یکشنبه, ۱۹ اسفند, ۱۴۰۳ / 9 March, 2025
مجله ویستا
آشوریان ایران
البته تاریخ دقیق این حركت و نیز مدت زمان آن مشخص نیست، امّا آثار و شواهدی در دست است كه نشان می‌دهند این توده‌های متراكم در اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد به بین‌النهرین رسیدند و دنباله آنان همچنان به صورت سیلی از جنوب به طرف شمال در حركت بودند.
آشوری‌ها بسرعت شروع به ساخت شهرهای جدید كردند و بتدریج بر پیشرفت آنان در تمام زمینه‌های فرهنگی و نظامی افزوده شد. شهر آشور اولین پایگاه آشوری‌ها محسوب می‌شود و توسعه قدرت آنان از همین شهر آغاز شد، به طوری‌كه امپراطوری «میانه آشور» را تأسیس كردند و گستره قدرت آشوری‌ها در زمان فرمانروایی نیكولته نیتورتا (۱۲۰۷ ـ ۱۲۴۴ق. م) به منتهای اوج خود رسید و آشوری‌ها حاكم مطلق سراسر بین‌النهرین شدند.
پس از امپراطوری «میانه آشور» قدرت آشوری‌ها رو به اضمحلال گذاشت، به طوری‌كه تا دو یا سه قرن بعد از امپراطوری «میانه آشور» توسط اقوام بی‌تمدن مورد دست درازی و غارت قرار گرفتند، تا اینكه به مرور به خودباوری رسیدند و جان دوباره گرفتند و درست در همین زمان بود كه عظمت و شكوه گذشته شكوفا شد و تمدن بین‌النهرین شكل گرفت.
ویل دورانت در تاریخ تمدن خود می‌گوید: حكومت آشور بنی‌پال كه بر منطقه وسیع آشور، بابل، ارمنیه، سرزمین ماد، فلسطین، سوریه، فنیقیه، سومر، عیلام و مصر سایه انداخته بود، بدون تردید یكی از بزرگ‌ترین سازمان‌های اداری بود كه جهان مدیترانه یا خاور نزدیك تا آن زمان به خود دیده بود و تنها حمورابی و نخوطمس سوم بودند كه قبل از آن بدین‌گونه دستگاه اداری، آن هم نه شبیه به آن، نزدیك شده بودند و تنها پس از آن، دستگاه اداری پارس پیش از حمله اسكندر بود كه توانست با آن برابری كند.
سرانجام امپراطوری قدرتمند آشور در ۶۱۲ ق.م با هجوم متحد مادها و بابلیان سقوط كرد و قدرت از نینوا به بابل منتقل شد. اما یك قرن نیز طول نكشید كه بابل هم سقوط كرد و عصر حكومت یكی از بزرگ‌ترین امپراطوری‌های جهان به سر رسید.
● ورود آشوری‌ها به ایران:
بر اساس شواهد و مدارك موجود، آشوری‌ها، قرن‌ها در ایران سكونت داشته‌اند، لیكن نمی‌توان تاریخ دقیق ورود آنان را به ایران مشخص کرد. چندین نمونه از این‌گونه مهاجرت‌ها به شرح زیر است:
تیگلات پلاسر اول (۱۰۱۵-۱۰۷۷ قم) در زمان سلطنت‌اش بر امپراطوری آشور چندین بار به سرزمین ماد مخصوصاً سرزمین‌های اطراف دریاچه ارومیه لشكركشی کرد و تعدادی از آشوریان را در آنجا سكنی داد.
همچنین از كتیبه‌ای كه از زمان سطنت سارگن دوم به دست آمده است، این مطلب درك می‌شود كه بین سال‌های ۷۲۱-۷۰۵ قم. گروه‌هایی از آشوری‌ها در فلات ایران و سرزمین ماد اسكان داده شده‌اند. بر اساس همین كتیبه در این زمان در حدود دویست‌هزار آشوری در ناحیه آذربایجان فعلی ساكن شده‌اند.
در زمان سناخریب، سرحدون و آشور بنی‌پال اسكان آشوری‌ها در ایران ادامه داشت و در زمان سلطنت شاپور اول (خسرو انوشیروان) تعداد قابلتوجهی از آشوری‌های ساكن در شهرهای روها (ارفه)، انطاكیه و نصیبین به ایران انتقال و در شهرهای توس، نیشابور و هرات اسكان داده شدند. خسرو پرویز نیز تعداد قابلتوجهی از آشوری‌های سوریه و فلسطین را به ایران انتقال داد. پس از تصرف شهر (ارفه) به وسیله رومی‌ها و آزار مسیحیان آشوری ساكن این منطقه، تعداد قابلتوجهی از آنان به نصیبین و سایر شهرهای ایران پناهنده شدند و مدرسه ارفه نیز كه به وسیله رومی‌ها تعطیل شده بود، به قلمرو ایران منتقل شد.
در زمان خلافت عمر ـ یكی از خلفای راشدین ـ همه آشوری‌های شهر كوفه به جزایر و سواحل جنوبی خلیج فارس كوچانده شدند و بدین ترتیب تعداد قابلتوجهی از آشوری‌ها در صفحات جنوبی ایران سكونت گزیدند.
آخرین موج مهاجرت آشوری‌ها به ایران در قرن بیستم و در سال‌های اولیه جنگ جهانی اول صورت گرفت و آن زمانی بود كه عثمانیان پس از كشتار عظیم ارامنه و آشوری‌های تركیه، عشایر آشوری را با كسب اجازه از ولیعهد ایران به مناطق خوی، سلماس و ارومیه كوچانیدند.
بر اساس شواهد و مدارك به دست آمده از قبرها و كلیساهای تاریخی به طور كلی می‌توان گفت كه اسكان آشوری‌ها در ایران با تاریخ این سرزمین عجین بوده است. واقعیت این است كه آشوری‌ها پس از سقوط امپراطوری در بین‌النهرین، جزئی از ملت ایران شده و با مردم این سرزمین سرنوشت مشترك پیدا كرده‌اند.
● پذیرش مسیحیت و تأسیس كلیسای شرق آشوری
آشوری‌ها از بدو پیدایش مسیحیت بدین آیین گرویده‌اند. اكثریت آنان در قرن اول تا سوم میلادی به این دین روی آوردند. روایات متعددی نیز در مورد نحوه و زمان مسیحی شدن آشوری‌ها به طور دسته‌جمعی وجود دارد كه مربوط به شهر ارفه یا ادسا كه یكی از مراكز مهم سیاسی، مذهبی و علمی آشوری‌ها بود، است. بنا به روایات آشوری، در زمان حیات مسیح، آبكار پنجم پادشاه دولت ارفه بود و از بیماری لاعلاج رنج می‌برد، در همین زمان اخبار مربوط به معجزات شفابخش حضرت مسیح به گوش پادشاه رسید و به همین لحاظ پیك به جانب آن حضرت فرستاد و ایشان را دعوت كرد كه به شهر او بیاید و ضمن آنكه به دور از آزار یهودیان به تبلیغ دین خود می‌پردازد، او را نیز شفا دهد.
حضرت مسیح در پاسخ به پادشاه نوشت: من رسالتی از جانب خدا دارم كه موعد اتمام آن فرارسیده است و با آنكه از تو سپاس دارم، اما نمی‌توانم نزد تو بیایم، لیكن به جای خود یكی از پیروانم را به سوی تو خواهم فرستاد تا هم تو را شفا دهد و هم مردم شهر تو را به دین راستین هدایت كند. و بدین ترتیب در حدود سال‌های اول میلادی یكی از رسولان به نام «ادی» یا تدئوس به ادسا اعزام شد و آبكار را شفا داد و بدین ترتیب اكثریت مردم شهر ارفه به دین مسیح گرویدند. و نخستین كلیسای شرق آشوری در شهر ارفه (رها یا ادسا) به وسیله این شخص تأسیس شد و آن را كلیسای شرق یا كلیسای پارسیان نام گذاشتند و قرن‌ها به وسیله این كلیسا به تبلیغ دین مسیحیت و گسترش علوم و فنون همت گماشتند.
ارفه از زمان تأسیس كلیسای مسیحیت فعالانه در امر گسترش مسیحیت شركت کرد و اولین مدرسه تربیت مسیحیان و تحقیق در فلسفه مسیحیت و سایر علوم و فنون به نام مدرسه پارسیان در همین شهر شروع به كار كرد. مدرسه پارسیان همه ساله تعداد قابلتوجهی دانشمند تربیت می‌کرد و به اقصی نقاط ایران و سایر نقاط عالم جهت بشارت و موعظه مسیحیت، تأسیس مدارس، كلیساها، بیمارستان‌ها و سایر مراكز علمی و مذهبی اعزام می‌کرد.
مدرسه ارفه به منزله پلی بود بین اعتقادات مسیحیان شرق و غرب و به وسیله این مركز علمی بود كه بین فلسفه یونان، روم و شرق رابطه ایجاد شد.● فرق مذهبی آشوری‌ها
الف) كلیسای شرق آشوری
این كلیسا به نام‌های دیگر مانند كلیسای یعقوبی و كلیسای نسطوری نیز شناخته می‌شود. این كلیسا مدعی است كه بر اساس تعالیم مستقیم و سنت دست نخورده صدر مسیحیت تشكیل شده و در طول تاریخ بدون تغییر و تحول اساسی همچنان استقلال خود را در برابر كلیساهای خارج و مكاتب مختلف مسیحیت محفوظ داشته است. عمده پیروان این كلیسا آشوری هستند و در سراسر جهان پراكنده‌اند. بیشترین پیروان این كلیسا در عراق و سپس در امریكا، ایران، سوریه، لبنان، تركیه، هند و ممالك اروپایی زندگی می‌كنند. این كلیسای سنتی از لحاظ اعتقادات و مراسم مذهبی، قرابت نزدیكی با كلیساهای ارتدوكس دارد.
كلیسای شرق آشوری ایران كه تابع مركز جهانی این كلیساست، در حال حاضر زیر نظر مستقیم پاتریاریك، (عالی‌ترین مقام مذهبی) اداره می‌شود. رهبر جهانی كلیسای شرق آشوری عالی‌جناب ماردنخای چهارم است و مركز اصلی این كلیسا در تهران است. عبادت در این كلیسا به زبان آرامی است و سلسله مراتب كلیسایی مخصوص به خود را دارد و تابع واتیكان نیست و پاتریارك در رأس این كلیسا قرار دارد.
اصول اعتقادی این كلیسا به اختصار از این قرار است: ایمان به خدا، عیسی پسر خداست، ایمان به روح‌القدس، گناهكار بودن انسان، كفاره شدن عیسی بر روی صلیب برای آمرزش انسان، مرگ و دفن عیسی، رستاخیز و صعود عیسی، بازگشت ثانوی عیسی، قیامت و داوری و اعتقاد به كتاب مقدس به عنوان كلام خدا.
ب) كلیسای كاتولیك (كلدانی آشوری)
این كلیسا پس از تشكیل كلیسای شرق آشوری تأسیس شد و اگرچه خود را در شمار كلیساهای سنتی و قدیمی قرار می‌دهد، اما از لحاظ برخی اعتقادات خاص مربوط به شخصیت حضرت مریم و تعبیرات مربوط به اقنوم و شخصیت حضرت مسیح با كلیسای شرق و مكتب ارتدكس اختلاف اساسی دارد. این كلیسا زیر نظر كلیسای واتیكان اداره می‌شود، ولی از لحاظ زبان كلیسا با كلیسای كاتولیك جهان متفاوت است، بدین معنی كه مراسم مذهبی كلیسای آشوری به زبان آشوری است و از این بابت شباهت كلی با كلیسای شرق آشوری دارد.
كلیسای كاتولیك آشوری و كلدانی در میان آشوریان ایران حدود ۱۳ هزار نفر پیرو دارد. رهبر كلیسای كاتولیك در ایران در حال حاضر جناب اسقف رمزی است. مركز اصلی كلیسای كاتولیك آشوری در تهران قرار دارد.
اصول اعتقادی این كلیسا به اختصار از این قرار است: علاوه بر قبول داشتن كتاب مقدس به احادیث و روایات مقدسین نیز احترام می‌گذارند. اعتقاد به مراسم و آیین‌های مقدس مانند تعمید و عشای مقدس، نزدیك‌ترین فرد به خدا پس از عیسی حضرت مریم است. ایمان به این مطلب كه عیسی پسر خداست و از مریم باكره متولد شده است و به خاطر گناه بشر مصلوب شده و مدفون شده و روز سوم زنده خواهد شد و بعد از چهل روز به آسمان صعود خواهد كرد. اعتقاد به روح‌القدوس نیز از دیگر اعتقادات آنان است.
ج) كلیسای انجیلی آشوری
این كلیسا از فرق پروتستان است و در نیمه اول قرن ۱۹میلادی توسط مبلغان مذهبی امریكایی در ایران تأسیس شد. این كلیسا تا چندی پیش تحت نظر اتحادیه كلیساهای پروتستان ایران اداره می‌شد، ولی در حال حاضر به صورت مستقل اداره می‌شود و مركز آن نیز در تهران قرار دارد. كلیسای انجیلی تابع تشریفات خاص مذهبی كلیساهای شرق آشور و كاتولیك نیست. زبان كلیسا همان زبان محاوره آشوری است. كلیسای انجیلی آشوریان در ایران دارای یك انجمن، گروه جوانان، بانوان و گروه‌های كُر مذهبی است. این كلیسا در عرض سال برای كودكان كلاس‌های دینی و زبان قومی برپا می‌كند.
د) كلیسای جماعت خدا یا برادران آشوری (پنطیكاستی)
این كلیسا از شعبه‌های كلیسای پروتستان است كه ابتدا در امریكا پدید آمد و سپس توسط كشیش اندریوس اورشان كه از آشوریان ایرانی مقیم امریكا بود، در سال ۱۹۱۰میلادی در ایران تأسیس شد.
تعداد اعضای این كلیسا در مقایسه با سه كلیسای فوق‌الذكر از همه كمتر است. وجه تمایز عمده این كلیسا با سایر كلیساهای فوق‌الذكر در این است كه علامت و نشانه تعمید بر روح‌القدس را تكلم به زبان‌های آسمانی می‌داند (مطابق كتاب اعمال رسولان، باب دوم انجیل مقدس) در رأس كلیسا شبان قرار دارد كه سمت كشیش دارد و مسئول اداره امور كلیساست.
● وضعیت آشوریان در حال حاضر
طلوع انقلاب اسلامی ایران برای آشوری‌ها نویدهای تازه‌ای داشت. آنان مانند سایر گروه‌های نژادی و گروه‌های مذهبی رسمی از نعمت آزادی و حریت استفاده كرده، زبان و آداب و رسوم و مذهب و سنن قومی خود را كه ضامن بقای قومیت آنان است، حفظ و حراست کردند و در میان افراد جامعه خود آزادانه اشاعه دادند. اصل سیزدهم قانون اساسی این آزادی را بوضوح و صراحت تمام برای اقلیت‌های مذهبی ایران تضمین می‌كند. از این رو آشوریان نیز از امتیازات آن كمال استفاده را كردند.
تدریس زبان آشوری، یعنی آنچه در سراسر خاورمیانه منع شده و كشورهای همسایه آن را ممنوع می‌دانند، در مدارس اختصاصی آشوریان ایران مانعی ندارد. برپایی مراسم و آیین‌های دینی و مذهبی در كلیساهای چهارگانه آشوری از مفاخر جامعه آشوری است. آیین‌هایی مانند انجام مراسم قربانی مقدس یا عشای ربانی برای كودكان و آموزش تعلیمات دینی در مدارس و كلیساهای آشوری با نظم و شكوه خاص برگزار می‌شود.
آشوریان دارای بیش از ۹۰ كلیسای تاریخی باقی مانده از نخستین سال‌های پذیرش مسیحیت هستند كه هنوز در روستاهایی كه برخی از آنها فاقد حتی یك خانواده آشوری هستند، حفظ و نگهداری می‌شوند و همه ساله نیز در آن مكان‌ها مراسم خاص و باستانی برپا می‌شود. آنچه بیش از همه برای آشوریان ایران مایه مباهات است، این است كه با وجود جمعیت اندك آنان در ایران كه شاید به جمعیت یك شهر نیز نمی‌رسد، در مجلس شورای اسلامی داری یك نماینده هستند.
در حال حاضر نماینده آشوریان كلدانی در مجلس شورای اسلامی آقای یوناتن بت‌كلیا هستند. این نماینده صاحب اختیاراتی همانند ۲۹۰ نماینده دیگر مجلس است و این مسئله در خاورمیانه و كشورهای غربی كه به وجود آزادی در كشورشان می‌بالند، کم‌نظیر است.
لازم به ذكر است كه آشوری‌ها نیز مانند سایر هموطنان خود در جهت همراهی و حمایت از مملكت اسلامی همواره كوشیده‌اند، تا آنجا كه در راه حفظ كیان كشور شهدایی را نیز تقدیم این مرز و بوم کرده‌اند.
زهرا رشیدبیگی
منبع : موسسه گفتگوی ادیان
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست