سرطان خون

سرطان خون بیماری است که هم بزرگترها و هم کودکان ممکن است به آن مبتلا شوند. سرطان خون از مغز استخوان شروع شده و سپس در کل بدن پخش می شود .
● سرطان خون چیست؟
عوامل و احتمالات سرطان خون
انواع سرطان خون
سرطان خون بیماری است که شکل سلولهای خونی را در بدن تغیپر می دهد، سرطان خون نوعی از سرطان می باشد که به فراوانی گلبولهای سفید خون در بدن اثر می گذارد . سرطان خون از مغز استخوان شروع می شود و به جاهای دیگر بدن پخش می شود .سرطان خون هم در بزرگسالان و هم در کودکان می تواند شروع و گسترش یابد و در این مرحله جلوگیری و متوقف کردن این بیماری مفهومی ندارد.
علل سرطان خون مشخص نشده اما محققین معتقدند سیگار کشیدن عاملی برای ۲۰ درصد از انواع سرطان های خون که بزرگسالان را تحت تاثیر می گذارد و به آن سرطان خون حاد (AML) می گویند . در معرض پرتو افشانی قرار گرفتن نیز یکی دیگر از عوامل گسترش سرطان خون می باشد .
● یک مرور کلی بر خون
برای درک کامل سرطان خون ، اندکی آشنایی با خون و اجزای آن کمک بسیار بزرگی خواهد بود .
▪ برای درک کامل سرطان خون ، اندکی آشنخون از بخش های متفاوتی تشکیل یافته :
ـ گلبولهای قرمز خون
ـ گلبولهای سفید خون
ـ پلاکتهای خون
ـ مغز استخوان
ایی با خون و اجزای آن کمک بسیار بزرگی خواهد بود .
● گلبولهای قرمز خون
اکسیژن به کمک گلبولهای قرمز خون ، از شش ها به سایر اجزای بدن راه می یابد.
همچنین یکی دیگر از وظایف گلبولهای قرمز حمل دی اکسید کربن می باشد . دی اکسید کربن یک فراورده هدررفته سلولها می باشد . در شرایطی که گلبولهای قرمز کم باشد کم خونی ( آنمی ) گفته می شود .آنمی باعث ایجاد خستگی و کوفتگی ، کوتاه شدن تنفس و ضعف عمومی می شود .
● گلبولهای سفید خون
گلبولهای سفید خون با عفونتهای خارج از بدن ، باکتریها و میکربها مبارزه می کنند .
● پلاکتهای خون
در زیر میکروسکوپ پلاکتهای خون شبیه صفحات مسطحی "plate" هستند به همین دلیل پلاکت "platelets" نامیده اند . پلاکتها در زمان ضربه دیدن یا بریده شدن از خونریزی جلوگیری می کنند . پلاکتها بخشها و تکه های ریزی هستند که از شکستن سلولهای مغز استخوان بوجود آمده اند .
● مغز استخوان
مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخل استخوانها یافت می شود. مغز استخوان همانند کارخانه ای برای تولید انواع سلولهای خون ( گلبولهای قرمز – گلبولهای سفید و پلاکتها ) بشمار می رود .وقتی بچه ای به دنیا می آید مغز استخوان در تمام استخوان ها یافت می شود ولی با رشد فرد تنها در استخوان های اصلی یافت میشود.
تمام سلولهای مغز استخوان از سلولها ، یاخته‌ های مادر یا سلول پایه (Stem cell) بوجود می آیند که بعدها می توانند به انواع دیگر سلولهای خونی مانند نوعی از گویچه های سفید یک هسته ای خون یا سلولهای پایه ای مغز استخوان تبدیل شوند .
این سلولهای پایه ای با سلولهای پایه ای جنینی اشتباه نمی شود . سلولهای پایه ای جنینی بافت ها را تشکیل می دهند ولی این سلولهایی که به مورد آن می پردازیم فقط تغییرات یاخته ای دارند .
سرطان خون انواع متفاوتی دارد . اینکه چه نوع از سلولهای بدن بیش از اندازه در بدن زیاد شده اند نشانگر نوع سرطان خونی است که فرد با آن گریبانگیر است و در بدنش در حال توسعه می باشد . علائم سرطان خون بسیار زیاد است ولی در اینجا برای آشنایی، برخی از علائم هشدار دهنده را ذکر می کنیم :
ـ تب و لرز و نشانه های شبیه سرماخوردگی
ـ عفونتهای مکرر و عود آنها
ـ کبودی بیش از اندازه
ـ ضعف و خستگی مفرط
ـ ناتوانی انجام فعالیت های فیزیکی
ـ دردهای شکمی و احساس سیری
ـ ضعف و لاغری ممتد
ـ خونریزیای مکرر غیرطبیعی
ـ تورم و بزرگی حجم غده های لنفاوی، طحال و کبد
ـ احساس ناخوشی و ضعف عمومی
● علل و دلایل افزایش احتمال سرطان خون
سرطان خون بطماری است که در بخش نرم و اسفنجی شکل که مغز استخوان نامیده می شود ، شروع می شود . سرطان خون هم در بزرگترها و هم در کودکان ممکن است رخ بدهد. سرطان خون انواع مختلفی دارد. محققین دلائل مختلف و عوامل احتمالی بروز سرطان خون را شناسایی کرده اند :
۱- سن
۶۰ الی ۷۰ درصد مبتلایان سرطان خون افراد ۵۰ سال و بالای آن می باشند .
۲- سیگار کشیدن
سیگار کشیدن یکی از عوامل مرتبط با سرطان خون مخصوصا نوعی از سرطان خون بنام سرطان میلوئیدی ( myelogenous) یا AML می باشد . ماده سرطان زایی که در سیگار موجود است توسط شش ها جذب شده و سپس در رگهای خون جاری می شود. حدود ¼ موارد AML به دلیل کشیدن سیگار می باشد .
۳- در معرض بمب ها ی اتمی قرار گرفتن
یک نمونه از آن، بمباران ژاپن در جنگ جهانی دوم می باشد.
۴- سابقه شیمی درمانی یا پرتودرمانی در گذشته
درمان سرطانهای گذشته با شیمی درمانی یا پرتو درمانی بعدها احتمال افزایش سرطان خون را بالا می برد که این مورد سالها پس از درمان می تواند روی دهد. شیمی درمانی عامل مرتبطی با گسترش سرطان خون می باشد.
۵- ویروس سرطان خون سلولهای T انسان
ویروس سرطان خون سلولهای Tنوعی از ویروس است که سلولهایT انسان (نوعی از گلبولهای سفید خون ) را عفونی می کند . و باعث سرطان خون می شود. این نوع ویروس از طریق سرنگ یا سوزن یعنی انتقال خون، روابط جنسی یا از مادر به فرزند یا هنگام شیردهی انتقال می یابد .
۶- سندرم میلدیپلاستیک Myelodysplasctic
سندرم میلدیپلاستیک Myelodysplasctic نوع بیماری خونی است که احتمال ابتلا به سرطان میلوئیدی را در افراد افزایش می دهد.
۷- سندرم داون Downs Syndrome
همچنین افراد مبتلا به سندرم داون بیشتر احتمال ابتلا به سرطان خون دارند.
● نگاه اجمالی به انواع سرطان خون
سرطان خون بیماری است که شکل سلولهای خونی را در بدن تغییر می دهد. سرطان خون نوعی از سرطان می باشد که از مغز استخوان شروع می شود و به فراوانی گلبولهای سفید خون در بدن اثر می گذارد. سرطان خون به ۴ نوع متفاوت تقسیم می شود. اولین نوع آن سرطان حاد و مزمن است .
۱- سرطان مزمن خون Chronic Leukemias
در این نوع سرطان ، سلولهای به طور غیرمعمول و غیرطبیعی بزرگ می شوند و رشد می کنند. سلولها برای مدت طولانی بزرگ می شوند و روی هم انباشته می شوند. در این نوع سرطان ،سلولها به آرامی رشد می کنند.
۲- سرطان حاد خون Acute Leukemias
از سوی دیگرسرطان حاد خون از سلولهای تکامل نیافته آغاز می شود سلولهای تکامل نیافته سلولهای جوانی هستند که همچنان تقسیم می شوند . در این نوع سرطان، سلولها مانند سلولهای همتای طبیعی خود از تقسیم بندی باز نمی ایستند . دو نوع باقی مانده سرطان خون به دو نوع سلولهایی که سرطان خون از آنجا آغاز می شود مربوط می شود .
۳- سرطان میلوئیدی
سرطان میلوئیدی از سلولهای میلوئیدی آغاز می شود. این نوع سرطان می توان حاد یا مزمن باشد که سرطان میلوئیدی مزمن (CML) و سرطان میلوئیدی حاد(ALL) نامیده می شود.
۴- سرطان لنفوئیدی (lymphocytic) یا لنفوبلاستی ( lymphoblastic)
سرطان لنفوئیدی از سلولهای به نام لنفوبلاستها در مغز استخوان آغاز می شود . این نوع سرطان می توان حاد یا مزمن باشد که سرطان لنفوئیدی مزمن (CLL) و سرطان لنفوئیدی حاد(ALL) نامیده می شود.