اردشیر بابکان سلسله ساسانیان را بنیان نهاد

اردشیر پیرو كیش زرتشت در تاریخ معرفی شده و پدران و نیاكانش از دیرباز كلیدداران آتشكده استخر فارس بوده‌اند. بنیانگذار دولت ساسانی اندیشه تجدید حیات برای دین قدیم ایرانیان را از «تنسر» ،روحانی مشاور خویش، گرفته بود. تنسر روحانی زاده‌ای بود كه در اواخر عصر اشكانیان می‌زیست. او با اهداف خود از جمله احیا دین قدیم ایرانیان،‌ اردشیر را به نبرد علیه اردوان پنجم واپسین شهریار اشكانی تشویق و همراهی كرد.او می خواست با سرنگون كردن اشكانیان این فرصت و امكان را به دست آورد تا قوانین، قواعد، آداب و آیین پیشین ایرانیان را یك بار دیگر زنده كرده و پا برجا نگه دارد.
حكومت ملوك الطوایفی اشكانی كه به دلایل مختلف از جمله حكومت مطلقه امپراتوران اشكانی، تعلق داشتن رفاه به قشر خاص، اقتصاد ضعیف، بحران ارمنستان، فرسودگی سیاسی، نظامی و اقتصادی و ... ضعیف شده بود، نتوانست دوام و ثبات را حفظ كند و اردشیر بابكان هم كه مقام مهمی در دستگاه حكومتی اشكانیان داشت، از اوضاع و احوال اشكانیان خبر داشت و به كمك مشاور خود تنسر به این فكر افتاد كه آداب و رسوم ایرانیان را در زمان هخامنشیان دوباره بر پا كند و به همین خاطر قیام كرد.
اردشیر در سپاه اردوان مقام «ارگبذی» داشت. ارگبذ به معنای فرمانده قلعه یا دژ نظامی است كه منصبی مهم در سپاه ایران محسوب می‌شد. اردشیر از خانواده‌ای از حاكمان محلی فارس بود. پاپك ،پدرش، كه از قصد پسر برای توسعه دادن تخت و كلاه پادشاهی خبر داشت، نامه‌ای به اردوان پنجم نوشت و از او خواست تا پسر دیگرش ،شاپور، را حاكم آن منطقه كند. اما اردوان با یاغی خواندن او و پسرش به پاپك جواب منفی داد. پاپك در گذشت و شاپور به جای پدر نشسته و به برادر تاخت. او به صورت اتفاقی از دنیا رفت و اردشیر حاكم محلی شد. اردشیر از پارس نامه‌ای به اردوان نوشت و به او اعلان جنگ داد و در نامه خود خواست كه زمان و مكان رویارویی با او را مشخص كند. اردشیر در این نامه او را به فرمان برداری از خود فرا خواند و به فرستادگان اردشیر گفت: «این پسر ساسان چوپان، پای بر جای بلند و سهمگین نهاده است.» به این ترتیب به نامه او توجهی نكرد و در پاسخ نوشت: «وعده گاه من و تو در آخرین روز ماه مهر در صحرای هرمزدجان.» عرب‌ها این دشت را هرمزدجان و مورخان غربی هرموژان نوشته‌اند. احتمالا این دشت در خوزستان بوده است.
اردشیر پیش از او خود را به آن دشت رساند. اردوان هم در پایان مهر آنجا آمده و با هم جنگ كردند و اردشیر او را كشت و سپس به ری و خراسان رفت. از آن زمان اردشیر وارث حكومت و امپراتوری اشكانی شد. سلسله ساسانیان كه به خاطر ساسان جد اردشیر به این نام خوانده می‌شود، در سال 226 میلادی با روی كار آمدن اردشیر آغاز شد. حكومت اردشیر پانزده سال به طول انجامید.

منبع : خبرگزاری ایلنا