سدر

گیاهی است درختی به ارتفاع ۸- ۵ متر و همیشه سبز با تاج پوشش نیم كروی یا تخم مرغی، شاخه ها بلند كه با زاویه ای باز نسبت به تنه قرار دارند. شاخه ها به رنگ قهوه ای- سفیدفام. در زمان جوانی بدون كرك یا كركدار برگ ها تخم مرغی پهن تا تخم مرغی بیضوی گاهی تقریباً مدور، نوك برگ كند یا اندكی نوكدار، در قاعده گرد یا نیم قد برگ بدون كرك یا كم و بیش كركدار. گل آذین كركدار، میوه سته و زردفام است.برگ ها بخش دارویی این گیاه را تشكیل می دهند. همیشه سبز یا خزان كننده، متناوب، ساده، بدون بریدگی غالباً گوشواره دار، گوشواره تقریباً چوبی و خارمانند است. مناسب ترین زمان جمع آوری برگ های این گیاه اواخر تابستان است. برگ سدر دارای تانن و استرول های گیاهی و همچنین ساپونین است كه عامل كف كنندگی آن به شمار می رود. از برگ سدر به عنوان شست وشوی موی سر و بدن استفاده می شود، همچنین به عنوان ضدعفونی كننده و ضدقارچ مصرف موضعی دارد. مقدار لازم از پودر برگ به صورت خیسانده در آب برای شست وشوی موضعی استفاده می شود. در طب گذشته از سدر جهت بهبود زخم ها و شست وشو موی سر و بدن استفاده می شده است. برگ سدر علاوه بر داشتن خاصیت شست وشودهنده موی سر و بدن دارای خاصیت پایین آورنده قندخون نیز هست.
انتشار عمومی این گونه در عربستان، حبشه، آفریقای شمالی و ایران است و در ایران در اطراف كازرون، جزیره خارك، لار، بندرعباس، چابهار، بم و... به طور خودرو یافت می شود. از فرآورده های موجود در بازار می توان به افشره سدر، پودر سدر خالص، شامپو و صابون سدر اشاره كرد.

سحر شهنازی

منبع : روزنامه شرق