میرزا محمدحسین ذکاءالملک فروغی

جنسیت: مرد
نام پدر: محمد مهدی ارباب اصفهانی
تولد و وفات: (۱۲۵۵ -۱۳۲۵) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: ادیب ، نویسنده ، مترجم ، روزنامه‌نگار و شاعر
ابتدا فدائی ، سپس ادیب و سرانجام فروغی تخلص نمود. در جوانی تجارت می‌کرد و چون سرمایۀ خویش را در راه تجارت هنده به خلیج فارس از دست داد. مدتی در بندر لنگه ، جهرم ، فساء و یزد گذرانید و سپس به کرمان رفت و به خدمت حاکم کرمان ، محمد اسماعیل‌خان نوری ، وکیل‌الملک ، درآمد. مدتی نیز در کرمانشاه اقامت گزید و وارد جمع درویشان شد. در آنجا نیز به مدیحه‌سرائی شاهزاده عمادالدوله پرداخت و ادیب تخلص می‌کرد. سرانجام به تهران آمد و در دستگاه وزارت انطباعات و دارالترجمۀ میرزا محمد حسن‌خان اعتماد‌السلطنه به منشی‌گری پرداخت. در ۱۲۹۱ ق از طرف ناصرالدین‌شاه ملقب و متخلص به فروغی شد. مدتی نیز مدیریت دارالترجمه و دارالصباعه دولتی و مترجمی زبان عربی و فرانسه را عهده‌دار بود و روزنامه‌های دولتی "ایران" ، "اطلاع" ، "رسمی" ، "شرف" معمولاً با انشاءِ وی نوشته می‌شد. در ۱۳۱۱ ق ملقب به ذکاءالملک شد. وی روزنامۀ "تربیت" را در ۱۳۱۴ ق منتشر کرد. با تأسیس مدرسۀ عالی علوم سیاسی در ۱۳۱۷ ق به استادی مدرسه و در ۱۳۲۳ ق به ریاست آن منصوب گشت. فروغی در ابن بابویه شهر ری مدفون شد. آثار وی عبارتند از: "تاریخ سلاطین ساسانی" یا "تاریخ ساسانیان" ، ترجمه ، با همکاری فرزند خود محمدعلی فروغی؛ تصحیح "بوسۀ عذرا"؛ "تاریخ ادبیات ایران"؛ "چرا و به این جهت" ، ترجمه؛ "سفر هشتاد روزۀ دور دنیا" ، ترجمه؛ "عشق و عفت" ، به نظم ، ترجمه؛ تصحیح "عجز بشر"؛ "علم بدیع"؛ "غرائب زمین و عجایب آسمان" ، ترجمه؛ "کلبه هندی" ، ترجمه؛ ضمناً از وی "دیوان" شعری به‌جای مانده است.

منبع : مطالب ارسالی