ایران و توافقنامه امنیتی ایالات متحده با عراق

ایالات متحده قصد دارد تا پیش از پایان پذیرفتن دوران ریاست جمهوری جورج بوش زمینه باقی ماندن بلند مدت خود در عراق را فراهم آورد. در اینکه ایالات متحده برای سالیان درازی در عراق باقی خواهد ماند تردیدی وجود ندارد و بحث بر سر چگونگی فراهم آوردن زمینه های این کار است بطوریکه حساسیت ها در داخل و در سطح منطقه را کاهش دهد.
قدرت های بزرگ را باید از جمع گروهی که به توافقنامه و یا هر عنوان دیگری حساسیت دارند مستثنی کرد؛ زیرا هنگام صادر شدن قطعنامه ۱۵۰۳ و سپس حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ برای قدرت های بزرگ روشن بود که این لشگر کشی سالیان درازی ادامه خواهد یافت، حضور آمریکا در عراق مساله ای نیست که به این زودی ها پایان پذیرد.
ایالات متحده سعی دارد با اسامی مختلف و مبهم فضا را گل آلود کند. چنانچه گای ریز می نویسد: کاندولیزا رایس درباره "رابطه بین آمریکا و عراق برای طولانی مدت" سخن می گوید. رابرت گیتس وزیر دفاع بطور خلاصه می گوید: "توافقنامه ای دو طرفه که بوسیله آن ما حضوری برای بلند مدت خواهیم داشت".
چنانچه می بینیم هیچ یک از این اظهارنظرها معنای روشنی به خواننده نمی‏دهد و همگی عباراتی مبهم هستند. پس از اینکه ایالات متحده این طرح را مطرح کرد موضع گیریهای مختلفی از سوی گروههای عراقی علیه آن مطرح شد. این مخالفت ها حتی به داخل پارلمان عراق نیز کشیده شد و فضایی که بدنبال این مقاومت ها علیه توافقنامه امنیتی آمریکا حاکم شده است مساوی بودن امضای موافقتنامه با خیانت است.
تغییر دادن نام خواسته آمریکا از معاهده به موافقتنامه در راستای فرار از لزوم تایید پارلمان عراق است. ایالات متحده مشوق هایی نیز برای طرف عراقی در نظر گرفته است که مهم ترین آن پیوستن این کشور به سازمان تجارت جهانی است.
البته بهانه‏های آمریکا فقط می تواند باعث انحراف افکار عمومی شود و دلیل اصلی ماندن این کشور که همان تجزیه منطقه است را پنهان کند.
ایالات متحده وانمود می کند با امضای توافقنامه با تهدیدهایی که از خارج و داخل عراق را تهدید می‏کند مقابله خواهد شد. در حقیقت موافقتنامه را چتری حمایتی برای عراقی ها معرفی می کند نه امتیازی یکسویه برای آمریکایی‏ها. این توافقنامه بر همسایگان عراق تاثیر زیادی خواهد داشت. ایران امضای آن را تهدیدی مستقیم علیه خود می‏داند، زیرا زمینه ماندن مشروع آمریکایی ها را برای بلند مدت فراهم خواهد کرد، دیگر نمی توان آمریکا را یک دولت اشغال گر نامید و در داخل عراق نیز جریان ضد آمریکایی را تضعیف خواهد ساخت زیرا کشور را به دو پاره مخالفین و موافقین تقسیم می کند و جریان مقاومت علیه حضور نیروهایی آمریکایی نمی‏تواند به خوبی عمل کند.
از آنجا که ایالات متحده قصد دارد نفوذ ایران را در منطقه کاهش داده و سپس با شکستن آن بعنوان بزرگترین قدرت منطقه، حاکمیت آن را تضعیف کند، به همین دلیل واکنش ایران به این توافقنامه تند خواهد بود. در صورت مشروعیت یافتن حضور آمریکا در عراق هزینه های این کشور کاهش یافته و در نتیجه می تواند با آسودگی بیشتری فشارهای امنیتی بر ایران را افزایش دهد.
از سوی دیگر، هیچ یک از ویژگی هایی که برای توافقنامه امنیتی ذکر می شود تاکنون در جایی اتفاق نیافتاده است. حضور آمریکا در ژاپن و نه در آلمان را نیز نمی‏توان با آن مقایسه کرد. حضور آمریکا در عراق دخالت در مسائل امنیتی و سیاسی عراق را نیز شامل می‏شود که عملا باعث خدشه دار شدن استقلال این کشور است. جالب اینکه این توافقنامه نیازی به تصویب کنگره آمریکا نیز ندارد زیرا در تمام موافقتنامه هایی که ایالت متحده با کشورها و یا پیمان های دیگر امضا کرده است تایید کنگره وجود دارد. به نظر می رسد آمریکا به این توافقنامه به چشم یک توافق کوتاه مدت نگاه می کند که باید جای خود را توافقات دیگری بدهد.
آمریکا با توافق و یا بی توافق در عراق باقی خواهد ماند اما با امضای یک توافقنامه هزینه‏های آن بخصوص در داخل، کاهش یافته و برای رقابت‏های آتی ریاست جمهوری نیز به جمهوری خواهان کمک خواهد کرد. نمی توان انتظار داشت آمریکا منطقه ای را که در آن توازن قوا به سود ایران برهم خورده رها کند و برود.

عطا بهرامی

منبع : سایت الف