به صنعت با دید دیگری نگاه کنید

شرکت تولیدی و صنعتی مهرورز تقریباً ۴۰ سال است که در زمینه نساجی فعالیت دارد و در بدو کار به تولید کف‌پوش و موکت می‌پرداخت و در واقع یکی از پایه‌گذاران صنعت موکت در ایران محسوب می‌شود. پس از سال ۱۳۶۸، تولید منسوجات نبافته را آغاز کرده و به‌تدریج بخش اول از گردونه خارج شد. از سال ۱۳۸۳ بخش ریسندگی غیرفعال شد و تولید منسوجات نبافته جز تولیدات اساسی شرکت مدنظر قرار گرفته شد. مهندس دسترنج ـ مدیرعامل شرکت دارای تحصیلات نساجی از کشور آلمان می‌باشد و نزدیک به ۲۷ سال است که در صنایع نساجی کشور فعالیت دارد.
وی صنعت منسوجات نبافته در ایران را نوپا می‌داند که نیازمند حمایت واقعی دولت و فرهنگ‌سازی صحیح می‌باشد. مهندس دسترنج در میان گفته‌های خود به چین اشاره می‌کند و می‌پرسد: چین چگونه توانست در عرض ۱۵ سال به یک قطب تبدیل شود؟ دولت باید به صنعت با دید دیگری بنگرد و کارفرمایان را از قوانین دست و پاگیری که ایجاد نموده خلاص کند تا کارآفرینان، راه خود را انتخاب نمایند. متن گفت‌وگوی ما را با وی ملاحظه می‌کنید:
▪ منسوجات فنی Technical Textile چیست و به چه نوع منسوجاتی، منسوجات فنی گفته می‌شود؟
ـ منسوجات فنی کلیه منسوجاتی است که در صنایع مورد مصرف قرار می‌گیرند. البته بیشترین هدف از تولید این منسوجات، تأمین بخشی از منسوجات نبافته در صنایع دفاعی، هواپیما، فلزی و کانی، صنایع پوشاک و چرم، صنایع خودرو، مصارف بهداشتی و غیره است که با توجه به تنوع و درخواست مشتریان کاربردهای متعدد و متختلفی دارد. این منسوجات روز به روز تکامل می‌یابند و مانند اینترنت استفاده از آن فراگیر می‌شود. جالب این‌جاست که متأسفانه در ایران هنوز در مورد بهره‌برداری از منسوجات فنی مجهز نیستیم، فرهنگ‌سازی صورت نگرفته است و با یک دید دیگر به منسوجات فنی و منسوجات نبافته نگاه می‌شود. به هر حال استفاده از منسوجات فنی در ایران محقق خواهد شد و این زمان دور نیست.
تولید منسوجات نبافته متنوع است و به این شکل نیست که یک تولیدکننده منسوج نبافته رأساً اقدام به تولید منسوج با کاربرد خاص نماید. نکته دیگر این که ممکن است در برخی تولیدات به‌عنوان تولیدکننده، یک محصولی را انتخاب کنید و متوجه شوید می‌توان در موارد مختلف مورد استفاده قرار گیرد اما در ارتباط با تولید منسوجات نبافته حتی مشارکت فکری برای رسیدن به یک محصول میان تولیدکننده و مشتری نیاز است.
▪ منسوجات نبافته که جزئی از منسوجات فنی محسوب می‌شود، از چه زمانی به تولید صنعتی رسید؟
ـ تاریخچه تولیدات منسوجات نبافته به دهه ۵۰ ـ ۴۰ میلادی در آمریکا به‌صورت تولید نمد بازمی‌گردد. یعنی آن زمان فکر این مسئله نبودند که کاربری‌های منسوجات نبافته چیست و فقط به‌عنوان یک ایده و چکیده فکری یک خط تولید راه‌اندازی و ارائه شد. از آن زمان به بعد این صنعت مرتب تکامل یافت و به مرور توسعه یافت.
▪ قیمت ماشین‌آلات منسوجات نبافته نسبت به منسوج بافته چگونه است؟
ـ این مسئله برمی‌گردد به این‌که می‌خواهید چه محصولی با کدام تکنولوژی تولید کنید. نمی‌توان گفت ماشین‌آلات منسوجات نبافته از منسوجات بافته ارزان‌تر یا گران‌تر هستند چون ممکن است خط تولید ریسندگی و بافندگی را با قیمتی اندک از چین خریداری کنید از سوی دیگر ممکن است ماشین‌آلات نبافته را در یکی از تکنولوژی‌های تولیدی به یک دهم قیمت خریداری نمائید. بستگی دارد برای چه کاربردی می‌خواهید سرمایه‌گذاری کنید.
▪ در حال حاضر منسوجات نبافته چه بخشی از بازار نساجی دنیا را شامل می‌شود و آینده این صنعت را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
ـ در دنیا حجم معاملات مواد اولیه رقم بسیار بالائی را به خود اختصاص می‌دهد و هزاران تن مواد اولیه برای صنعت بی‌بافت به فروش می‌رسد، به‌تبع این مواد تبدیل به کالا می‌شود و آن کالاها به فروش می‌رود. در ایران هنوز این مسئله چندان شناخته‌ شده نیست. نیاز است که بخش‌های دولتی و وزارتخانه‌های مرتبط، کارشناسان، پیمانکاران و مهندسین مشاور را ترغیب ک نند که از خارج کشور محصول وارد نکنند و آن را از داخل تأمین نمایند این مورد باعث می‌شود انگیزه حرکت و تولید در تولیدکنندگان ایرانی بیشتر شود و برای تولید و سرمایه‌گذاری راغب‌تر شوند.
▪ کیفیت منسوجات نبافته ایران در مقایسه با سایر کشورها در چه سطحی است؟
ـ بعضی از تکنولوژی‌های تولید منسوجات نبافته در ایران تا اندازه‌ای شناخته شده است ولی در مورد بعضی دیگر هنوز سرمایه‌گذاری چندانی صورت نگرفته است. بستگی دارد در کدام روش این مسئله را مورد تحقیق و بررسی قرار می‌دهید و آمار و ارقام استخراج می‌نمائید اما روی هم رفته منسوجات نبافته در ایران صنعتی نوپاست.
اگر بخواهیم منسوجات نبافته تولید داخل قابل رقابت با محصولات خارجی باشد، نیازمند سرمایه‌گذاری کلان هستیم. در این زمینه ابتدا باید فرهنگ‌سازی شود. مسئله فرهنگ‌سازی به محصول نهائی برمی‌گردد. استفاده از دستمال کاغذی تا ۴۰ سال پیش در ایران اصلاً شناخته شده نبود اما امروز این مسئله جزء لاینفک زندگی افراد است به طوری‌که در هر اتاقی یک جعبه دستمال کاغذی وجود دارد. در اکثر تعمیرگاه‌ها و کارگاه‌های تولیدی در خارج از کشور، کارگران برای نظافت دست‌های خود از دستمال‌هائی با جنس منسوج نبافته استفاده می‌کنند در حالی‌که در ایران کارگران برای تمیز کردن دست‌های روغنی خود از ضایعات پارچه و لنگ استفاده می‌کنند!! بنابراین فرهنگ‌سازی مصرف و سرمایه‌گذاری در بخش زیردست منسوجات نبافته هم یکی از الزامات آینده می‌باشد.
▪ به نقاط قوت و ضعف منسوجات نبافته اشاره نمائید.
ـ نقاط مثبت منسوجات نبافته از لحاظ اقتصادی این است که از پارچه ارزان‌تر است. از نظر بهداشتی هم بسیار مقرون به‌صرفه و مطمئن است. نقاط منفی هم در آن نمی‌بینم.
▪ ممکن است روند توسعه و پیشرفت منسوجات نبافته به اندازه‌ای پیش رود که در مصارف روزمره مانند البسه و پوشاک مورد استفاده قرار گیرد؟
ـ صددرصد این‌طور خواهد شد. تولید منسوجات نبافته از نظر اقتصادی مقرون به‌صرفه است؛ مطمئناً روزی خواهد رسید که از منسوجات نبافته در البسه‌های چند بار مصرف استفاده خواهد شد البته در حال حاضر هم این امر انجام می‌شود. تکنولوژی الیاف و طراحی ماشین‌آلات به‌نحوی خواهد شد که بتوان از یک محصول برای مدت زیادی استفاده کرد که مقرون به‌صرفه باشد مسئله طرح و رنگ هم در منسوجات نبافته پیشرفت خواهد کرد.
▪ وضعیت تولید، سرمایه‌گذاری، صادرات و واردات ایران در زمینه منسوجات نبافته چگونه است؟
ـ تا جائی‌که به‌عنوان تولیدکننده منسوج نبافته بررسی کرده‌ایم حدود ۳۰ درصد تا ۴۰ درصد ظرفیت اسمی کار می‌کنیم و ظرفیت خالی برای تولید باز است. از نقطه نظر صادرات قادر به رقابت نیستیم زیرا عدم ثبات اقتصادی کشور تا به امروز به‌نحوی بوده که نتوانسته‌ایم تولیداتمان را از نقطه‌نظر قیمت برای خریداران خارجی تثبیت نمائیم. بالتبع به‌محض این‌که نوساناتی در نرخ ارز یا تغییراتی در شرایط سیاسی و اقتصادی به وجود می‌آید در تولید اثر مستقیم می‌گذارد و طرفین خارجی عدم رغبت خود را اعلام می‌نمایند.
▪ از نقطه‌نظر دانش فنی و دانشگاهی منسوجات نبافته در ایران چه جایگاهی دارد؟
ـ تصور نمی‌کنم منسوجات نبافته در دانشگاه‌های کشور جدی گرفته شده باشد. در شرایطی که در سایر کشورها همه ساله همایش‌ها و نمایشگاه‌های این صنعت برگزار می‌شود اما متأسفانه در ایران این هماهنگی میان وزارتخانه‌های مرتبط و تولیدکنندگان منسوجات نبافته به وجود نیامده که برنامه‌هائی برای توسعه و پیشرفت این صنعت برگزار نماید. متأسفانه فارغ‌التحصیلان دانشگاه از نظر دانش علمی ممکن است بتوانند خود را توانمند معرفی کنند اما وقتی از نظر علمی وارد میدان می‌شوند عملاً مستأصل و نیازمند آموزش و سرمایه‌گذاری هستند تا بتوانند پس از چند سال، بهره‌وری درستی برای واحدهای تولیدی داشته باشند.
▪ پیشنهادات شما برای بهبود وضعیت این صنعت در موارد فوق چیست؟
ـ برای ارتقاء کیفیت محصولات نیازمند برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های علمی و صنعتی و هم‌چنین فرهنگ‌سازی صحیح هستیم.
▪ نکته آخر؟
ـ تولید و صنعت مظلوم واقع شده است!!

منبع : ماهنامه نساجی امروز