تاریخ رشیدی

تاریخ نشر : ۸۴۰۸۲۹
تیراژ : ۱۵۰۰
تعداد صفحه : ۱۰۸۰
نوبت چاپ : ۱
شابک : ۹۶۴-۶۷۸۱-۸۷-X
رده دیویی : ۹۵۰.۲
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
قطع : وزیری
جلد : گالینگور
محل نشر : تهران
مصحح : غفاری‌فرد - عباسقلی
نویسنده : حیدرمیرزادوغلات - محمد

این اثر براساس نسخه‌ی مربوط به موزه‌ی بریتانیا به شماره‌ی راهنمای Add 24090 تصحیح شده است. 'تاریخ رشیدی، وقایع خراسان، ماوراءالنهر، ترکستان غربی و شرقی، زونگار یا (ولایت چینی ایلی)، تبت، لاداخ، گیلگیت، چیترال، وخان، بدخشان، افغانستان، کشمیر و هند شمالی را دربرمی‌گیرد و نیز روابط شاه اسماعیل با اوزبکان، سرگذشت شیبک خان و تاریخ بابر پادشاه از مباحث مطرح شده در آن است. اما ارزش منحصر به فرد تاریخ رشیدی در این است که به شرح وقایع شاخه‌ای از تاریخ خاندان چنگیزی پرداخته که نشان از آن‌ها در منابع تاریخی دیگر نمی‌توان یافت، یعنی تاریخ اعقاب چغتای خان، تاریخ اعقاب سه پسر دیگر چنگیز در قلمرو حکومتی آنان به رشته تحریر درآمده، چنان که تاریخ اولاد آلتای در چین، فرزندان تولی ـ ایلخانان ـ در ایران، و فرزندان جوجی در ماوراءالنهر نوشته شده و تنها اعقاب چغتای از این رهگذر بی‌نصیب بوده‌اند. عامل دیگری که به تاریخ رشیدی ارزش خاصی بخشیده این است که خود مولف نه تنها شاهد عینی حوادث بوده بلکه سهم زیادی نیز در جریان حوادث روزگار خود داشته است به ویژه که مدتی در نزد بابر، عبیدالله خان، میرزاخان، همایون پادشاه به سر برده است. میرزاحیدر تاریخ خود را به دو بخش تقسیم کرده، بخش اول را تاریخ اصل و بخش دوم را تاریخ مختصر نامیده است. بخش اول تاریخ قوامین مغول از زمان تعلق تیمورخان تا عبدالرشید سلطان را دربرمی‌گیرد، و بخش دوم شامل وقایعی است که یا مولف خود شاهد آن بوده یا شرحی است که از افراد دیگر شنیده و عمدتا، تاریخ اوزبکان، بابرپادشاه، سلطان سعیدخان، عبدالرشید سلطان، و مسائل تبت و کشمیر است به علاوه در این بخش فصل قابل توجهی به تاریخ سلسله‌ای از عرفا، متصوفه، نقاشان، خطاطان، اصحاب، شعرا، معماییون، تذهیب‌کاران و خوانندگان اختصاص یافته است.