تأثیر تماشاچیان بر مسابقات ورزشی

بدون وجود تماشاگر ورزش و رقابت مدرن وجود نخواهد داشت. یکی از مهمترین مسائل تأثیرگذار در رقابت‌های ورزشی، تماشاگران ورزش هستند که تأثیرات مهم و همه‌جانبه‌ای بر نتایج بازی، میزان پرخاشگری، سرمایه‌گذاری در ورزش، تبلیغات ورزش و غیره دارند.
شاید اگر تماشاچی را از رقابت‌های حرفه‌ای ورزش حذف کنیم، کسی حاضر به رقابت نباشد و در نتیجه تمام مسائل حاشیه‌ای آن نیز از بین خواهد رفت. از طرف دیگر تماشاچیان در یک ارتباط تنگاتنگ و عاطفی دوجانبه با تیم‌ها و ورزشکاران قرار دارند. بسیارند افرادی که به خاطر شکست تیم مورد علاقه‌شان دست به خودکشی و پرخاشگری زده‌اند. این مسئله نقش تأثیرگذار تماشاچیان را بیش از پیش حساس و درخور توجه می‌نماید. هزاران تماشاچی در ورزشگاه‌های مختلف برای ورزشکاران تقویت مثبت و منفی فراهم می‌نمایند.
اثرات انگیزشی تماشاچیان از مهمترین مواردی است که در بحث تأثیرات پیاپی و مصمم تماشاچیان مشتاق بر روی سیستم عصبی و سیستم خودمختار تأثیر گذاشته و باعث به وجود آمدن تغییرات هورمونی و تحریک عضلات، فشار خون، ضربان قلب و غیره خواهد شد. در این فرایند با افزایش ترشح آدرنالین و نورآدرنالین سوخت کافی تأمین می‌شود و ورزشکاران از حداکثر توان و نیروی خود بهره می‌گیرند.
نتایج تحقیقات انجام گرفته نشان می‌دهد که وقتی یک مهارت ورزشی به خوبی یاد گرفته شود اجرای آن مهارت در حضور تماشاچی بهتر صورت خواهد گرفت. این امر به خاطر فراهم آمدن میزان انگیزه و انرژی لازم به خاطر فعالیت سیستم خودمختار دستگاه عصبی صورت می‌گیرد.
از طرف دیگر وقتی یک مهارت به خوبی یاد گرفته نشود، صرف وجود تماشاچی نه‌تنها تأثیر مثبت در اجرای آن ندارد بلکه زیان‌بار نیز می‌باشد. هم‌چنین یادگیری و تمرین مهارت‌های مختلف ورزشی با حضور تماشاچی صدمه می‌بیند. وقتی یک مهارت آموخته‌ شده و به کرات تمرین شد، پاسخی است که آموخته شده و حضور تماشاچی انگیزه و انرژی بیشتری را برای ورزشکار فراهم خواهد ساخت اما در شرایط آموزشی افزایش فعالیت سیستم خودمختار مخل یادگیری خواهد بود.
به دنبال طرح فرضیه ”حضور تماشاچی به یادگیری صدمه می‌زند“ تحقیقات مختلفی به منظور این بررسی آن شکل گرفت و صحت آن را مورد تأیید قرار داد. البته مسئله حضور تماشاچی را نمی‌توان با حضور صرف تماشاچی تعیین کرد. تماشاچی بی‌تفاوت یا تماشاچی غیرمتخصص تأثیرات خیلی کمی نسبت به تماشاچیان ارزیاب و متخصص دارند. وقتی عده‌ای تماشاچی به‌صورت اتفاقی بدون قصد ارزیابی و قضاوت به تماشای یک بازی می‌پردازند، تأثیرات انگیزشی ناچیزی در ورزشکاران ایجاد خواهد کرد. ”کوترل“ در این ارتباط می‌گوید:
”به نظر نمی‌رسد که حضور صرف دیگران میزان انگیختگی را افزایش دهد.“
من به فرآیند دیگری در پیش‌بینی نتایج مثبت یا منفی معتقد هستم. حضور دیگران تأثیرات انرژی‌زائی بر بازی ندارد و حضور آنها فقط ایجادکننده انتظارات مثبت یا منفی است. یکی از مشکلاتی که در ارتباط با تحقیقات زمینه روانشناسی ورزش وجود دارد این است که نتایج آن را نمی‌توان در مورد همه ورزش‌ها و همه افراد، صادق دانست. بسیاری از فرضیه‌ها و نظریه‌ها تنها ممکن است در یک رشته و یا در مورد بعضی از افراد صادق باشد و این امر بهره‌گیری از نتایج به‌دست آمده را دشوار می‌سازد. به نظر می‌رسد که باید در همه موضوعات این زمینه تحقیقات گسترده‌ و همه‌جانبه‌ای صورت گیرد و تأثیرات مختلف و افراد گوناگون مورد بررسی قرار گیرد.
یکی دیگر از زمینه‌های تأثیرگذار حضور تماشاچی داشتن امتیاز میزبانی مسابقات است. میانگین نتایج بازی‌ها نشان می‌دهد که معمولاً از مجموع مسابقات انجام شده در زمین خودی موفقیت بیشتری نصیب تیم‌ها می‌شود تا باخت و از مجموع بازی‌های خارج از موطن میزان باخت بیشتر است، که البته این امر در مورد تیم‌های هم‌سطح عینیت می‌یابد.
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که عموماً تیم‌های میزبان مؤثرتر و موفق‌تر از تیم‌های میهمان هستند. هم‌چنین داشتن سابقه برد و موفقیت نیز به‌عنوان یک عامل تأثیرگذار مثبت در نظر گرفته می‌شود. داشتن امتیاز میزبانی و بازی کردن در زمین خود، بر بازی کردن در جاهای دیگر برتری دارد. این امتیاز به منزله یک عامل تأثیرگذار روانی است و به تنهائی نمی‌تواند به منظور نتیجه گرفتن از بازی قابل اعتماد باشد.
وقتی یک تیم خودی در مقابل یک تیم بیگانه بازی می‌کند میزان انسجام تیم و عاطفه و حمایت تماشاگر و به عبارت کلی‌تر میزان اعتماد، امنیت و همکاری در ”درون گروه“ افزایش می‌یابد و همگی عوامل در جهت بردن و موفقیت در مقابل تیم ”برون گرون“ بسیج می‌شود و بدین سبب نتایج به‌دست آمده را می‌توان حاصل تلاش تیم و حمایت‌های روانی و عاطفی تماشاگران و علاقمندان دانست.
در این شرایط هر یک از افراد ”درون گروه“ به خاطر موفقیت به‌دست آمده احساس ارزش و غرور خواهد کرد و در برابر شکست و ناکامی، احساس بی‌لیاقتی یا شکست را تجربه خواهد کرد.
● بیان خلاصه و نتیجه‌گیری
۱) یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار و رقابت‌های ورزش، تماشاگران هستند.
۲) بدون وجود تماشاگر، ورزش و رقابت مدرن وجود نخواهد داشت.
۳) ورزشکاران از جهات مختلف حتی از جنبه اقتصادی نیز به تماشاگران وابسته هستند.
۴) حضور تماشاگران باعث اجرای بهتر مهارت یاد گرفته شده می‌شود اما به یادگیری مهارت جدید صدمه می‌زند.
۵) صرف حضور تماشاچی تأثیرات آسان‌سازی ندارد بلکه قوه ارزیابی و قضاوت تماشاگران است که این تأثیرات را به آنها می‌بخشد.
۶) داشتن امتیاز میزبانی و سابقه برد و موفقیت، دو عامل روانی تأثیرگذار در وقایع ورزشی است که به منزله یک برد و موفقیت در نظر گرفته می‌شوند.

منبع : مجله دانش ورزش