معمای اختلاف خواهران

چه اتفاقی برای زهره افتاد كه چنین شرایط خصمانه ای در برابر هر نوع شكلی از حیات در پیش گرفته است؟ برای پاسخ به این پرسش در حال حاضر ناسا بر روی فضاپیمایی به نام «وسپر» كار می كند . این فضاپیما كه در مارس ۲۰۱۵ در مدار زهره قرار می گیرد، مجهز به ابزاری است كه جو این سیاره را در طی دو سال مورد بررسی قرار می دهد.سیاره زهره تقریبا هم اندازه زمین است و به همین دلیل به خواهر دوقلوی زمین معروف است.
نسبت به زمین، زهره حدودا ۳۰ درصد به خورشید نزدیك تر است و در آغاز عصر فضا دانشمندان معتقد بودند كه جو ابری این سیاره احتمالا جنگلی با شرایط فراوان زیست محیطی را از دید ما پنهان كرده است. هرچند هنگامی كه در سال ۱۹۶۰ ماهواره های آمریكایی و روسی زهره را دیدند، روشن شد كه این سیاره توانایی حمایت و حفظ شرایط زیستی را ندارد.فضاپیما، شرایط زهره را مانند بیابان داغی توصیف كرد كه سطح بدون آب آن تحت فشار جوی تقریبا ۱۰۰ برابر فشار وارد بر زمین قرار گرفته است.
ابرهای موجود در آن دارای قطرات اسید سولفوریك هستند و درجه حرارت آن ۸۰۰ درجه فارنهایت است كه برای ذوب قلع هم كافی است. تحت چنین شرایطی هر شكلی از حیات می سوزد و از بین می رود.با این حال، ممكن است زمین و زهره در زمان كوتاهی بعد از تشكیل دارای شرایط یكسانی بوده باشند.چین گوردون مدیر تحقیق این ماموریت پیشنهادی در مركز فضایی «گودارد» ناسا می گوید: حل این معما به كمك ماموریت وسپر می تواند پاسخی برای این باشد كه چرا این دو سیاره، زهره و زمین، با این كه تحت شرایط تقریبا یكسانی بوجود آمده اند، در حال حاضر دارای تفاوت های زیادی هستند.
وسپر ترجمه لاتین «ستاره شامگاهی» یا همان زهره است. این ماموریت ناسا برای شناخت مواد تشكیل دهنده جو این سیاره و چگونگی تغییراین جو است. درك این مطلب راهی برای كمك به دانشمندان در دانستن این موضوع است كه چگونه جایی كه می توانست بهشت باشد تبدیل به جهنمی سوزان شد.طرح پیشنهادی وسپر در میان طرح های بی شماری در پاسخ به طرح اكتشافی ناسا در اپریل ۲۰۰۶ بود. ناسا از میان این طرح ها، سه طرح از جمله وسپر را انتخاب كرد. به عنوان یك ماموریت جدید، گروه وسپر، ۲/۱ میلیون دلار برای پیشبرد این طرح دریافت خواهند كرد.
در صورت ادامه این طرح، وسپر بایستی ماموریتش را كه شامل بایگانی و تحلیل داده ها است، با مبلغ كمتر از ۴۲۵ میلیون دلار كامل كند. پروژه وسپر در صورت تصویب، زهره را برای دو روز مورد بررسی قرار می دهد. هر روز زهره معادل ۲۴۳ روز زمین است. زهره به قدری آهسته می چرخد كه روز آن از سالش طولانی تر است (هر یك سال زهره برابر ۷/۲۲۴ روز زمین است).ماموریت وسپر به بررسی چگونگی تكامل جوی زهره از آغاز پیدایش (مشابه با زمین) تاكنون (متناقض با زمین) اختصاص دارد. پاسخ به این پرسش به آگاهی از تغییرات آب و هوای زمین نیز كمك می كند.اگرچه زهره به آهستگی می چرخد، ابرهایی كه آن را می پوشانند با سرعت ۲۰۰ مایل در ساعت حركت می كنند.
به این مساله «چرخش بیش از حد» می گوییم كه دانشمندان علاقه مند به شناسایی عامل ایجاد آن هستند.این ابرهای در حال چرخش گردبادهایی را ایجاد می كنند كه مانند توفان های توأمی هستند كه پهلو به پهلو در هر قطب وجود دارند.
دانشمندان علاقه مند به دانستن مسائلی از این قبیل هستند كه چرا و تحت چه شرایطی این توفان ها ایجاد می شوند و آیا واكنش های شیمیایی مشابه با واكنش های شیمیایی كه در زمین اتفاق می افتد و سبب تشكیل سوراخ لایه ازون می شود، در زهره هم اتفاق می افتد یا خیر.ماموریت دیگر وسپر بررسی تغییرات طولانی در تركیبات دی اكسید سولفورموجود در جو زهره و در نتیجه وجود آتشفشان های فعال در زهره است.
به نوشته نجوم، بخش عمده ای از جو زهره از دی اكسید كربن تشكیل شده است كه انتظار می رود نور خورشید آن را به منواكسید كربن و اكسیژن تجزیه كند. این مساله تا به حال در مقیاس وسیع اتفاق نیفتاده است، در غیر این صورت دانشمندان موفق به رویت آن می شدند. ولی از آنجایی كه عامل شیمیایی ناشناخته ای شرایط جوی آن را ثابت نگه می دارد، تاحدودی صحت این مسأله تایید می شود.ماموریت وسپر، تكمیل ماموریت های گذشته و ماموریت های در حال حاضر است؛ مانند فضاپیمای «سریع السیرزهره» آژانس فضایی اروپایی كه ۱۱ آوریل ۲۰۰۶ به زهره رسید و به مدت دو روز زهره كه معادل ۴۸۶ روز زمین است، آن را بررسی كرد.وسپر در مارس ۲۰۱۵ وارد مدار زهره می شود. با بررسی جو این سیاره در زمان های متفاوت، دانشمندان می توانند ركورد كامل تری از چگونگی تغییرات جوی آن داشته باشند.
اگر پروژه وسپر تصویب شود، مركز گودارد آن را به مرحله اجرا می گذارد. ناسا بعد از مرور جزئیات این پروژه احتمالا تحقیقات بیشتری انجام خواهد داد. تصمیمات در مورد این كه كدام یك از مراحل ماموریت پیشرفت بیشتری داشته اند، در سال آینده اتخاذ می شوند.

منبع : روزنامه ابرار اقتصادی