چه کسی تعیین می کند؟

اغلب كودكان كتابخوان از خانواده هایی هستند كه كتاب و خواندنی های دیگر در آن وجود دارد. سالیان سال مطالعه كتابهای داستانی و غیر درسی بزرگترین تفریح افراد در سنین مختلف بوده است. اهمیت كتابخوانی نزد خانواده ها چنان بالا بوده كه مجالسی به عنوان جلسات كتابخوانی برقرار می شده است و زیبا خواندن یكی از هنرهای دوران گذشته محسوب می شده است.
با ورود رسانه های تصویری شاید ارزش مطالعه نزد اكثر مردم تغییر نیافت اما به دلیل در دسترس بودن رسانه های تصویری و به قولی حاضر و آماده بودن یك وسیله تفریحی دایمی گرایش به مطالعه كمتر و كمتر شد.
متاسفانه طی چند سال اخیر مطالعه آزاد غیر درسی و غیر كاری به شدت دست كم گرفته می شود و به دلیل فقدان تخیل و خلاقیتی كه مطالعه كتابهای داستانی در انسانها ایجاد می كرد جوامع مختلف بسته به میزان صنعتی شدن خود و با فاصله گرفتن از این یار خاموش به جوامعی سرد، افسرده، فاقد شوخ طبعی و دارای اعضای یك شكل و همسانی هستند كه به دلیل استفاده از یك منبع اطلاعاتی به نام تلویزیون هیچ ابتكار عملی در یافتن سلیقه و كشف درونیات خود ندارند. انسان آگاه منبع مطالعه خود را انتخاب می كند و اجازه نمیدهد مسوولین شبكه های تلویزیونی برای او تصمیم بگیرند.
گفتگو در این باره می تواند بسیار طولانی شود و ما در اینجا به مطلبی بسیار مهمتر می پردازیم: چگونه كودكان خود را به مطالعه تشویق كنیم؟
راهكارهایی كه در اینجا پیشنهاد شده است ممكن است بسیار ساده و ابتدایی باشند و تعدادی از آنها نیز ایده هایی نوتر محسوب می شوند. مهم این است كه كدام روش پاس مناسبی به دنبال داشته باشد و فراموش نكنید بزرگترین تشویق همواره از طرف ما بزرگترها و والدین به وجود می آید. كودكانی كه والدین آنها به مطالعه می پردازند به مطالعه اهمیت می دهند و همیشه مواد خواندنی در دسترس دارند و احتمال كتابخوان شدن آنها بسیار زیاد است.
▪ كتاب را در دسترس قرار دهید. اغلب كودكان كتابخوان از خانواده هایی هستند كه كتاب و خواندنیهای دیگر در آن وجود دارد. كتابهای كودك خود را در جایی قرار ندهید كه از دید او دور باشد و نتواند خودش به آن دسترسی داشته باشد. به خاطر داشته باشید كه اطفال كودكان نوپا و بچه های پیش دبستانی كوچكند. كتابها را در نزدیك زمین و در دسترس آنها قرار دهید.
▪ خودتان كتاب بخوانید. یكی از بهترین روشها برای انتقال عادت مطالعه این است كه خودتان هم كتاب بخوانید. اگر كودك شما ببیند كه كتاب می خوانید و از این كار لذت می برید احتمال اینكه او هم چنین عادتی را دنبال كند بسیار زیاد است.
▪ هدیه دادن كتاب را فراموش نكنید. در جشنهای تولد اعیاد و هر زمان دیگر كتاب هدیه بدهید. كتابهای ارزشمند و ارزان قیمت فراوان هستند و گاهی به دست آوردن كتاب از طریق هدیه آنرا بسیار ارزشمندتر می كند. كودكان با هدیه گرفتن كتاب از كسانی كه دوستشان دارند ارزش بیشتری برای آن قایل می شوند.
▪ مطالعه را به كاری تفریحی مبدل كنید. كار مفرح همیشه محبوبتر است. نقش قهرمانان داستان را بازی كنید. از صداهای مختلف در خواندن آن استفاده كنید و از همه مهمتر اینكار را با اشتیاق انجام دهید. ایجاد افكتهای صوتی مانند در زدن (مثلا در داستان سه بچه خوك) تقلید صدای ساعت در سیندرلا و مانند اینها كتابخوانی را به یك تجربه بسیار جذاب مبدل كنید. فراموش نكنید كه چگونه عمل كردن بسیار مهم است. یك خواننده خسته كننده داستان را خسته كننده جلوه می دهد حال آنكه ممكن است داستان بسیار پر هیجان و جالب باشد. نتیجه دیگر شور و شوق در خواندن این است كه خودتان هم بسیار لذت خواهید برد.
▪ كتاب خواندن را به كاری مداوم تبدیل كنید. هر روز برای كودكان خود كتاب بخوانید و حتی این كار را چند مرتبه در روز انجام دهید. كودكان بزرگتر و با سواد را هم به كتاب خواندن روزانه تشویق كنید و درباره كتابهایی كه خوانده اید به گفتگو بپردازید.
▪ تلویزیون را خاموش كنید و مدتی را بدون سر و صدای آن بگذرانید. خاموش بودن تلویزیون كودكان را مجبور می كند تا كار دیگری انجام دهند. تماشای بیش از حد تلویزیون تاثیر ناگواری بر پرورش كودكان كم سن تر دارد به خصوص زمانی كه قصد دارید كتاب خواندن را به آنها بیاموزید.
▪ بچه ها را به كتابخانه و كتاب فروشی ببرید. این كار را به طور هفتگی یا ماهیانه انجام دهید تا بتوانند كتابهای مورد علاقه خود را انتخاب كنند. كودكان در كتابخانه احساس خوبی دارند و از اینكه می توانند كتابهای مورد نظرشان را امانت بگیرند و هر از گاهی كتاب محبوب خود را خریداری نمایند لذت می برند.
▪ كتابهای مصور و مجلات را دست كم نگیرید. آنها منابع بسیار خوبی برای تشویق كودك به مطالعه هستند و برای آموزش خواندن به كودك بسیار مفیدند. كتابهایی كه به صورت نوار قصه یا CD عرضه می شوند نیز برای تقویت علاقه كودكان به شنیدن و متعاقبا خواندن قصه بسیار موثرند.
▪ كتابهای مفصل و چند قسمتی را فراموش نكنید. یك كتاب خوب مفصل می تواند خواننده را برای مطالعه بیشتر جلب كند، زیرا داستان در مدت طولانی ادامه دارد و كودك برای دانستن سرنوشت قهرمان داستان پیگیر مطالعه آن خواهد شد.
▪ از علایق دیگر كودك بهره جویی كنید. اگر كودك شما به قهرمانان خاصی در فیلم و كارتون علاقه دارد از این علاقه او استفاده كنید و كتابهایی درباره این قهرمانان برایش تهیه كنید. پس از اینكه علاقه او به كتاب خواندن افزایش یافت می توانید كتابهای دیگری را هم شروع كنید.

منبع : روزنامه جوان