌باره گفته بود: امروز با چالشی در مورد برقراری نظم و ثبات قبلی در تجهیزات اصلی ارتباطی در عراق روبه‌رو هستیم، ما به این واقعیت آگاهیم که وضعیت ابزار ارتباطی می‌تواند و باید به سرعت بهبود یابد و این امر در تسریع رشد اقتصادی نقش به سزایی خواهد داشت.
در اکتبر همان سال، پل‌برمر (Paul Bremer)، نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در گفت‌و‌گویی درباره نحوه تلاش‌‌ها برای بازسازی عراق بر اهمیت دسترسی به امنیت برای شهروندان عراقی تاکید کرد.
وی گفت: پیش از آغاز جنگ تنها ۴ هزار و ۵۰۰ نفر به اینترنت دسترسی داشته‌اند و استفاده ابزار ارتباط مهمی چون پیام فوری برای شهروندان عراقی ممنوع بوده است.
اما امروز این وضعیت تا حدودی بهبود یافته و ۴ هزار و ۹۰۰ نفر به اینترنت دسترسی دارند، ضمن آنکه دولت‌آمریکا انتظار دارد که تا آغاز سال ۲۰۰۴ تعداد این افراد به ۵۰هزار نفر برسد.
با تمامی این تفاسیر در سپتامبر ۲۰۰۶، سازمان Internet World Stats گزارش داد که تنها یک‌دهم درصد جمعیت عراق یعنی در حدود ۳۶ هزار نفر کاربر اینترنت هستند.
البته این امکان هم وجود دارد که در عراق چند نفر با یک خط ارتباطی واحد به اینترنت متصل شده باشند.
اما حتی در این صورت هم، به خاطر ادعاهایی از آن دست که دولتمردان آمریکا داشته‌اند، آمارها تعداد کاربران را ۱۴ هزار نفر کمتر از رقمی ذکر کرده‌اند که طی ۳ سال باید به آن دست یافت.
اما نکته‌ای که این آمارها هیچ‌گاه نمی‌توانند بیان کنند آن است که چه میزان از این کاربران مبارز هستند یا تروریست.
یافته‌های گوگل و گزارش‌های مربوط به استفاده از اینترنت نشان می‌دهد که گسترش فناوری‌ها در عراق به قدرتمندی مبارزان منجر شده و آنها بیش از افراد عادی از آن منتفع شده‌اند.
تلاش‌ها در جهت ارایه ابزاری چون اینترنت در دسترس عموم و خارج کردن این فناوری‌ها از دست مبارزان و اخلالگران اغلب بی‌ثمر می‌ماند.
بخش گسترده‌ای از تلاش‌ها نیز باید وقف این امر شود که از توان بالقوه اخلالگران برای استفاده منفی از این فناوری‌ها کاسته شود.
این تلاش‌ها باید به سمت وسویی هدایت شود که اکثر عراقی‌ها را به ابزار فناورانه مجهز کنند.
● Wi-Fi برای همه
با بالاگرفتن درگیری و خشونت در شهرهای عراق، غیبت محصلان از مدارس به بیش‌ترین میزان خود از زمان حمله نیروهای ائتلافی در سال ۲۰۰۳ به بعد رسیده است.‌آموزش، مهم‌‌ترین عامل در توسعه اقتصادی است و باید چاره‌ای اندیشیده شود تا پیش از آنکه عراقی‌ها از حقوق شهروندی و اجتماعی محروم شوند، این وضعیت ساماندهی شود.
اگر دسترسی به اینترنت به طور گسترده‌تری در عراق امکان‌پذیر بود، برنامه آموزش از راه دور و آنلاین، به شکلی بهتر سازماندهی و اجرا می‌شد.
این امر امکان پیشرفت را برای کودکان و بزرگسالان حتی در شرایطی که نیز در خانه محبوس شده‌اند، فراهم می‌کنند.
عراقی‌ها در شرایط کنونی که به علت محدودیت رفت و آمد،بخش بزرگی از شبانه‌روز را در خانه می‌گذرانند بیش از پیش به اینترنت نیازمندند.
شاخص‌ها نشان می‌دهند که اینترنت برای همان بخش اندکی از عراقی‌ها که به اینترنت دسترسی دارند به راهی برای ارتباط با جهان تبدیل شده است.
همچنین ارتباط برقرار کردن با نزدیکان و اقوام و دوستان که به دلایل امنیتی ملاقات با آنها بسیار دشوار است از طریق اینترنت برای چنین افرادی میسر شده است.
در سراسر جهان، شبکه Wi-Fi ارتباطی سریع و فراگیر را برای دسترسی به اینترنت فراهم کرده است و شاید این امکان در موقعیت فعلی عراق نیز راهکار مناسبی باشد.
این روش، زیرساخت‌های سنتی را از اعتبار می‌اندازد، ضمن آنکه با هزینه‌ای کمتر برای ایجاد پایگاه‌ها و افزایش کارآیی و بهره‌وری در مقایسه با روش‌های سنتی حرف بیش‌تری برای گفتن دارد.
علاوه بر اینها، اینترنت و ابزار مجازی، عراقی‌ها را در دل تهدیدهای امنیتی و چالش‌هایی که با آن روبه‌رو هستند، به سایر بخش‌های دنیا متصل می‌کند بدون اینکه از میان آتش و خون و یا درهای خانه‌شان پای به بیرون گذاشته باشند.
از طرف دیگر، برنامه پیاده‌سازی شبکه Wi-Fi می‌تواند عراق را به عنوان کشور پیشتاز در زمینه استفاده از این فناوری در جهان مطرح کند.
● خوب، بد، زشت (چتر حمایتی)
فناوری‌های نوین در موارد مختلف هم برای اهداف مثبت به کار گرفته شده‌اند و هم اهداف منفی. مناقشات بر سر این موضوع در عصر کنونی، همواره به بحث‌هایی میان سیاستمداران و دانشگاهیان دامن زده است.
اما در این مورد خاص کاملا بدیهی است که نیروهای انگلیسی از اینکه عکس سربازانشان در حال چرت‌زدن به صورت‌ آنلاین پخش شود، چندان خوشحال نخواهند شد.
در ماه مارس ۲۰۰۶، جرج‌بوش، رییس جمهور آمریکا خاطرنشان کرد که دولت وی به دنبال طراحی فناوری‌هایی برای مقابله با تهدیدات دستگاه‌های انفجاری است.
وی متعهد شد که «بهترین فناوری‌ها را در دستان زنان و مردانی قرار دهد که در خطوط مقدم مبارزه می‌کنند.»
وی همچنین تاکید کرد: ما باید به سربازان خود بهترین فناوری‌ها را برای حداقل نیازها ارایه کنیم و این را به آنان بدهکاریم.
همچنین کاملا بدیهی است که ما باید مردان و زنانی را که در خطوط مقدم می‌جنگند، از تجهیزات و فناوری‌هایی که دشمنان برای آسیب رساندن به آنها به کار می‌‌گیرند، آگاه کنیم.
گاهی اوقات برخی ابزار بسیار ساده، مرگ‌آور‌ترین حادثه‌ها را می‌آفرینند.
کاربرد و نوع نگرش دولت‌ها در مورد فناوری‌ها بسیار اهمیت دارد زیرا از این طریق می‌توان کاربرد فناوری‌ها را توسط دشمنان در هنگام درگیری پیش‌بینی کرده و از وقوع حوادث جلوگیری به عمل آورد.

منبع: بیزینس ویک
ترجمه: شیما حکیمی

منبع : روزنامه فناوران